Gołda Tencer
| |||||||||
![]() | |||||||||
Data i miejsce urodzenia | 2 sierpnia 1949 Łódź | ||||||||
Zawód | aktorka, reżyserka, piosenkarka | ||||||||
| |||||||||
Odznaczenia | |||||||||
![]() ![]() ![]() ![]() |
Gołda Tencer (jid. גאָלדע טענצער; ur. 2 sierpnia 1949 w Łodzi) – polska aktorka, reżyser i piosenkarka żydowskiego pochodzenia, od 1969 związana z Teatrem Żydowskim im. Ester Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie, także działaczka kulturalna, popularyzatorka języka jidysz, założycielka i prezes Fundacji Shalom, organizatorka Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się w Łodzi w rodzinie żydowskiej, jako córka Szmula Tencera (1915–1971)[1], kaletnika ocalonego z Holocaustu i Sonii Tencer (1926–2004)[2], która przeżyła wojnę wraz z rodziną w Związku Radzieckim. Pierwsze etapy kształcenia pobierała w obecnie nieistniejącej żydowskiej szkole im. Icchoka Pereca przy ulicy Więckowskiego 13 w Łodzi. Tam stawiała pierwsze kroki na scenie teatru szkolnego. Jako dziecko występowała również na deskach Teatru Powszechnego w Łodzi.
W 1969 wyjechała do Warszawy na Studium Aktorskie przy Teatrze Żydowskim, które ukończyła w 1971. Artystycznie ukształtował ją dyrektor teatru Szymon Szurmiej. W 1984, jako stypendystka rządu Stanów Zjednoczonych, miała okazję zapoznać się z życiem teatralnym USA. Stypendium otrzymała za wcześniejsze dokonania aktorskie.
Jest aktorką, scenarzystką oraz reżyserem w Teatrze Żydowskim im. Ester Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie. Jest również prezesem założonej przez samą siebie Fundacji Shalom. Od 2004 organizuje Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. Jest pomysłodawczynią nakręcenia filmu Perecowicze[3].
Laureatka Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego (2019)[4].
Gołda Tencer znana jest również publiczności z nagrań piosenek w języku jidysz i po polsku, np. „Miasteczko Bełz”.
Jej mężem był Szymon Szurmiej (1923–2014), z którym ma syna Dawida (ur. 1985).
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
Aktorka filmowa[edytuj | edytuj kod]
- 2007: Liebe nach Rezept – jako Rosha
- 2004: Alles auf Zucker! – jako Golda Zuckermann
- 1985: War and love
- 1983: The winds of war
- 1983: Haracz szarego dnia – jako Żydówka Róża
- 1982: Hotel Polan und Seine Geste – jako pani Menasze
- 1982: Austeria – jako Blanka
- 1979: Komedianci
- 1979: Gwiazdy na dachu
- 1979: Dybuk – jako Lea
- 1979: David
Reżyser[edytuj | edytuj kod]
- 2006: Dla mnie bomba
- 2002: Cud purymowy
- 2000: Kamienica na Nalewkach (wraz z Szymonem Szurmiejem)
- 1997: Ballada o brunatnym teatrze (wraz z Szymonem Szurmiejem)
- 1993: My Żydzi polscy (wraz z Szymonem Szurmiejem)
- 1992: Trubadur z Galicji
- 1986: Pieśń o zamordowanym... (wraz z Szymonem Szurmiejem)
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2011)[5].
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2005)[6].
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2000)[7].
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009)[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Grób Szmula Tencera w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
- ↑ Grób Soni Tencer w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
- ↑ Perecowicze nie zawiedli – uml.lodz.pl
- ↑ Warszawa. Gołda Tencer otrzymała Nagrodę im. Tadeusza Żeleńskiego-Boya, www.e-teatr.pl [dostęp 2019-09-28] .
- ↑ Prezydent wręczył odznaczenia na Zamku Królewskim. prezydent.pl, 3 maja 2011.
- ↑ M.P. z 2006 r. nr 3, poz. 37
- ↑ M.P. z 2001 r. nr 2, poz. 43
- ↑ Rozdanie Medali „Gloria Artis”. mkidn.gov.pl, 7 grudnia 2009.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Gołda Tencer w bazie IMDb (ang.)
- Gołda Tencer w bazie filmpolski.pl
- Ludzie związani z Warszawą
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- Wokaliści jidysz
- Polscy działacze kulturalni
- Polscy reżyserzy filmowi
- Polscy scenarzyści
- Polskie aktorki filmowe
- Polskie aktorki teatralne
- Polscy Żydzi
- Urodzeni w 1949
- Aktorki teatralne związane z Łodzią
- Ludzie urodzeni w Łodzi