Łagodny rozrost gruczołu krokowego
| ||
| hyperplasia prostatae | ||
| ||
| ICD-10 | N40 | |
Łagodny rozrost gruczołu krokowego (łac. hyperplasia prostatae, ang. BPH – benign prostatic hyperplasia) – choroba występująca u mężczyzn i związana głównie z rozrostem (rozplemem) komórek gruczołowych i komórek podścieliska gruczołu krokowego, a w mniejszym stopniu przerostem komórek (stąd niejednoznaczna nomenklatura), powodująca zwężenie drogi odpływu moczu.
Uważa się, że występuje u ponad 50% mężczyzn w wieku powyżej 60. roku życia i z wiekiem częstość jej występowania wzrasta.
Pojęcie przerost prostaty jest z patomorfologicznego punktu widzenia pojęciem błędnym, ponieważ przerost (łac. hypertrophia) oznacza powiększenie tkanki lub narządu na skutek powiększenia poszczególnych komórek, bez zwiększenia ich liczby, natomiast rozrost (łac. hyperplasia) zupełnie odwrotnie – powiększenie tkanki lub narządu na skutek zwiększenia liczby komórek, czego przykładem jest właśnie rozrost gruczołu krokowego.
Objawy[edytuj | edytuj kod]
Objawy choroby możemy podzielić na:
- objawy podrażnieniowe:
- częstomocz
- nykturia (oddawanie moczu w nocy)
- gwałtowne parcia na mocz
- niemożność powstrzymania mikcji
- ból w trakcie mikcji
- objawy "przeszkody podpęcherzowej":
- trudność w rozpoczęciu mikcji
- zwężony strumień moczu
- wydłużony czas mikcji
- osłabienie strumienia moczu i/lub przerwany wyciek moczu
- wykapywanie moczu po zakończeniu mikcji
- zatrzymanie moczu.
Diagnostyka[edytuj | edytuj kod]
- badanie per rectum (ang. DRE – digital rectal examination) - pozwala na ocenę kształtu, konsystencji, wielkości, elastyczności, granic, obecności rowka międzypłatowego, obecności patologicznych struktur (zwłaszcza guzów)
- USG przezbrzuszne – pozwala na ocenę wielkości i stopnia zalegania moczu
- TRUS, USG przezodbytnicze (ang. TransRectal UltraSound) umożliwia o wiele dokładniejszą ocenę struktury i wielkości narządu
- uroflowmetria czyli badanie strumienia moczu, które pozwala ocenić parametry:
- objętość oddanego moczu
- maksymalny przepływ cewkowy
- średni przepływ przez cewkę moczową
- z uwagi, że wyniki badania można przedstawić w postaci graficznej, ocenia się także kształt krzywej mikcyjnej
- jako wartości prawidłowe przyjmuje się, że strumień moczu powinien być większy niż 15ml/s.
Leczenie[edytuj | edytuj kod]
- obserwacja (ang. watchful waiting)
- u osób bez mocno wyrażonych objawów oraz przy braku ryzyka rozwoju raka gruczołu krokowego obowiązuje obserwacja urologiczna z wykonywaniem powyższych badań i dodatkowo oznaczanie:
- PSA (ang. Prostatic Specific Antigen) – norma do 4 ng/ml i w przypadku jej przekroczenia
- transrektalna biopsja gruczołu krokowego
- u osób bez mocno wyrażonych objawów oraz przy braku ryzyka rozwoju raka gruczołu krokowego obowiązuje obserwacja urologiczna z wykonywaniem powyższych badań i dodatkowo oznaczanie:
- leczenie farmakologiczne
- leki blokujące receptor α-1-adrenergiczny (hamują receptory α-1-adrenergiczne w dnie pęcherza, cewce moczowej i podścielisku gruczołu krokowego i jego torebce, powodując rozkurcz mięśni i poprawę drogi odpływu moczu)
- leki hormonalne blokujące 5-α-reduktazę (hamują konwersję testosteronu w dihydrotestosteron, hormonu odpowiedzialnego za powiększenie gruczołu krokowego. Efekty mogą wymagać dłuższego czasu niż w przypadku alfa-blokerów, jednak utrzymują się przez wiele lat[1])
- medycyna alternatywna i leki roślinne (łagodzą objawy tylko w przypadku niewielkiego zaawansowania choroby[2][3][4],,)
- wyciąg z kory śliwy afrykańskiej (łac. Pygeum africanum)
- wyciąg z nasion dyni (łac. Cucurbita pepo)
- ekstrakt z owoców palmy sabałowej (łac. Serenoa repens)
- wyciąg z pokrzywy zwyczajnej (łac. Urtica dioica)
- leczenie operacyjne
- TURP (ang. TransUrethral Resection of the Prostate) czyli przezcewkowa elektroresekcja gruczołu krokowego
- operacyjne wyłuszczenie gruczołu krokowego stosuje się tylko w przypadku wielkich zmian, uchyłków pęcherza moczowego lub nowotworów gruczołu krokowego
- operacyjne wyłuszczenie gruczolaka poprzez dostęp śródpęcherzowy (niektóre przypadki)
- zabiegi laserowe (ang. VLAP – Visual Laser Ablation of the Prostate)
- medycyna alternatywna
Wpływ rozrostu prostaty na pracę nerek[edytuj | edytuj kod]
Istnieje związek pomiędzy łagodnym rozrostem prostaty a przewlekłą chorobą nerek, (ostrą) niewydolnością nerek i zespołem mocznicowym (łac. uraemia), czyli bardzo wysokim poziomem mocznika w krwi. Zespół mocznicowy – ostatni etap niewydolności nerek jest stanem zagrażającym życiu, wynikającym z nagromadzenia w organizmie toksyn, płynów i elektrolitów, które są normalnie usuwane przez nerki, i wymaga dializy lub przeszczepu. Rozrost prostaty jest główną przyczyną (ostrej) niewydolności nerek u starszych mężczyzn (38% przypadków). W związku z tym w przypadku wystąpienia (ostrej) niewydolności nerek u mężczyzny w podeszłym wieku należy wziąć pod uwagę zależność pomiędzy rozrostem prostaty i przewlekłą chorobą nerek[5].
Wpływ rozrostu prostaty na ciśnienie tętnicze[edytuj | edytuj kod]
Istnieje także związek pomiędzy wielkością prostaty i wtórnie pojawiającym się nadciśnieniem tętniczym oraz nasileniem objawów wynikających z rozrostu prostaty, dlatego mężczyźni w podeszłym wieku powinni być pod obserwacją, w tym zalecane jest badanie ultrasonograficzne prostaty, aby na czas wdrożyć odpowiednią formę leczenia, podnoszącą jakość życia pacjenta[6][7]. Ponadto nadciśnienie tętnicze dodatkowo może nasilać objawy ze strony układu moczowego i może osłabiać działanie leków z grupy wybiórczych antagonistów receptorów α1-adrenergicznych typu doksazosyny[8]. Związek pomiędzy objawami rozrostu prostaty a wtórnie pojawiającym się nadciśnieniem tętniczym jest niezależny od wieku mężczyzny i wskazuje na zwiększoną aktywność układu współczulnego w obu tych chorobach[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Claus G. Roehrborn i inni, Sustained Decrease in Incidence of Acute Urinary Retention and Surgery With Finasteride for 6 Years in Men With Benign Prostatic Hyperplasia, „Journal of Urology”, 171 (3), 2004, s. 1194–1198, DOI: 10.1097/01.ju.0000112918.74410.94, ISSN 0022-5347 [dostęp 2020-10-08] (ang.).
- ↑ https://fit-prostata.pl/rozrost-przerost-prostaty/
- ↑ Elliot Fagelman, Franklin C Lowe, Saw Palmetto Berry as a Treatment for BPH, „Reviews in Urology”, 3 (3), 2001, s. 134–138, ISSN 1523-6161, PMID: 16985705, PMCID: PMC1476047 [dostęp 2020-10-08].
- ↑ Alireza Ghorbanibirgani, Ali Khalili, Laleh Zamani, The Efficacy of Stinging Nettle (Urtica Dioica) in Patients with Benign Prostatic Hyperplasia: A Randomized Double-Blind Study in 100 Patients, Iranian Red Crescent Medical Journal, 5 stycznia 2013 [dostęp 2020-10-08].
- ↑ Ricardo Leão, Bruno Jorge Pereira i Hugo Coelho: Benign Prostate Hyperplasia and Chronic Kidney Disease (ang.). Urology Department, Centro Hospitalar de Coimbra Portugal. [dostęp 2016-04-04].
- ↑ Nicolás Torralba J.A. i inni, Relation between hypertension and clinical cases of benign prostatic hyperplasia, „Arch Esp Urol.”, 56 (4), 2003, s. 355-8, PMID: 12830607 [dostęp 2016-05-29] (ang.).
- ↑ Huy V. Tran i Thach N. Nguyen, P-175: Relation between the hypertension and benign prostatic hyperplasia in the elderly, „American Journal of Hypertension”, 16 (S1), 2003, 102A , DOI: 10.1016/S0895-7061(03)00340-6 [dostęp 2016-05-29] (ang.).
- ↑ Sugaya K. i inni, Influence of hypertension on lower urinary tract symptoms in benign prostatic hyperplasia, „Int J Urol.”, 10 (11), 2003, 569-74; discussion 575., DOI: 10.1046/j.1442-2042.2003.00707.x, PMID: 14633079 [dostęp 2016-05-29] (ang.).
- ↑ Michel M.C. i inni, Association of hypertension with symptoms of benign prostatic hyperplasia, „Journal of Urology”, 172 (4 Pt 1), 2004, s. 1390-3, DOI: 10.1097/01.ju.0000139995.85780.d8, PMID: 15371852 [dostęp 2016-05-29] (ang.).c?
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jacek Szmidt, Jarosław Kużdżał: Podstawy chirurgii. T II. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2010, s. 356-368. ISBN 978-83-7430-270-8.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- M. Oelke, et al.: Wytyczne leczenia objawów ze strony dolnych dróg moczowych z uwzględnieniem przeszkody podpęcherzowej spowodowanej łagodnym przerostem stercza (Guidelines on the Management of Male Lower Urinary Tract Symptoms). 2012. [dostęp 2013-03-26]. (ang.)
