28 Dywizja Piechoty Armii Krajowej
| ||
| ||
| Historia | ||
| Państwo |  Polskie Państwo Podziemne
| |
| Sformowanie | 20 września 1944 | |
| Rozformowanie | 5 października 1944 | |
| Patron | Stefan Okrzeja | |
| Tradycje | ||
| Rodowód | 28 Dywizja Piechoty 1921 - 1939 | |
| Dowódcy | ||
| Pierwszy | płk. Franciszek Pfeiffer "Radwan" | |
| Działania zbrojne | ||
| II wojna światowa (Powstanie warszawskie) | ||
| Organizacja | ||
| Rodzaj wojsk | wojska lądowe | |
| Podległość | Warszawski Korpus AK | |
| Skład | 15 Pułk Piechoty "Wilków" AK 36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej AK 72 Pułk Piechoty AK | |
28 Dywizja Piechoty Armii Krajowej im. Stefana Okrzei (28 DP AK) – wielka jednostka piechoty Armii Krajowej działająca od 20 września do 5 października 1944 w trakcie powstania warszawskiego. Patronem dywizji był Stefan Okrzeja, członek Polskiej Partii Socjalistycznej i Organizacji Bojowej PPS, uczestnik rewolucji 1905 roku, stracony za zamach na oficera policji.
Historia[edytuj | edytuj kod]
28 DP AK zorganizowana została w czasie Powstania Warszawskiego z oddziałów powstańczych walczących w ramach Obwodu I Śródmieście. Dywizja została utworzona rozkazem Komendanta Armii Krajowej L.dz.7/III z 20 września 1944, oraz rozkazem organizacyjnym nr 32 Komendanta Okręgu Warszawskiego z 21 września 1944[1];
Dywizja pod dowództwem płk. piech. Franciszka Edwarda Pfeiffera, weszła w skład Warszawskiego Korpusu AK. Zdaniem historyka Krzysztofa Komorowskiego, nowa struktura
miała na celu wystąpienie w formie regularnego wojska na czas wkroczenia Armii Czerwonej, a na wypadek niewoli niemieckiej uznanie praw kombatanckich[2]
W dniach 4 - 5 października w wyniku kapitulacji oddziały dywizji wymaszerowały do niewoli.
Skład[edytuj | edytuj kod]
Na mocy rozkazu dowódcy okręgu Armii Krajowej w skład dywizji wchodziły:
- 15 Pułk Piechoty "Wilków" AK - dowódca ppłk. Franciszek Rataj "Paweł";
- 36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej AK - dowódca mjr Stanisław Błaszczak "Róg"
- Zgrupowanie "Bartkiewicz" ( w tym kilka oddziałów z dawnego Zgrupowania "Róg", które przeszły ze Starego Miasta);
- Zgrupowanie "Krybar"
- 72 Pułk Piechoty AK - dowódca ppłk. art. Jan Szczurek-Cergowski "Sławbor"
- 28 pułk artylerii lekkiej - brak danych o jego organizacji;
W ramach dywizji działały również struktury 21 Pułku Piechoty "Dzieci Warszawy" AK, pod dowództwem ppłk. Stanisława Kamińskiego "Daniel" w skład którego weszły:
- Batalion "Zaremba-Piorun"
- Batalion "Ruczaj"
- Batalion "Radosław" w składzie (Oddział "Sokół", oddział "Radosław", 3 Batalion "Bełt")[3]; Była to jednostka zorganizowana odrębnie od 21 Pułku Piechoty "Dzieci Warszawy" AK na Żoliborzu.
Według rozkazu Komendanta Okręgu AK z 3 października 1944, oddziały dywizji poszły do niewoli w następującej kolejności:
- 4 października o godz. 9.00 wymaszerował 21 pułk piechoty pod dowództwem ppłk. Stanisława Kamińskiego "Daniel";
- 5 października ze Śródmieścia Południowego wymaszerował 72 pułk piechoty pod dowództwem ppłk. Jana Szczurek-Cergowskiego "Sławbor". Do kolumny pułku dołączyła Komenda Główna AK, Komenda Obszaru Warszawskiego, dowództwo 10 dywizji oraz oddziały NSZ; Tego samego dnia ze Śródmieścia Północnego wymaszerował 36 pułk piechoty, do którego dołączyły Komenda Okręgu oraz dowództwo i sztab 28 dywizji, oraz 15 pułk piechoty[4];.
Z oddziałów dywizji wyłączono batalion ochronny (asystencyjny) w składzie 3 kompanii, pod dowództwem ppłk. Franciszka Packa "Mścisław", dla utrzymania porządku, zachowania bezpieczeństwa oraz ewakuacji szpitali. W skład batalionu weszły kompanie:
- Kompania (2 Kompania batalionu Miłosz", 72 pułk piechoty) - dowódca por. Edward Ładkowski "Kulawy"
- Kompania C ((8 kompania Batalionu "Kiliński", 36 pułk piechoty)
- Kompania D (zbiorcza kompania "Kiliński", 15 pułk piechoty) - dowódca por. Wacław Janelli "Jarząbek".
Batalion pełnił swe funkcje do 9 października 1944.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Komorowski Krzysztof: Bitwa o Warszawę`44. Militarne aspekty Powstania Warszawskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Rytm", 2004, s. 538-539.
- ↑ Komorowski Krzysztof: Bitwa o Warszawę`44. Militarne aspekty Powstania Warszawskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Rytm", 2004, s. 261.
- ↑ Strok Marek: Bataliony Iwo i Ostoja. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks", 2004, s. 496.
- ↑ Komorowski Krzysztof: Bitwa o Warszawę`44. Militarne aspekty Powstania Warszawskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Rytm", 2004, s. 564.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią wieki nr 9/1986.
- Grzegorz Jasiński, Z drugiej strony lustra, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 3 (223), Warszawa 2008, ISSN 1640-6281, s. 192.
