A lyga

A lyga A lyga
2020
Państwo	Litwa
Dyscyplina	Piłka nożna
Organizator rozgrywek	Narodowe Stowarzyszenie Klubów Piłkarskich
Data założenia	1922 (1990)
Założyciel	Litewski Związek Piłki Nożnej
Poprzednia nazwa	1. Lyga (1990–1991)
Partner TV	LRT Televizija LRT Lituanica
Rozgrywki
Liczba drużyn	6 (2020)
Zwycięzca	Mistrz Litwy
Niższy poziom ligowy	Pirma lyga
Puchary:	Puchar Litwy Superpuchar Litwy
Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	LFLS Kowno (1922)
Obecny zwycięzca	Žalgiris Wilno (2020)
Najwięcej zwycięstw	FBK Kowno, Žalgiris Wilno (8)
Strona internetowa

A lyga – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich na Litwie, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1990 roku i zarządzana przez Narodowe Stowarzyszenie Klubów Piłkarskich (lit. Nacionalinė futbolo klubų asociacija, NFKA), a wcześniej przez Litewski Związek Piłki Nożnej (LFF). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 8 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje Mistrzem Litwy, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do I lygi (II ligi litewskiej).

Historia

Mistrzostwa Litwy w piłce nożnej rozgrywane są od 1990 roku, przed rozpadem ZSRR w 1991. Wcześniej od 1922 roku organizowane mistrzostwa Litwy każdego roku, z wyjątkiem sezonu 1940/1941 z powodu okupacji radzieckiej. Po wkroczeniu wojsk niemieckich dwa sezony odbyły się podczas II wojny światowej. W okresie od 1945 do 1989 roku najsilniejsze kluby Litewskiej SRR – Žalgiris Wilno, Atlantas Kłajpeda i Inkaras Kowno – uczestniczyły w krajowych mistrzostwach ZSRR. W 1990 roku został reaktywowany Litewski Związek Piłki Nożnej i odrodzone mistrzostwa Litwy. Przed rokiem 1999 mistrzostwa odbywały się systemem "jesień-wiosna", a od 1999 odbywają się zgodnie z systemem "wiosna-jesień" w 4 rundy. W 2013 roku liga liczyła 9 drużyn, od 2014 – 10 drużyn, od 2016 – 8 drużyn, a w 2020 6 drużyn.

System rozgrywek

Obecny format ligi zakładający podział rozgrywek na 4 koła obowiązuje od sezonu 2000.

Rozgrywki składają się z 26 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą cztery mecze – dwa w roli gospodarza, dwa jako goście. Po czterech rundach rozgrywek zespoły z miejsc 1-6 walczą w piątej rundzie o mistrzostwo i europejskie puchary. Każdy z zespołów rozgrywa kolejne 5 meczów – część u siebie oraz część na wyjeździe. Od sezonu 2016 w lidze występuje 8 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła od 8 do 16. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1994/95 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Litwy w piłce nożnej. Mistrz Litwy kwalifikuje się do eliminacji Ligi Mistrzów UEFA. Druga oraz trzecia drużyna zdobywają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Również zwycięzca Pucharu Litwy startuje w eliminacjach do Ligi Europy lub, w przypadku, w którym zdobywca krajowego pucharu zajmie pierwsze miejsce w lidze – możliwość gry w eliminacjach do Ligi Europy otrzymuje również czwarta drużyna klasyfikacji końcowej. Zajęcie ostatniego miejsca wiąże się ze spadkiem drużyny do I lygi. Przedostatnia drużyna w tablicy walczy w barażach play-off z drugą drużyną I lygi o utrzymanie w najwyższej lidze.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest w oparciu o wynik dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności w przypadku remisu – różnicą bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie ogólnym bilansem bramkowym osiągniętym w sezonie, większą liczbą bramek zdobytych oraz w ostateczności losowaniem.

Skład ligi w sezonie 2020

Uczestnicy poprzedniej edycji
SŪD	Sūduva Mariampol	Mariampol	1
ŽAL	Žalgiris Wilno	Wilno	2
RIT	FK Riteriai	Troki	3
KAU	Kauno Žalgiris	Kowno	4
PAN	FK Panevėžys	Poniewież	5
Awans z I lygi 2019
BAN	Banga Gorżdy	Gorżdy	2
Oznaczenia: kolumna pierwsza – skróty nazw drużyn, kolumna trzecia – siedziba klubu, kolumna czwarta – miejsce zajęte w poprzednim sezonie.

Statystyka

Tabela medalowa

Mistrzostwo Litwy zostało do tej pory zdobyte przez 14 różnych drużyn. 8 z nich zostało mistrzami od wprowadzenia obecnych zasad rozgrywek od sezonu 1990.

Stan po zakończeniu sezonu 2020.

Lp.	Klub	Miejsca na podium			Zwycięskie sezony
1.	Žalgiris Wilno	8	12	4	1991, 1991/92, 1998/99, 2013, 2014, 2015, 2016, 2020
2.	FBK Kowno	8	2	1	1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2007
3.	Ekranas Poniewież	7	4	5	1992/93, 2005, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012
4.	Kovas Kowno	6	4	1	1924, 1925, 1926, 1933, 1935, 1936
5.	KSS Kłajpeda	6	3	0	1928, 1929, 1930, 1931, 1937, 1937/38
6.	LFLS Kowno	5	6	2	1922, 1923, 1927, 1932, 1942
7.	Sūduva Mariampol	3	3	5	2017, 2018, 2019
8.	Kareda Szawle	2	2	1	1996/97, 1997/98
9.	Inkaras Kowno	2	0	1	1994/95, 1995/96
10.	LGSF Kowno	1	1	4	1938/39
11.	ROMAR Możejki	1	0	1	1993/94
	Sirijus Kłajpeda	1	0	1	1990
13.	MSK Kowno	1	0	0	1934
	Tauras Kowno	1	0	0	1942/43
15.	Atlantas Kłajpeda	0	3	5
16.	Riteriai	0	2	3
17.	MSK Panevėžys	0	2	0
18.	LDS Szawle	0	1	3
	Vėtra Wilno	0	1	3
20.	KSK Kultus Kowno	0	1	1
	Panerys Wilno	0	1	1
	Sportverein Pojegi	0	1	1
23.	Kruoja Pokroje	0	1	0
	Lietuvos Makabi Wilno	0	1	0
	Sportverein Szawle	0	1	0
26.	Freya Kłajpeda	0	0	3
27.	Gubernija Szawle	0	0	2
28.	Banga Kowno	0	0	1
	KSS Telsze	0	0	1
	LFLS Wilno	0	0	1
	LFLS-2 Kowno	0	0	1
	LGSF Wilno	0	0	1
	Makabi Szawle	0	0	1
	MTV Szawle	0	0	1
	Spielvereinigung Kłajpeda	0	0	1
	Sveikata Kibarty	0	0	1
	Šaulys Wiłkomierz	0	0	1
	Švyturys Kłajpeda	0	0	1
	Žalgiris Kowno	0	0	1

Bibliografia

• Oficjalna strona A lygi (lit.)
• A Liga, [w:] baza Soccerway (liga) [online] [dostęp 2021-01-02] .
• Tabele ligowe w bazie League321 (ang.)
• Oficjalna strona LFF (lit.)
• Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)