Cmentarz Srebrzysko

	Cmentarz Centralny Srebrzysko
	Cmentarz Centralny Srebrzysko
	; Brama główna
Poprzednie nazwy	Zentralfriedhof
Państwo	Polska
Miejscowość	Gdańsk
Adres	Wrzeszcz Górny, ul. Srebrniki 2
Typ cmentarza	komunalny
Stan cmentarza	czynny
Powierzchnia cmentarza	28,03 ha
Data otwarcia	1924
Zarządca	ZDiZ w Gdańsku
	Mapa cmentarza;
	Położenie na mapie Gdańska Cmentarz Centralny Srebrzysko
	Położenie na mapie Polski Cmentarz Centralny Srebrzysko
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Cmentarz Centralny Srebrzysko
	54°22′25,69″N 18°34′52,11″E/54,373803 18,581142
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Cmentarz Centralny Srebrzysko – cmentarz komunalny w Gdańsku, położony w dzielnicy Wrzeszcz Górny, na Srebrzysku. Drugi pod względem powierzchni największy cmentarz miasta, po Cmentarzu Łostowickim.

Cmentarz jest położony na malowniczo ukształtowanym obszarze leśnym sąsiadującym z Jaśkowym Lasem, Gajem Gutenberga (będącymi dawniej częścią kompleksu leśnego Lasów Oliwskich), Strzyską Górą, terenem wojskowym i szpitalem psychiatrycznym na Srebrzysku. Specyfiką cmentarza jest jego górzysto-leśne położenie i częściowo tarasowy układ nagrobków.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Został otwarty jako cmentarz miejski w 1924, na powierzchni kilkunastu hektarów. W okresie Wolnego Miasta Gdańska nosił niemiecką nazwę Zentralfriedhof. Przez pierwsze lata urządzona była tylko jego dolna część, przyległa do wejścia i głównej alei. Po wybuchu II wojny światowej i włączeniu Gdańska do III Rzeszy, cmentarz został zaplanowany dla żołnierzy Wehrmachtu poległych na różnych frontach oraz zasłużonych osób cywilnych. Pierwszych pochówków wojennych żołnierzy niemieckich, poległych podczas oblężenia Westerplatte, dokonano we wrześniu 1939^[2].

Aleja Zasłużonych

W 1940 zostało urządzone dojście i dojazd do cmentarza, ozdobione wzdłuż chodników wysokimi szpalerami grabów oraz zostało zbudowane centralnie położone rondo. W tym samym roku zostały zbudowane dwa parterowe, bliźniacze budynki z klinkierowej cegły, do obsługi cmentarza. W budynku po prawej zostały umieszczone sala przedpogrzebowa i kostnica. Do dalszej rozbudowy cmentarza wykorzystywano od drugiej połowy 1940 jeńców wojennych, głównie francuskich^[2].

Do pochówków zmarłych, których dokonania życiowe znalazły uznanie ówczesnych władz, została utworzona „Aleja Zasłużonych” jako wyodrębniona kwatera^[2].

W okresie PRL przy głównej alei cmentarnej przy krzyżu poświęconym ofiarom grudnia roku 1970 w okresie święta zmarłych dochodziło do patriotycznych manifestacji religijnych.

Od 1945 do końca 2008 na cmentarzu pochowano łącznie około 60 000 osób. Do końca lat 70. cmentarz był główną nekropolią Gdańska (obecnie jest nią Cmentarz Łostowicki)^[2].

W październiku 2018 na cmentarzu, na końcu alei prowadzącej od głównej bramy, odsłonięto pomnik poświęcony gdańskim alpinistom^[3].