36 Łużycki Pułk Zmechanizowany
| ||
 Znak na pojazdach pułku[a] | ||
| Historia | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Sformowanie | 1967 | |
| Rozformowanie | 1990 | |
| Tradycje | ||
| Rodowód | 39 Pułk Zmechanizowany | |
| Kontynuacja | 36 Pułk Zmechanizowany LA 3 Brygada Pancerna 36 Brygada Zmechanizowana | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | Trzebiatów | |
| Rodzaj wojsk | Wojska zmechanizowane | |
| Podległość | 8 Drezdeńska Dywizja Zmechanizowana | |
36 Łużycki Pułk Zmechanizowany - oddział zmechanizowany Sił Zbrojnych PRL.
Powstał na podstawie rozkazu Nr 07/MON Ministra Obrony Narodowej z 4 maja 1967 w sprawie przekazania jednostkom wojskowym historycznych nazw i numerów oddziałów frontowych oraz ustanowienia dorocznych świąt jednostek (Dz. Rozk. Tjn. MON Nr 5, poz. 21) w wyniku przemianowania 39 Pułku Zmechanizowanego.
Wchodził w skład 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej.
Stacjonował w garnizonie Trzebiatów.
Pułk w wydarzeniach grudniowych 1970 roku[edytuj | edytuj kod]
W godzinach rannych 15 grudnia 1970 roku wprowadzono w pułku stanu podwyższonej gotowości bojowej. O 13.00 wydano rozkaz przegrupowania jednostki w rejon Gdańska[1].
W nocy na 16 grudnia pułk otrzymał zadanie być w gotowości wejścia do działań i rozśrodkowac się w rejonie Gdańsk-Emaus[2]. O 14.00 szef Sztabu Generalnego WP rozkazał dowódcy 8 DZ przegrupować 36 pułk zmechanizowany do rejonu Kamienny Potok i tam przekazać go dyspozycji dowódcy Marynarki Wojennej[3]. Generał Chocha o 19.05 16 grudnia wydał polecenie dowódcy Marynarki Wojennej by siłami 36 pz zorganizować ochronę najważniejszych instytucji i obiektów na terenie Gdyni[4]. W godzinach nocnych 36 pz zorganizował ochronę[5]:
- Stoczni Remontowej – siłami 2 batalionu piechoty zmotoryzowanej
- Miejskiej Rady Narodowej – siłami 9 kompanii piechoty zmotoryzowanej wzmocnionej czołgami
- poczty przy ul. Harcerskiej – siłami 3 kompanii wsparcia i baterii przeciwpancernych pocisków kierowanych
- KM PZPR, Banku i Poczty – siłami 1 kompanii piechoty zmotoryzowanej wzmocnionej czołgami
- 7 kompania piechoty zmotoryzowanej z kompanią saperów otrzymała zadanie ześrodkowania się w pobliżu Pogotowia Ratunkowego w gotowości do działania.
Pozostałe pododdziały 36 pz rozmieszczono w rejonie Skwer Kościuszki jako odwód.
Na żądanie przewodniczącego WRN Tadeusza Bejma 7 kpz z plutonem czołgów przegrupowano ostatecznie z rejonu Pogotowia Ratunkowego i użyto do blokowania skrzyżowania ulic Marchlewskiego, Czechosłowackiej i Polskiej w okolicach przejścia pod wiaduktem[6].
17 grudnia na terenie Gdyni burzliwe zajścia miały miejsce w rejonach: Stoczni Remontowej, Komitetu Miejskiego PZPR, Pogotowia Ratunkowego, Miejskiej Rady Narodowej i CPN, ochranianych przez pododdziały MW i 36 pz. Mimo groźnej sytuacji, jaka wytworzyła się w tych rejonach miasta, oraz żądań wiceministra spraw wewnętrznych gen. Szlachcica, żołnierze nie użyli broni przeciw demonstrantom, W rozładowaniu dramatycznej sytuacji pomogły w dużym stopniu urządzenia akustyczne przez które dowódcy grup nawoływali manifestantów do niepodchodzenia do ochranianych przez wojsko obiektów[7].
21 grudnia dowódca POW gen. Kamiński wydał rozkaz całkowitego wyprowadzenia wojska i Trójmiasta. Zgodnie z planem 24 grudnia 1970 roku do 4.00 wszystkie jednostki biorące udział w akcji na terenie Trójmiasta powróciły do swoich koszar[8].
Żołnierze pułku[edytuj | edytuj kod]
- Dowódcy pułku
- ppłk Jerzy Gierlicz (do roku 1986)
- ppłk dypl. Robert Jabłoński (do 1991)
- ppłk dypl. Piotr Czerwiński
- Oficerowie
Skład (lata 80. XX w)[edytuj | edytuj kod]
- Dowództwo i sztab
- 3 x bataliony zmechanizowane
- 3 x kompanie zmechanizowane
- bateria moździerzy 120mm
- pluton plot
- pluton łączności
- batalion czołgów
- 3 kompanie czołgów
- pluton łączności
- kompania rozpoznawcza
- bateria haubic 122mm
- bateria ppanc
- kompania saperów
- bateria plot
- kompania łączności
- kompania zaopatrzenia
- kompania remontowa
- kompania medyczna
- pluton chemiczny
- pluton ochrony i regulacji ruchu
- 3 x bataliony zmechanizowane
Przeformowanie[edytuj | edytuj kod]
W 1990 roku przeformowany na pułk zunifikowany przyjął nazwę 36 Pułku Zmechanizowanego Legii Akademickiej.
W 1994 przekształcony w 3 Brygadę Pancerną. Następnie zmieniono numer brygady na 36, by w końcu przekształcić ją w jednostkę zmechanizowaną o nazwie 36 Brygada Zmechanizowana im. Legii Akademickiej
Przekształcenia[edytuj | edytuj kod]
39 pułk piechoty → 39 zmotoryzowany pułk piechoty → 39 pułk zmechanizowany → 36 Łużycki pułk zmechanizowany → 36 pułk zmechanizowany Legii Akademickiej → 3 Brygada Pancerna → 36 Brygada Pancerna → 36 Brygada Zmechanizowana → 3 batalion zmechanizowany Legii Akademickiej
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ z prawej strony kreski umieszczony był znak (cyfra lub litera) określający pododdział pułku.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nalepa 1990 ↓, s. 47.
- ↑ Nalepa 1990 ↓, s. 51.
- ↑ Nalepa 1990 ↓, s. 58.
- ↑ Nalepa 1990 ↓, s. 59-60.
- ↑ Nalepa 1990 ↓, s. 59.
- ↑ Nalepa 1990 ↓, s. 60.
- ↑ Nalepa 1990 ↓, s. 62.
- ↑ Nalepa 1990 ↓, s. 63.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edward Kospath-Pawłowski: 8 dywizja piechoty w dziejach oręża polskiego. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks", 1995. ISBN 83-85621-71-7.
- Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek : materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. : praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
- Edward Jan Nalepa: Wojsko polskie w Grudniu 1970 roku. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1990. ISBN 83-11-07904-8.
- Jan Edward Nalepa: Grudzień 1970 w dokumentach wojskowych. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-022-7.
- Odtajnione dokumenty Grudnia 1970. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 1, 2001. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
| |||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
