Biota wschodnia

	Biota wschodnia
	Biota wschodnia
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klad	nagonasienne
Rząd	cyprysowce
Rodzina	cyprysowate
Rodzaj	biota
Gatunek	biota wschodnia
	Nazwa systematyczna
	Platycladus orientalis L.
	Synonimy
	Thuja orientalis L.; Biota orientalis Endl.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Biota wschodnia, platykladus wschodni dawniej żywotnik wschodni (Platycladus orientalis (L.) Franco) – gatunek rośliny iglastej należący do rodziny cyprysowatych. Jedyny żyjący przedstawiciel rodzaju biota (rodzaj obejmuje także kopalne, mioceńskie gatunki Platycladus yunnanensis^[3] i Platycladus preorientalis^[4]). Występuje w Korei, Mandżurii oraz na północnych obszarach Chin. Uprawiany w Japonii, także w Europie, głównie w rejonie Morza Czarnego i Śródziemnego.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Biota wschodnia w środowisku naturalnym

Pokrój: Wolno rosnące, niewielkie drzewa lub duże krzewy o regularnym, jajowatym pokroju. Osiąga 8-10 m wysokości, najczęściej wytwarza kilka pni.
Pędy: Skierowane ku górze, o wachlarzowatych rozgałęzieniach gęsto ustawionych w jednej płaszczyźnie.
Liście: Łuskowate, jednakowe po obu stronach, soczysto zielone, wąskie, długości 2-4 mm, przylegające do pędów. Są delikatniejsze i drobniejsze niż u przedstawicieli żywotnika. Zimą często brunatnieją.
Szyszki: Młode zielone do niebieskawych, mięsiste. Osiągają 15-25 mm długości. Dojrzewają po 8 miesiącach od zapylenia, brązowieją. Łuski grube, rogowato zgięte, najczęściej jest ich 6-12. Nasiona długości 4-6 mm, bez skrzydełek.
Roślina trująca: Zawiera trujące tujony.Zewnętrznie działa drażniąco na skórę; wewnętrznie wywołuje drgawki i degeneracyjne zmiany w wątrobie i nerkach,krwawienia ze śluzówki żołądka.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pierwotnie gatunek ten zaliczany był do rodzaju żywotnik pod nazwą Thuja orientalis (pol. żywotnik wschodni) lecz obecnie został wyodrębniony we własnym jednogatunkowym rodzaju Platycladus (pol. biota) z powodu różnic morfologicznych^[5]^[6].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina ozdobna: sadzony w ogrodach, pojedynczo, w niewielkich grupach lub na żywopłoty. Szczególnie cenione są wolno rosnące, kolorowe odmiany (np. 'Aurea Nana' - żółto igielna), jedna z najbardziej znanych polskich odmian tego gatunku to odmiana 'Justyna' - zielone igły.

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

Wymagania: Preferuje dobrze nasłonecznione, ciepłe i osłonięte miejsca o dużej wilgotności powietrza. Wytrzymały na suszę. Dobrze rośnie na glebach wilgotnych, zasobnych w wapń. Wymaga stanowisk osłoniętych od wiatru. Odczyn gleby najlepiej lekko kwaśny. W chłodniejszych rejonach kraju może przemarzać na zimę, dlatego młodsze rośliny należy zabezpieczać na zimę. Strefa mrozoodporności 6B.^[7]
Sposób uprawy: Rozmnażany jest z nasion lub sadzonek, które należy pobierać z 'piętką'. Nasiona zbiera się w październiku i listopadzie, wysiewa w kwietniu, po uprzedniej 3-4 tygodniowej stratyfikacji. Przez zimę siewki należy starannie chronić przed mrozem. Rozmnażanie przez sadzonkowanie stosowane jest przy rozmnażaniu wyselekcjonowanych odmian, w celu zachowania ich cech odmianowych.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ P. F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website - Seed Plant Evolution. 2001–.
↑ Christenhusz, M.J.M., J.L. Reveal, A. Farjon, M.F. Gardner, R.R. Mill, and M.W. Chase (2011). A new classification and linear sequence of extant gymnosperms. Phytotaxa 19: 55-70.
↑ Jing-Yu Wu, Su-Ting Ding, Qi-Jia Li, Zhen-Rui Zhao i Bai-Nian Sun. First Occurrence of Platycladus from the Upper Miocene of Southwest China and Its Phytogeographic Implications. „PLoS ONE”. 9(12): e115141, 2014. DOI: 10.1371/journal.pone.0115141 (ang.).
↑ Wenlong He, Liang Xiao, Xiangchuan Li i Shuangxing Guo. An ancient example of Platycladus (Cupressceae) from the early Miocene of northern China: origin and biogeographical implications. „Historical Biology: An International Journal of Paleobiology”, w druku. DOI: 10.1080/08912963.2017.1339038 (ang.).
↑ Piotr Gach: Żywotnik zachodni - Drzewa (pol.). [dostęp 2010-05-11]. Cytat: (...)Te duże różnice morfologiczne znalazły swoje odzwierciedlenie w filogenetyce, którym było właśnie utworzenie rodzaju Platykladus i przeniesienie do niego umieszczonej wcześniej w rodzaju żywotnik (jako żywotnik wschodni) bioty wschodniej.
↑ Aljos Farjon: A natural history of conifers. Timbers Press, 2008, s. 188, 286. ISBN 978-0-88192-869-3. (ang.)
↑ Agnieszka Mike-Jeziorska: Biota wschodnia (pol.). 2013. [dostęp 2013-26-04].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

PAN Kramik

[apweb-1] P. F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website - Seed Plant Evolution. 2001–.

[christenhusz-2] Christenhusz, M.J.M., J.L. Reveal, A. Farjon, M.F. Gardner, R.R. Mill, and M.W. Chase (2011). A new classification and linear sequence of extant gymnosperms. Phytotaxa 19: 55-70.

[3] Jing-Yu Wu, Su-Ting Ding, Qi-Jia Li, Zhen-Rui Zhao i Bai-Nian Sun. First Occurrence of Platycladus from the Upper Miocene of Southwest China and Its Phytogeographic Implications. „PLoS ONE”. 9(12): e115141, 2014. DOI: 10.1371/journal.pone.0115141 (ang.).

[4] Wenlong He, Liang Xiao, Xiangchuan Li i Shuangxing Guo. An ancient example of Platycladus (Cupressceae) from the early Miocene of northern China: origin and biogeographical implications. „Historical Biology: An International Journal of Paleobiology”, w druku. DOI: 10.1080/08912963.2017.1339038 (ang.).

[5] Piotr Gach: Żywotnik zachodni - Drzewa (pol.). [dostęp 2010-05-11]. Cytat: (...)Te duże różnice morfologiczne znalazły swoje odzwierciedlenie w filogenetyce, którym było właśnie utworzenie rodzaju Platykladus i przeniesienie do niego umieszczonej wcześniej w rodzaju żywotnik (jako żywotnik wschodni) bioty wschodniej.

[6] Aljos Farjon: A natural history of conifers. Timbers Press, 2008, s. 188, 286. ISBN 978-0-88192-869-3. (ang.)

[7] Agnieszka Mike-Jeziorska: Biota wschodnia (pol.). 2013. [dostęp 2013-26-04].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]