Chris Hadfield
| ||
![]() Chris Hadfield (2011) | ||
Data i miejsce urodzenia | 29 sierpnia 1959 Sarnia | |
Narodowość | kanadyjska | |
Funkcja | dowódca MSK, specjalista misji, inżynier pokładowy | |
Łączny czas misji kosmicznych | 165 dni 16 godzin 21 minut | |
Misje | STS-74, STS-100, Sojuz TMA-07M (Ekspedycja 34/35) | |
Stopień wojskowy | pułkownik Royal Canadian Air Force | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Chris Austin Hadfield (ur. 29 sierpnia 1959 w Sarnii) – kanadyjski astronauta, który jako pierwszy Kanadyjczyk odbył spacer w przestrzeni kosmicznej. Emerytowany pilot wojskowy, pułkownik Królewskich Kanadyjskich Sił Lotniczych.
Wykształcenie, służba wojskowa i kariera astronauty[edytuj | edytuj kod]
W kanadyjskich siłach zbrojnych od ukończenia liceum w 1978 roku. W 1982 roku ukończył Królewskie Kolegium Wojskowe Kanady z licencjatem z inżynierii mechanicznej. W 1983 roku ukończył z najlepszym wynikiem podstawowe szkolenie na odrzutowcach i rozpoczął szkolenie na pilota myśliwca w 410 Tactical Fighter Operational Training Squadron Kanadyjskich Królewskich Sił Powietrznych.
W maju 1992 roku ukończył University of Tennessee Space Institute z tytułem magistra.
W czerwcu tego samym roku został wybrany do grupy nowych czterech kanadyjskich kosmonautów. Hadfield uczestniczył w dwóch lotach z udziałem wahadłowców: STS-74 w 1995 r. i STS-100 w 2001 r. oraz pełnił funkcję komunikatora.
Biorąc udział w misji STS-74 na stację orbitalną Mir został jedynym Kanadyjczykiem w historii na pokładzie rosyjskiej stacji kosmicznej i pierwszym Kanadyjczykiem operującym Canadarm na orbicie. W trakcie misji STS-100 na MSK wykonał dwa wyjścia w otwartą przestrzeń kosmiczną, zostając pierwszym Kanadyjczykiem na spacerze kosmicznym.
W 2003 roku po 25 latach służby wojskowej przeszedł na emeryturę w siłach powietrznych, zostając kosmonautą cywilnym. 10-23 maja 2010 dowodził 14. misją podwodną NEEMO (NASA Extreme Environment Mission Operations) realizowanej przez NASA i NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration), gdzie brał udział m.in. jego przyszły partner w kosmosie Thomas Marshburn.
19 grudnia 2012 Sojuz TMA-07M wyniósł go na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) jako członka Ekspedycji 34. i 35. Przybył na stację 21 grudnia, zgodnie z planem[1]. Jest pierwszym Kanadyjczykiem, który pełnił funkcję dowódcy Stacji. 14 maja 2013 nad ranem czasu polskiego powrócił na Ziemię w kapsule statku Sojuz wraz z dwoma innymi członkami załogi ISS.
Miesiąc po powrocie ogłosił odejście z Kanadyjskiej Agencji Kosmicznej na emeryturę 3 lipca 2013.
Media społeczne i działalność popularyzatorska[edytuj | edytuj kod]
Podczas pobytu na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej Hadfield wykonał kilka teledysków publikowanych w serwisie YouTube, w tym cover utworu Davida Bowie, Space Oddity.
Prowadzi twittowy magazyn pt. „Jak żyją astronauci w kosmosie”, w którym odsłania tajniki życia w stacji orbitalnej.
W 2013 roku opublikował wspomnienia, An Astronaut's Guide to Life on Earth.
W 2016 roku Wydawnictwo JAK wydało książkę Kosmiczny poradnik życia na Ziemi ISBN 978-83-240-2571-8
Wykaz lotów[edytuj | edytuj kod]
Loty kosmiczne, w których uczestniczył Chris Austin Hadfield | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
№ | Cel | Data startu | Statek kosmiczny | Data lądowania | Statek kosmiczny | Funkcja | Czas trwania |
1 | Atlantis F-15 |
Atlantis F-15 |
|||||
2 | Endeavour F-16 |
Endeavour F-16 |
|||||
3 | |||||||
Łączny czas spędzony w kosmosie — 165 dni 16 godzin 21 minut. |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Biografia na stronie CSA (ang.)
- Biografia na stronie NASA (ang.)
- Biogram na stronie Spacefacts (ang.)
- ISNI: 0000 0004 1720 7278
- VIAF: 305126764
- LCCN: no2013126925
- GND: 105085344X
- NDL: 001196501
- BnF: 17019746r
- SUDOC: 191060615
- NKC: jo2015854822
- BNE: XX5421775
- NTA: 390722871
- BIBSYS: 14067198
- Open Library: OL7375053A
- PLWABN: 9810592607405606
- NUKAT: n2016052200
- NLI: 001721748
- KRNLK: KAC201501462
- WorldCat: lccn-no2013126925