Antoni Wilhelm Radziwiłł

Antoni Wilhelm Radziwiłł
Fryderyk Wilhelm Ferdynand Antoni
Trąby
Rodzina	Radziwiłł
Data i miejsce urodzenia	31 marca 1833 Cieplice
Data i miejsce śmierci	16 grudnia 1904 Berlin
Ojciec	Wilhelm Radziwiłł
Matka	Matylda von Clary und Aldringen
Żona	Maria Dorota de Castellane
Dzieci	Jerzy Fryderyk Radziwiłł Stanisław Wilhelm Radziwiłł Helena Augusta Radziwiłł Elżbieta Matylda Radziwiłł
Odznaczenia

Antoni Wilhelm Radziwiłł (właśc. Fryderyk Wilhelm Ferdynand Antoni Radziwiłł) herbu Trąby (ur. 31 marca 1833 w Cieplicach, zm. 16 grudnia 1904 w Berlinie), syn Wilhelma, ojciec Jerzego Fryderyka, Stanisława Wilhelma, mąż Marii Doroty. Był XIV ordynatem na Nieświeżu, XI ordynatem na Klecku, generałem pruskim.

Życiorys

Uczęszczał do gimnazjum francuskiego w Berlinie. Służbę wojskową w armii pruskiej rozpoczął w 1852 roku w pułku artylerii gwardii. Przez rok był odkomenderowany do szkoły artylerii i inżynierów; w tym czasie został przydzielony do swojego macierzystego pułku i w 1854 roku otrzymał stopień oficera artylerii. W latach 1857–1858 odbył 8-miesięczny staż w 3 pułku artylerii w Magdeburgu. W okresie od 1858 do 1861 roku studiował w ogólnej szkole wojskowej przy Akademii Wojennej w Berlinie. W 1860 roku awansował do stopnia porucznika.

W 1856 roku towarzyszył księciu pruskiemu Wilhelmowi podczas koronacji Aleksandra II w Moskwie. Pracował jako major w pruskim Sztabie Generalnym podczas wojny 1866 roku. W stopniu podpułkownika (od 1869) uczestniczył w wojnie francusko-pruskiej. W 1871 otrzymał stopień pułkownika i pensję dowódcy brygady. W 1876 został generałem. Od 1885 roku był adiutantem cesarza Wilhelma I, którą to funkcję zachował w czasach Fryderyka III. Odwołany ze stanowiska około 1888 roku po wstąpieniu na tron Wilhelma II. w latach 1866–1888 członek pruskiej Izby Panów.

W swoim pałacu, który był znanym salonem w Berlinie, często gościł polskich gości i polityków katolickiej partii Centrum. Za służbę w armii i misje dyplomatyczne odznaczony licznymi wysokimi orderami pruskimi: Orderem Korony 3, 2 i 1 klasy z Mieczami, Krzyżem Rycerskim Orderu Hohenzollernów z Mieczami, Krzyżem Żelaznym II klasy, Orderem Orła Czerwonego 2 i 1 klasy, Krzyżem Wielkim tego orderu i tytułem Rycerza tegoż orderu. Posiadał również francuską Legią Honorową i rosyjski Order Świętej Anny 2 klasy z brylantami. Córki Antoniego Wilhelma poślubiły braci: Elżbieta Matylda wyszła za mąż za Romana Potockiego, a Helena Augusta za Józefa Potockiego. Uroczystości pogrzebowe Antoniego Wilhelma odbyły się w Berlinie 20 grudnia 1904 z udziałem cesarza Wilhelma II. 18 lipca 1905 spoczął w krypcie grobowej rodu Radziwiłłów w Kościele Bożego Ciała w Nieświeżu.

Literatura

• Zmarły arystokrata. „Nowości Illustrowane”. 2, s. 11, 7 stycznia 1905. 
• Biografia w Internetowym PSB
• Ryszard Dzieszyński, Sedan tysiąc osiemset siedemdziesiąt, Bellona 2009, s. 18.