Ethelfrith z Nortumbrii
| ||||
| ||||
| Król Bernicji | ||||
| Okres | od 593 do 616 | |||
| Poprzednik | Hussa | |||
| Następca | Edwin | |||
| Król Deiry | ||||
| Okres | od 604 do 616 | |||
| Poprzednik | Etelryk | |||
| Następca | Edwin | |||
| Dane biograficzne | ||||
| Ojciec | Etelryk | |||
| Dzieci | Eanfrith, Oswiu, Oswald, Oslac, Oslaf, Oswudu | |||
Etelfryd, Ethelfrith, Aethelfrith, Aedilfrid, Æðelfrið, Æþelfrið, Æþelferð, Æþelferþ, Æðelferð, Æðelferþ (zm. 616) – władca średniowiecznego anglosaskiego królestwa Bernicji w latach 593-616. W 604 roku opanował sąsiednią Deirę i doprowadził oba kraje do unii pod swoimi rządami[1][2]. W późniejszych czasach stworzyły one zalążek Nortumbrii.
Etelfryd był synem Etelryka, a więc wnukiem Idy - pierwszego władcy Bernicji[3]. Jego pierwszą i według Bedy Czcigodnego, najważniejszą żoną była Bebba. Na jej cześć zmienił nazwę miasta Din Guaire (stolicy Bernicji) na Bamburgh[1].
Bede sporo czasu poświęca opisowi sukcesów Etelfryda nad Brytami, jednocześnie zauważając, że był poganinem - chrześcijaństwo zawitało do Nortumbrii dopiero dziesięć lat po jego śmierci. Faktem jest, że Etelfryd znacznie rozszerzył granice Bernicji, podbijając nie tylko Deirę, ale i innych sąsiadów. W roku 600 w bitwie pod Katraeth (Catterick, hrabstwo Yorkshire) doprowadził do klęski 300 wojów z plemienia Gododin (z okolic dzisiejszego Edynburga). W 603[4], w bitwie pod Degsastan, odparł najazd Aidana, władcy Dalriady. W bitwie tej zginął brat Etelfryda, Teobald wraz z całą swoją świtą[1][5]. Historycy zwracają uwagę na to, że Beda wśród stronników Aidana wymienia Heringa, syna poprzednika Etelfryda, Hussy, co sugeruje tarcia dynastyczne w Bernicji[1].
W 604 roku Etelfryd najechał Deirę, zabił rządzącego nią wówczas Etelryka, skazał jego następcę Edwina, syna Elli[6] oraz Hererica, wnuka Elli[1], na wygnanie i poślubił córkę Elli, Achę[6]. Małżeństwo to miało zapewnić przychylność mieszkańców Deiry do jego osoby jako władcy[6]. W tym samym roku urodził się ich syn - Oswald.
W 614 pokonał Walijczyków z królestwa Powys pod Chester i wymordował modlących się za nich mnichów z Bangor-Czy-Coed[7].
Z kolei w 616 roku odniósł zdecydowane zwycięstwo nad iryjskim królem Dalariady oraz sprzymierzonymi z nim plemionami zachodniobrytyjskimi pod Chester, zmuszając przeciwników do płacenia sobie trybut[8].
Według relacji Bedy Etelfryd walczył o władzę przy użyciu "niegodnych" środków. Prawdopodobnie był odpowiedzialny za śmierć Hererica na dworze Ceretika z Elmet[1][9]. Próbował również pozbyć się Edwina z Deiry, który schronił się na dworze Raedwalda z Anglii Wschodniej. Próbował przekupić Raedwalda, by zabił Edwina, a gdy ten odmówił, zagroził mu wojną[6][1]. Raedwald ubiegł go, powołał armię i w 616 roku ruszył z nią przeciw Etelfrydowi i pokonał go nad rzeką Idle[6].
Następcą Etelfryda na tronach Bernicji i Deiry został popierany przez Raedwalda Edwin[6]. Dzieci Etelfryda, będące athelingami czyli potencjalnymi jego sukcesorami, uciekły w obawie przed zemstą Edwina, szukając schronienia na dworach władców Dalariady i Piktów[10][1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Michelle Ziegler: Heroic Age: Politics of Exile in Early Northumbria (ang.). 1999. [dostęp 2011-10-15].
- ↑ Neniusz: Historia Brittonum rozdz. 63
- ↑ Barbara Yorke: Królowie i królestwa Anglii w czasach Anglosasów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 110. ISBN 978-83-01-16169-9.
- ↑ Praca zbiorowa: Oxford - Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Na Wyspach Brytyjskich. Karolingowie. T. 16. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 36. ISBN 83-7425-568-4.
- ↑ Beda Czcigodny Historia ecclesiastica gentis Anglorum ks. 1, rozdz. 34
- ↑ a b c d e f Barbara Yorke: Królowie i królestwa Anglii w czasach Anglosasów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 112. ISBN 978-83-01-16169-9.
- ↑ Beda Czcigodny Historia ecclesiastica gentis Anglorum ks. 2, rozdz. 2
- ↑ Barbara Yorke: Królowie i królestwa Anglii w czasach Anglosasów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 121. ISBN 978-83-01-16169-9.
- ↑ Beda Czcigodny Historia ecclesiastica gentis Anglorum ks. 4, rozdz. 23
- ↑ Beda Czcigodny Historia ecclesiastica gentis Anglorum ks. 3, rozdz. 1
| Poprzednik Hussa |
król Bernicji 593 - 616 |
Następca Edwin |
| Poprzednik Etelryk |
król Deiry 604 - 616 |
Następca Edwin |
