Bruce Willis
| |||||||||||||||||
![]() Bruce Willis (2018) | |||||||||||||||||
Imię i nazwisko | Walter Bruce Willis | ||||||||||||||||
Data i miejsce urodzenia | 19 marca 1955 Idar-Oberstein | ||||||||||||||||
Zawód | aktor, producent filmowy, muzyk | ||||||||||||||||
Współmałżonek | Demi Moore (1987–2000; rozwód) Emma Heming (od 2009) | ||||||||||||||||
Lata aktywności | od 1979 | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Odznaczenia | |||||||||||||||||
![]() |
Walter Bruce Willis[1] (ur. 19 marca 1955 w Idar-Oberstein[1]) – amerykański aktor, producent filmowy i muzyk.
Jedna z największych gwiazd kina akcji[2][3][4]. Przełomowym momentem w karierze była rola w serialu Na wariackich papierach (1985-1989). Pozycję światowej gwiazdy filmowej dała mu rola nowojorskiego policjanta Johna McClane'a w filmie Szklana pułapka (1988). Zagrał we wszystkich następnych sequelach Szklana pułapka 2 (1990), Szklana pułapka 3 (1995), Szklana pułapka 4.0 (2007), Szklana pułapka 5 (2013). Wystąpił także w filmach, takich jak Ze śmiercią jej do twarzy (1992), Pulp Fiction (1994), 12 małp (1995), Piąty element (1997), Armageddon (1998), Szósty zmysł (1999), Niezniszczalny (2000) Łzy słońca (2003), Sin City: Miasto grzechu (2005), Osaczony (2005), 16 przecznic (2006), Red (2010), Kochankowie z Księżyca. Moonrise Kingdom (2012), Niezniszczalni 2 (2012), Looper – Pętla czasu (2012), Split (2016) czy Glass (2019).
Laureat dwóch Złotych Globów i Złotych Malin oraz nagrody Emmy. Odznaczony Orderem Sztuki i Literatury[5].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jest synem Niemki Marlene[6][7] i Davida Willisów, Amerykanina o angielskich korzeniach. Jego matka pracowała w banku, a ojciec był żołnierzem i pracownikiem bazy wojskowej w Oberstein[8]. Mając dwa lata, wyjechał z rodziną do USA.
Po ukończeniu liceum był m.in. ochroniarzem[9][10].
Kariera aktorska[edytuj | edytuj kod]
W 1975 zdał na wydział aktorski. Karierę aktorską rozpoczynał w teatrze. Na ekranie debiutował w 1980 epizodyczną rolą w dreszczowcu Briana G. Huttona Pierwszy śmiertelny grzech.

Po zagraniu niewielkich ról w kilku kolejnych produkcjach otrzymał angaż do roli Davida Addisona w serialu Na wariackich papierach, w którym grał w latach 1985–1989. Rola zapewniła mu rozpoznawalność oraz uznanie środowiska filmowego, które wyróżniło go nagrodą Emmy i Złotym Globem dla najlepszego aktora.
W 1988 pojawił się na ekranie w roli Toma Mixa w komedii Blake’a Edwardsa Zachód słońca oraz Johna McClane’a w sensacyjnym filmie akcji Szklana pułapka. W kolejnych latach zagrał bohatera w następnych sequelach serii: Szklana pułapka 2 (1990), Szklana pułapka 3 (1995), Szklana pułapka 4.0 (2007), Szklana pułapka 5 (2013). W latach 90. zagrał również tytułowe role w Hudsonie Hawku (1991), za którego scenariusz otrzymał Złotą Malinę, i Szakalu (1997) oraz główne role w filmach Ostatni skaut (1991), Ze śmiercią jej do twarzy (1992), Pole rażenia (1993), 12 małp (1995), Kod Merkury (1998), Tylko miłość (1999) czy Śniadanie mistrzów (1999). Za rolę Harry’ego Stampera w Armageddon (1998) otrzymał Złotę Malinę dla najgorszego aktora.
W 2000 odebrał Złoty Glob za najlepszy gościnny występ w serialu komediowym (Przyjaciele). Na początku nowego tysiąclecia można było go zobaczyć w Niezniszczalnym (2000) i Dzieciaku (2000), następnie zagrał główne role we Włamaniu na śniadanie (2001), Łzach słońca (2003), Osaczonym (2005), 16 przecznicach (2006), Surogatach (2009), Fujarach na tropie (2010), Redzie (2010) i Redzie 2 (2013), Jak dogryźć mafii (2017) i Życzeniu śmierci (2018).
Kariera muzyczna[edytuj | edytuj kod]
Jest liderem zespołu bluesowego „Bruce Willis and Blues Band”, w którym śpiewa i gra na harmonijce ustnej.
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
21 listopada 1987 ożenił się z aktorką Demi Moore (ur. 1962). Rozwiedli się 18 października 2000. Para ma trzy córki: Rumer Glenn Willis (ur. 1988), Scout LaRue Willis (ur. 1991) i Tallulah Belle Willis (ur. 1994). 21 marca 2009, dwa dni po swoich urodzinach, poślubił młodszą o 24 lata modelkę i aktorkę Emmę Heming. Mają dwie córki, Mabel Ray (ur. 1 kwietnia 2012) i Evelyn Penn (ur. 5 maja 2014).
Jest twarzą reklamową polskiej wódki Sobieski oraz jednym z właścicieli jej producenta – spółki Belvedere (3,3% akcji)[11].
Choć nie udziela się politycznie, jest republikaninem.
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
- Aktor
- 1980: Ein Guru kommt (sceny wycięte) jako „Extra”
- 1980: Pierwszy śmiertelny grzech (The First Deadly Sin) jako mężczyzna wchodzący do baru
- 1982: Werdykt (The Verdict) jako obserwator na sali sądowej
- 1984: Policjanci z Miami (Miami Vice) jako Tony Amato (gościnnie)
- 1985: Strefa mroku (Twilight Zone: The Movie) jako Peter Jay Novins
- 1985–1989: Na wariackich papierach (Moonlighting) jako David Addison
- 1987: Randka w ciemno (Blind Date) jako Walter Davis
- 1988: Szklana pułapka (Die Hard) jako John McClane
- 1988: Zachód słońca (Sunset) jako Tom Mix
- 1988: The Return of Bruno jako Bruno Radolini
- 1989: Na wrogiej ziemi (In Country) jako Emmett Smith
- 1989: I kto to mówi (Look Who’s Talking) jako Mikey (głos)
- 1990: Szklana pułapka 2 (Die Hard 2) jako John McClane
- 1990: I kto to mówi 2 (Look Who’s Talking Too) jako Mikey (głos)
- 1990: Fajerwerki próżności (The Bonfire of the Vanities) jako Peter Fallow
- 1991: Hudson Hawk jako Hudson Hawk
- 1991: Ostatni skaut (The Last Boy Scout) jako Joe Hallenbeck
- 1991: Billy Bathgate jako Bo Widerberg
- 1991: Motywy zbrodni (Mortal Thoughts) jako James Urbanski
- 1992: Ze śmiercią jej do twarzy (Death Becomes Her) jako Ernest Menville
- 1993: Pole rażenia (Striking Distance) jako Tom Hardy
- 1993: Strzelając śmiechem (Loaded Weapon 1) jako właściciel nie tego domu
- 1994: Naiwniak (Nobody’s Fool) jako Carl Roebuck
- 1994: Pulp Fiction jako Butch Coolidge
- 1994: Małolat (North) jako narrator
- 1994: Barwy nocy (Color of Night) jako dr Bill Capa
- 1995: Cztery pokoje (Four Rooms) jako Leo (niewymieniony w czołówce)
- 1995: Szklana pułapka 3 (Die Hard: With a Vengeance) jako John McClane
- 1995: 12 małp (Twelve Monkeys) jako James Cole
- 1996: Beavis i Butt-Head zaliczają Amerykę (Beavis and Butt-Head Do America) jako Muddy Grimes
- 1996: Ostatni sprawiedliwy (Last Man Standing) jako John Smith
- 1997: Piąty element (The Fifth Element) jako Korben Dallas
- 1997: Szakal (The Jackal) jako „Szakal”
- 1997: Szaleję za tobą (Mad About You) jako on sam (gościnnie)
- 1998: Stan oblężenia (The Siege) jako gen. William Devereaux
- 1998: Kod Merkury (Mercury Rising) jako Art Jeffries
- 1998: Armageddon jako Harry Stamper
- 1999: Szósty zmysł (The Sixth Sense) jako Malcolm Crowe
- 1999: Ally McBeal jako dr Nickle
- 1999: Tylko miłość (The Story of Us) jako Ben Jordan
- 1999: Śniadanie mistrzów (Breakfast of Champions) jako Dwayne Hoover
- 2000: Przyjaciele (Friends) jako Paul Stevens (gościnnie)
- 2000: Niezniszczalny (Unbreakable) jako David Dunne
- 2000: Jak ugryźć 10 milionów (The Whole Nine Yards) jako Jimmy
- 2000: Dzieciak (The Kid) jako Russ Duritz
- 2001: Włamanie na śniadanie (Bandits) jako Joe Blake
- 2002: True West jako Lee
- 2002: Wojna Harta (Hart’s War) jako pułkownik William McNamara
- 2003: Pełzaki szaleją (Rugrats Go Wild!) jako Spike (głos)
- 2003: Aniołki Charliego: Zawrotna szybkość (Charlie’s Angels: Full Throttle) jako William Rose Bailey
- 2003: Łzy słońca (Tears of the Sun) jako porucznik A.K. Waters
- 2004: Jak ugryźć 10 milionów 2 (The Whole Ten Yards) jako Jimmy „The Tulip” Tudeski
- 2004: Ocean’s Twelve: Dogrywka (Ocean’s Twelve) jako on sam
- 2005: Różowe lata siedemdziesiąte (That ’70s Show) jako Vic (gościnnie)
- 2005: Sin City: Miasto grzechu (Sin City) jako Hartigan
- 2005: Osaczony (Hostage) jako Jeff Talley
- 2006: Alpha Dog jako Sonny Truelove
- 2006: Fast Food Nation jako Harry
- 2006: Zabójczy numer (Lucky Number Slevin) jako pan Goodkat
- 2006: 16 przecznic (16 Blocks) jako Jack Mosley
- 2006: The Hip Hop Project jako on sam
- 2006: Skok przez płot (Over the Hedge) jako R.J. (głos)
- 2007: Ktoś całkiem obcy (Perfect Stranger) jako Harrison Hill
- 2007: Szklana pułapka 4.0 (Live Free or Die Hard) jako John McClane
- 2007: Grindhouse: Planet Terror (Planet Terror) jako porucznik Muldoon
- 2008: Szkoła zgorszenia (Assassination of a High School President) jako John T. Kirkpatrick
- 2009: Surogaci (Surrogates) jako agent Greer
- 2010: Niezniszczalni (The Expendables) jako pan Church
- 2010: Fujary na tropie (Cop Out) jako Jimmy Monroe
- 2010: RED (Retired Extremely Dangerous) jako Frank Moses
- 2011: Mokra robota (Setup) jako Jack Biggs
- 2011: Paragraf 44 (Catch.44) jako Mel
- 2012: Niezniszczalni 2 (The Expendables 2) jako Church
- 2012: Kochankowie z Księżyca. Moonrise Kingdom (Moonrise Kingdom) jako kapitan Sharp
- 2012: Looper – Pętla czasu (Looper) jako stary Joe
- 2013: G.I. Joe: Odwet (G.I.Joe: Retaliation) jako Joe Colton
- 2013: Red 2 jako Frank Moses
- 2013: Szklana pułapka 5 (A Good Day to Die Hard) jako John McClane
- 2014: Książę (The Prince) jako Omar
- 2014: Sin City 2: Damulka warta grzechu (Sin City: Dame to Kill For) jako Hartigan
- 2015: Ocalenie (Extraction) jako Leonard Turner
- 2015: Vice: Korporacja zbrodni (Vice) jako Julian
- 2015: Rock the Kasbah jako Bombay Brian
- 2016: Cenny ładunek (Precious Cargo) jako Eddie Pilosa
- 2016: Maruderzy (Marauders) jako Hubert
- 2016: Split (Split) jako David Dunn
- 2017: Jak dogryźć mafii (Once Upon a Time in Venice) jako Steve Ford
- 2017: Pierwszy strzał (First Kill) jako Marvin Howell
- 2018: Życzenie śmierci (Death Wish) jako Paul Kersey
- 2018: Odwet (Reprisal) jako James
- 2019: Glass (Glass) jako David Dunn
- 2019: Osierocony Brooklyn (Motherless Brooklyn) jako Frank Minna

- Producent
- 2000: Jak ugryźć 10 milionów (The Whole Nine Yards)
- 2003: Łzy słońca (Tears of the Sun)
- 2005: Osaczony (Hostage)
- 2006: 16 przecznic (16 Blocks)
- 2006: Całe szczęście (Just My Luck)
- 2007: Szklana pułapka 4.0 (Live Free or Die Hard)
- Producent wykonawczy
- 2002: True West
- 2002: Łowca krokodyli (The Crocodile Hunter: Collision Course)
- 2004: Dotyk zła (Touching Evil)
- 2006: The Hip Hop Project
Dyskografia[edytuj | edytuj kod]
- Albumy studyjne
- The Return of Bruno (1987)
- If It Don’t Kill You, It Just Makes You Stronger (1989)
- Classic Bruce Willis: The Universal Masters Collection (2001)
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- 2005: Oficer Orderu Sztuki i Literatury (Francja)[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Personalidade: Bruce Willis (West Germany) (port.). InterFilmes.com. [dostęp 2019-11-02].
- ↑ 12 Most Unlikely Action Movie Stars (ang.). „Rolling Stone”. [dostęp 2019-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-18)].
- ↑ Pete DAlessandro (2012-11-14): Bruce Willis Movies: 9 Reasons Why a 57 Year Old Man is Still Our Favorite Action Hero (ang.). Mic. [dostęp 2019-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-02)].
- ↑ David Thomas (2008-05-04): Ford and Willis voted best action heroes (ang.). „The Daily Telegraph”. [dostęp 2019-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-02)].
- ↑ a b Didier Plowy/MCC (2005-04-13): Remise des insignes d'Officier des Arts et des Lettres à Bruce Willis (fr.). Ministère de la Culture. [dostęp 2014-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-20)].
- ↑ Army Archerd , Inside Move: Flu KOs Smart Set yule bash, Variety, 12 grudnia 2003 [dostęp 2021-03-27] (ang.).
- ↑ Surprise German visit from Willis, 8 sierpnia 2005 [dostęp 2021-03-27] (ang.).
- ↑ Bruce Willis Biography (1955-) (ang.). Film Reference. [dostęp 2019-11-02].
- ↑ The Daily Show with Trevor Noah - Season 26 - TV Series | Comedy Central US. [dostęp 2021-03-27].
- ↑ Bruce Willis's Tragic Mask, www.washingtonpost.com [dostęp 2021-03-27] .
- ↑ Bruce Willis będzie nadal reklamował wódkę Sobieski (pol.). Forsal.pl. [dostęp 2009-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-22)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bruce Willis w bazie IMDb (ang.)
- Bruce Willis w bazie Filmweb
- Bruce Willis w bazie Notable Names Database (ang.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- BruceWillisPL.com – strona fanów Bruce’a Willisa z najnowszymi wiadomościami, aktywnym forum (częściowo po polsku) i galerią zdjęć (ang.)
- ISNI: 0000 0001 2142 0758
- VIAF: 85362156
- LCCN: n85258458
- GND: 119035499
- NDL: 00719495
- BnF: 121990072
- SUDOC: 061535265
- NLA: 36015722
- NKC: xx0008989
- BNE: XX1266563
- NTA: 07339159X
- BIBSYS: 98039845
- CiNii: DA10061577
- PLWABN: 9810630983505606
- NUKAT: n2003036677
- NLI: 001672581
- CANTIC: a11039103
- LNB: 000245325
- CONOR: 6734691
- LIH: LNB:HiE;=BM
- WorldCat: lccn-n85258458
- Amerykańscy aktorzy telewizyjni
- Amerykańscy aktorzy filmowi
- Amerykańscy producenci filmowi
- Laureaci Złotej Maliny dla najgorszego pierwszoplanowego aktora
- Amerykanie odznaczeni Orderem Sztuki i Literatury
- Oficerowie Orderu Sztuki i Literatury
- Laureaci nagrody Emmy
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora w serialu komediowym lub musicalu
- Urodzeni w 1955