3 Front Ukraiński

Sztandar 3 Frontu Ukraińskiego z Centralnego Muzeum Sił Zbrojnych w Moskwie

Żołnierze 3 Frontu Ukraińskiego wjeżdżający do Bukaresztu 31 sierpnia 1944

3 Front Ukraiński – związek operacyjno-strategiczny Armii Czerwonej o kompetencjach administracyjnych i operacyjnych na zachodnim terytorium ZSRR, działający podczas wojny z Niemcami w czasie II wojny światowej.

Utworzony został 20 października 1943 z Frontu Południowo-Zachodniego. Rozformowany 15 czerwca 1945. Na bazie jego sztabu utworzono dowództwo Południowej Grupy Wojsk Radzieckich.

Przebieg działań

Rozwinął się w rejonie Zaporoża. W październiku – listopadzie przeprowadził operację w kierunku na Nikopol. 25 października wyzwolił Dniepropetrowsk i Dnieprodzierżyńsk. W marcu – kwietniu 1944 wojska Frontu brały udział w walkach nad Dnieprem. 10 kwietnia wyzwolił Odessę w ramach operacji krzyworoskiej i odeskiej. 17 kwietnia wyszedł na linię: Tyraspol, Bielajewka, Owidiopol. W sierpniu brał udział w operacji jassko-kiszyniowskiej w ramach której wojska Frontu wkroczyły na terytorium Królestwa Rumunii osiągając linię: Olteniţa, Silistra, Mangalia. We wrześniu wszedł do Carstwa Bułgarii, a później z armią bułgarską i Narodową Armią Wyzwolenia Jugosławii walczył od 28 września do 20 października w operacji belgradzkiej. Od października 1944 – lutego 1945 wojska Frontu brały udział w operacji budapeszteńskiej, wraz z 2 Frontem Ukraińskim, zajmując Węgry i część Austrii. W marcu uczestniczył w operacji balatońskiej razem z 2 Frontem Ukraińskim przeciw związkom taktycznym niemieckiej Grupy Armii Południe. W kwietniu wraz z 2 Frontem Ukraińskim przeprowadził operację wiedeńską przeciw Grupie Armii Południe, w wyniku której zajął Wiedeń 13 kwietnia 1945.

Dowódcy

Dowódcy frontu:

• od października 1943 do 15 maja 1944 – generał armii Rodion Malinowski
• od 16 maja 1944 do czerwca 1945 – generał armii (od 12 września 1944 marszałek) Fiodor Tołbuchin

Komisarz – generał Aleksiej Żełtow

Skład

Początkowo front składał się z:

• 6 Armia
• 12 Armia
• 46 Armia
• 1 Gwardyjska Armia
• 8 Gwardyjska Armia
• 17 Armia Lotnicza

W późniejszym okresie w skład frontu wchodziły:

• 26 Armia
• 27 Armia
• 28 Armia
• 37 Armia
• 57 Armia
• 5 Armia Uderzeniowa
• 4 Gwardyjska Armia
• 9 Gwardyjska Armia
• 6 Gwardyjska Armia Pancerna
• 1 Armia Bułgarska
• 2 Armia Bułgarska
• 4 Armia Bułgarska

Bibliografia

• Kazimierz Sobczak [red.]: Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975, s. 147.