5 Batalion Saperów (LWP)

5 Batalion Saperów
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1944
Tradycje
Święto	16 kwietnia
Nadanie sztandaru	22 czerwca 1960
Kontynuacja	5 Kresowy Batalion Saperów
Dowódcy
Pierwszy	kpt. Władysław Kusznarow
Organizacja
Dyslokacja	Kalisz, Krosno Odrzańskie
Rodzaj wojsk	Wojska inżynieryjne
Podległość	4 Pomorska Dywizja Piechoty
Skład	Etat 04/506

Krosno Odrzańskie - tu po wojnie stacjonował batalion

5 Batalion Saperów (5 bsap) – samodzielny pododdział wojsk inżynieryjnych ludowego Wojska Polskiego.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Sformowany w m. Basy w okolicach Sum na podstawie rozkazu dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR nr 001 z 1 kwietnia 1944 jako jednostka 4 Pomorskiej Dywizji Piechoty. Przysięgę żołnierze batalionu złożyli 1 listopada 1944 w Lublinie. W sierpniu 1944 zabezpieczał przemarsz jednostek dywizji na front przez Kowel–Lubomi–Chełm–Lublin, a następnie w rejonie Warszawy. W operacji warszawskiej ubezpieczał manewr 4 Dywizji Piechoty i zorganizował jej przeprawę po lodzie w rejonie Góry Kalwarii. Zabezpieczał też działania dywizji w walkach o Jastrowie (forsowanie Gwdy) oraz walki na Wale Pomorskim. Brał udział w walkach o Kołobrzeg, a następnie w forsowaniu Odry i w operacji berlińskiej. Szlak bojowy zakończył nad Łabą.

Dowódcy batalionu

• mjr Grzegorz Durow
• mjr Jan Panow
• Stanisław Szewczyk
• Paweł Gliński
• Stanisław Jurneczko

Skład etatowy

• Dowództwo i sztab
• 3 x kompania saperów
  • 3 x pluton saperów
  • drużyna zaopatrzenia
• kwatermistrzostwo
  • magazyn techniczny
  • drużyna gospodarcza

Razem:

żołnierzy – 254 (oficerów – 33, podoficerów – 44, szeregowych – 177)

sprzęt:

• samochody – 3
• łodzie MN – 1

Marsze i działania bojowe

Batalion po sformowaniu i pierwszym okresie szkolenia zmienił miejsce postoju. Z rejonu Sum przegrupował się do miejscowości Kiwerce a później Ołyki. Po przegrupowaniu na nowe miejsce postoju batalion rozpoczął szkolenie głównie w zakresie zabezpieczenia działań bojowych w natarciu oddziałów i pododdziałów. Pod koniec lipca batalion wykonał marsz w kierunku Chełm, Pińsk, Lublin. Wraz z siłami dywizji batalion przekroczył 5 sierpnia Bug i po ześrodkowaniu się w rejonie Lublina rozpoczął intensywne szkolenie i ćwiczenia. W Lublinie żołnierze batalionu wykonywali zadania związane z ochroną i obroną rejonu miasta. Na początku września rozpoczęto przygotowania do uroczystości złożenia przysięgi wojskowej przez żołnierzy dywizji. W dwa dni po złożeniu przysięgi batalion w składzie dywizji forsownym marszem przegrupował się z Lublina do Anina pod Warszawą. Po przybyciu w rejon Warszawy żołnierze batalionu realizowali zadania związane z przygotowaniem i rozbudową rejonu obrony zajętego przez oddziały dywizji oraz przygotowaniem sprzętu przeprawowego i saperskiego potrzebnego do zabezpieczenia natarcia dywizji połączonego z forsowaniem przeszkód wodnych. Ważnym zadaniem był udział w likwidacji pozostałości po działaniach wojennych a szczególnie niszczenie min, niewybuchów oraz innych niebezpiecznych przedmiotów. Takie działania odbywały się na terenie prawobrzeżnej Warszawy w której znajdowały się jednostki dywizji. Do 21 września saperzy rozbroili i usunęli 230 min, zasypali 190 lejów, odremontowali 6 kilometrów jezdni a w przeciągu kolejnego tygodnia rozminowali główne magistrale, drogi podmiejskie oraz wiele budynków i obiektów.

Po przekroczeniu 16 stycznia 1945 r. Wisły w rejonie Ostrówka batalion zabezpieczał działania bojowe dywizji, która rozwijała natarcie w kierunku Jeziorna i północnego skraju Warszawy. W końcu stycznia w walkach o Wał Pomorski batalion brał udział w zabezpieczeniu działań bojowych na kierunkach Golice, Czaplinek, Wałcz. W dniach 12–13 marca 1945 r. uczestniczył w zdobyciu Kołobrzegu, a po wykonaniu zadań bojowych brał udział w pracach inżynieryjnych pasa obrony dywizji na wybrzeżu Bałtyku. W pierwszej dekadzie kwietnia wraz z oddziałami dywizji przegrupował się nad Odrę, którą sforsował w rejonie miejscowości Blessing, a w dalszych walkach uczestniczył w forsowaniu kanału Hohenzollernów i Haweli. 6 maja w Klietz nad Łabą zakończył wykonywanie zadań bojowych i w czerwcu powraca do kraju.

Okres powojenny

Znak taktyczny malowany na pojazdach batalionu

W latach 1945–56 brał udział w rozminowaniu terenów województwa poznańskiego, łódzkiego, kieleckiego, zielonogórskiego, warszawskiego, wrocławskiego i rzeszowskiego. W województwie poznańskim, łódzkim i zielonogórskim ochraniał mosty w czasie powodzi. W batalionie w gotowości do natychmiastowego użycia były patrole saperskie.

W 1949 stacjonował w Kaliszu, a później w Krośnie Odrzańskim.

W dniu 17 września 1994 roku batalion przyjął tradycje saperów 5 Kresowej Dywizji Piechoty.

Bibliografia

• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
• Juliusz Malczewski Roman Polkowski: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 4, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego : formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek inżynieryjno-saperskich, drogowych i chemicznych. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1970.
• Franciszek Kaczmarski, Stanisław Soroka: Wojska inżynieryjne LWP w latach 1945-1979. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej - Warszawa 1982. ​ISBN 83-11-06710-4​
• Zdzisław Barszczewski: Przywrócone życiu. Rozminowanie ziem Polski. Dom Wydawniczy Bellona: 1998. ISBN 83-11-08751-2.
• „Pancerniak” – miesięcznik 5 Kresowej Dywizji Zmechanizowanej, Sławomir Żmijewski, Nr 40 wrzesień 1994 s. 5, 10
• Kazimierz Radziwończyk. 4 Dywizja Piechoty im. Jana Kilińskiego. Formowanie i szkolenie. cz.I. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3, s. 101-128, 1986. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0043-7182.