2S1 Goździk
| ||
![]() Samobieżna haubica 2S1 Goździk, Wojskowo-historyczne muzeum artylerii, wojsk inżynieryjnych i łączności w Petersburgu | ||
Dane podstawowe | ||
Państwo | ![]() | |
Producent | Charkowska Fabryka Traktorów, Huta Stalowa Wola | |
Typ pojazdu | samobieżna haubica | |
Trakcja | gąsienicowa | |
Załoga | 4 lub 5 | |
Historia | ||
Prototypy | 1967 | |
Produkcja | 1971–1994 | |
Egzemplarze | ponad 10 000[2] | |
Dane techniczne | ||
Silnik | 1 silnik wysokoprężny JAMZ-238W o mocy 240 KM (177 kW) lub SW-680T o mocy 300 KM (220 kW) | |
Transmisja | mechaniczna | |
Poj. zb. paliwa | 550 l | |
Pancerz | 15-20 mm | |
Długość | 7,265 m | |
Szerokość | 2,85 m | |
Wysokość | 2,74 m | |
Prześwit | 0,40 m | |
Masa | 15 700 kg (bojowa) | |
Moc jedn. | 14,01 kW/t (SW-680T) | |
Nacisk jedn. | 0,49 kg/cm² | |
Osiągi | ||
Prędkość | 60 km/h (po drodze) 30 km/h (w terenie) 4,5 km/h (w wodzie) | |
Zasięg | 500 km (po drodze) | |
Pokonywanie przeszkód | ||
Brody (głęb.) | pływający | |
Rowy (szer.) | 3,00 m | |
Ściany (wys.) | 0,70 m | |
Kąt podjazdu | 60° | |
Dane operacyjne | ||
Uzbrojenie | ||
1 haubica 2A31 kal. 122 mm. zasięg 15 km (23 km z amunicją rakietową) | ||
Użytkownicy | ||
Niebieski - aktualni ,Czerwony - dawni |
2S1 Goździk (ros. – 2C1 Гвоздикa, 2S1 Gwozdika; oznaczenie NATO – M1974) – samobieżna haubica kalibru 122 mm, konstrukcji radzieckiej, z okresu po II wojnie światowej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku rozpoczęto prace konstrukcyjne nad działem samobieżnym, zdolnym do pływania. Jego budowę oparto na konstrukcji czołgu pływającego PT-76 oraz przedłużonym podwoziu transportera opancerzonego MTLB.
Prototyp samobieżnej haubicy został zbudowany w 1967 roku, a od 1971 roku rozpoczęto jego produkcję seryjną. Oprócz ZSRR, gdzie produkowane były do 1991 roku, działo to produkowane było na licencji także w Bułgarii. W Polsce działa te produkowane były w zakładach Huta Stalowa Wola, gdzie w latach 1984–1991 wyprodukowano 602 egzemplarze. Z tej liczby 73 działa zostały wyeksportowane za granicę[3].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Samobieżna haubica 2S1 Goździk od 1971 roku była wprowadzana do jednostek artylerii państw Układu Warszawskiego. W późniejszym okresie haubice takie zostały sprzedane do niektórych krajów arabskich i afrykańskich.
Do polskiej armii pierwszych dwanaście haubic 2S1 Goździk trafiło w 1974 roku. Kolejnych egzemplarzy nie zamawiano w związku z planowaną produkcją w kraju. W 1990 roku wojsko dysponowało 534 wozami tego typu, choć powinno ich być 543. Różnica wynikała z tego, że część pojazdów została przebudowana na pojazdy pochodne, a część dział utracono w wypadkach[3].
Haubica ta jest współcześnie podstawowym rodzajem samobieżnych haubic w jednostkach artylerii samobieżnej m.in. w Rosji.
Bojowo została użyta w wojnie w Czeczenii, w latach 1999–2000, oraz w Iraku.
Opis konstrukcji[edytuj | edytuj kod]
Samobieżna haubica 2S1 Goździk ma klasyczny układ konstrukcyjny i stosunkowo niską sylwetkę (zbudowano ją na wydłużonym podwoziu MTLB ). Kadłub spawany z płyt pancernych zawiera w przedniej części zespoły układu napędowego i przedział kierowania, w środkowej – silnik, a w tylnej – przedział bojowy i amunicyjny.
W umieszczonej z tyłu kadłuba wieży zamontowano haubicę 2A31 (zmodernizowana wersja haubicy ciągnionej D-30 kal. 122 mm). Haubicę 2A31 wyposażono w: przedmuchiwacz przewodu lufy, dwukomorowy hamulec wylotowy i zamek klinowy o pionowym ruchu klina. W wieży znajdują się: zmechanizowany układ zasilania amunicją, który zapewnia prowadzenie ognia z szybkostrzelnością od 5 do 7 strz./min. i stanowiska dla trzech żołnierzy. Przy czym obsługa haubicy składa się z 4 członków załogi w czasie pokoju, tj. dowódcy, celowniczego, ładowniczego i kierowcy, zaś w czasie wojny dodatkowo obecny jest amunicyjny. Stanowisko czwartego członka załogi (mechanik-kierowca) znajduje się z przodu kadłuba po lewej stronie.
Do strzelania stosuje się naboje rozdzielnego ładowania, przede wszystkim z pociskiem: odłamkowo-burzącym (o maksymalnej donośności 15 300 m i masie 21,76 kg), dymnym i kumulacyjnym (o masie 18,2 kg) stabilizowanym brzechwowo. Ponadto dostępne są naboje z pociskami:
- z dodatkowym napędem rakietowym (o zasięgu do 21 900 m)
- agitacyjne
- kasetowe
- oświetlające
- pocisk chemiczny – wycofano z uzbrojenia
Pojazd przewozi 40 sztuk amunicji, jednak podczas przygotowania działa do pływania liczbę nabojów należy ograniczyć do 30.
Napęd samobieżnej haubicy stanowi silnik wysokoprężny, chłodzony cieczą, 8-cylindrowy JAMZ-238N lub SW-680T (późniejsze egzemplarze). Gąsienicowy układ bieżny, z przednimi kołami napędowymi i siedmioma kołami nośnymi po każdej stronie. Zawieszenie indywidualne na wałkach skrętnych.
Wersje produkcyjne i pojazdy pochodne[edytuj | edytuj kod]
- 2S1 IW12 (MT – Lbus) – wóz dowodzenia i rozpoznawczy
- 2S1 IW13 ( M1974-1) – wóz dowódcy baterii (wysunięte stanowisko dowodzenia)
- 2S1 IW14 (M1974-2A) – wóz dowódcy baterii
- 2S1 IW15 (M1974-2B) – wóz dowódcy dywizjonu
- 2S1 IW16 (M1974-3) – wóz dowódcy dywizjonu (wysunięte stanowisko dowodzenia)
- 2S1 IW21 – wóz dowodzenia obrony przeciwlotniczej
- 2S1 ? (M1979) – wóz saperski
- RChM – wóz rozpoznania chemicznego
- Da1 – wóz rozpoznania chemiczno-jądrowego
- Zoopark 1 – wóz z systemem radarów do kierowania ogniem artylerii
Użytkownicy[edytuj | edytuj kod]
Aktualni użytkownicy
Algieria - 145
Angola
Armenia - 20
Azerbejdżan - 81
Białoruś - 246
Bośnia i Hercegowina - 5
Bułgaria - 506
Chorwacja - 9
Erytrea - 20
Etiopia
Finlandia - 72
Gruzja - 48
Indie - 110
Iran
Irak
Jemen
Kazachstan - 10
Libia
Osetia Południowa
Polska - 362[4] (Wycofywany z uzbrojenia i zastępowany przez AHS Krab)
Rosja - 622
Serbia - 72
Słowacja - 49
Syria - 400
Turkmenistan - Nieznana ilość
Ukraina - 638
Urugwaj - 6
Uzbekistan
Wietnam
Dawni użytkownicy
Czechy - Wycofane w wczesnych latach 2000
Czechosłowacja
Jugosławia
NRD
Rumunia - 48 w rezerwie od 2005 roku
Słowenia - 8 w rezerwie
Węgry - 144 Wycofane w 2004 roku
ZSRR
W muzeach[edytuj | edytuj kod]
- Muzeum Militariów Atena w Skwierzynie (na terenie firmy Pomoc Drogowa Gorzów Wlkp.) - sprawny
- Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy - nr taktyczny 0606
- Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu
- Muzeum Artylerii w Toruniu
- Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie - wystawa plenerowa przed siedzibą główną. Pojazd przekazany do muzeum w 1996 roku przez Hutę Stalowa Wola
- Muzeum Broni i Militariów - Witoszów[5]
- Muzeum Techniki Militarnej i Użytkowej[6]
- Militarne Borne w Bornem Sulinowie - pojazd znajduje w ciągłym użytkowaniu[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ R. Jackson, "Czołgi i pojazdy bojowe", s.361
- ↑ Самоходная гаубица Гвоздика 2С1 122-мм (ros.). Государственный Военно-технический музей. [dostęp 2014-04-27].
- ↑ a b Tomasz Szulc: Morski Goździk - polska wersja samobieżnej haubicy 2S1. magnum-x.pl. [dostęp 2019-10-31].
- ↑ UNROCA (United Nations Register of Conventional Arms), www.unroca.org [dostęp 2020-06-03] .
- ↑ 31 lipca 2012 - "Goździk" w muzeum - to trzeba zobaczyć http://www.muzeum-broni.pl/
- ↑ Muzeum Techniki Militarnej i Użytkowej w Bytomiu, www.mtmiu.pl [dostęp 2017-11-21] .
- ↑ Militarne Borne
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994, s. 83. ISBN 83-86028-01-7.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
|
|
|