Inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Noradrenalina
Serotonina

Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (ang. serotonin norepinephrine reuptake inhibitor, SNRI) – grupa leków przeciwdepresyjnych hamujących reabsorpcję przez neurony dwóch neuroprzekaźników, serotoniny i noradrenaliny. W efekcie tego zwiększa się ich stężenie w szczelinie synaptycznej pomiędzy neuronami, co skutkuje wzrostem neuroprzekaźnictwa z jednej komórki nerwowej do drugiej[a]. Działanie SNRI jest zbliżone do działania selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI).

Wskazania[edytuj | edytuj kod]

Leki z tej grupy są wskazane w leczeniu:

Oprócz wyżej wymienionych SNRI mogą być stosowane u dorosłych pacjentów z ADHD jako alternatywna dla stymulantów, nie jest to jednak oficjalnie zatwierdzone wskazanie[14].

Mechanizm działania[edytuj | edytuj kod]

Kora przedczołowa

Serotonina i noradrenalina są neuroprzekaźnikami wydzielanymi przez neurony. Wzrost ich stężenia w szczelinie synaptycznej skutkuje zwiększeniem neuroprzekaźnictwa. Procesem odwrotnym jest wychwyt zwrotny tych neuroprzekaźników przez neurony, co powoduje obniżenie neuroprzekaźnictwa. SNRI działają poprzez inhibicję (hamowanie) drugiego z tych procesów, tj. wychwytu zwrotnego. Konsekwencją jest znaczne zwiększenie stężenia serotoniny oraz noradrenaliny we wszystkich obszarach układu nerwowego, w których występują transportery serotoninowe oraz transportery noradrenaliny. Z punktu widzenia terapii zaburzeń nastroju najistotniejsze jest oddziaływanie leków na mózgowie, a zwłaszcza na

SNRI wpływają także na transmisję dopaminergiczną w korze przedczołowej[15]. Wynika to z tego, że zahamowanie wychwytu zwrotnego noradrenaliny hamuje też wychwyt zwrotny dopaminy w tym obszarze przodomózgowia. Ma to znaczne konsekwencje kliniczne, poprawiając działanie antydepresyjne preparatów z tej grupy.

Zwiększenie stężenia serotoniny oraz noradrenaliny w obwodowym układzie nerwowym jest przyczyną, dla której leki z tej grupy mają także istotne, wykorzystywane klinicznie, działanie przeciwbólowe.

Konsekwencje terapeutyczne[edytuj | edytuj kod]

  • blokada wychwytu zwrotnego noradrenaliny – leczenie ADHD
  • blokada wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny – leczenie bólu neuropatycznego i fibromialgii
  • blokada wychwytu zwrotnego noradrenaliny, serotoniny oraz dopaminy – leczenie zaburzeń nastroju, zaburzeń lękowych oraz zaburzeń nerwicowych

Przeciwwskazania[16][edytuj | edytuj kod]

  1. Nadwrażliwość na stosowany preparat
  2. Jaskra z wąskim kątem przesączania
  3. Jednoczasowe podawanie inhibitorów MAO
  4. Niestabilna choroba wieńcowa
  5. Przyjmowanie dużej ilości alkoholu

Działania uboczne[edytuj | edytuj kod]

Zależne od działania serotoninergicznego[edytuj | edytuj kod]

Objawy uboczne zależne od działania serotoninergicznego są zbliżone do działań niepożądanych SSRI. Pobudzenie receptorów serotoninowych 5-HT2A i 5-HT2C w szlaku nerwowym prowadzącym z jądra szwu do ciała migdałowatego i układu limbicznego może wywołać:

Pobudzenie receptorów 5HT2A w zwojach podstawy mózgu może spowodować zahamowanie transmisji dopaminergicznej w tym obszarze, czego efektem może być

Pobudzenie receptorów 5HT2A w pniu mózgu może wywołać

Pobudzenie receptorów 5HT2A oraz 5HT2C w rdzeniu kręgowym może zaburzyć odruchy rdzeniowe orgazmu i ejakulacji; pobudzenie receptorów 5HT2A w układzie nagrody prowadzi z kolei do spadku libido prowadząc do

Pobudzenie receptorów 5-HT3 w podwzgórzu oraz w pniu mózgu może prowadzić do

Pobudzenie receptorów 5-HT3 oraz 5-HT4 w układzie pokarmowym może powodować

Zależne od działania noradrenergicznego[edytuj | edytuj kod]

Oddziaływanie na receptory noradrenergiczne β1 oraz β2 w móżdżku może wywołać

  • pobudzenie ruchowe
  • drżenie mięśniowe

Oddziaływanie na transmisję noradrenergiczną w ciele migdałowatym może wywołać

  • pobudzenie psychoruchowe

Oddziaływanie na transmisję noradrenergiczną w pniu mózgu może wywołać

Oddziaływanie na receptory noradrenergiczne β1 w sercu może wywołać

  • zmiany w tętnie

Oddziaływanie na receptory noradrenergiczne w obrębie autonomicznego układu nerwowego może wywołać tak zwany „zespół pseudoantycholinergiczny”, kiedy to nadmierne pobudzenie receptorów noradrenergicznych α1 w układzie współczulnym wywołuje znaczne względne obniżenie napięcia układu przywspółczulnego; efektem może być:

  • suchość w ustach
  • zaparcie
  • retencja moczu

mimo tego, że SSRI nie oddziałują bezpośrednio na receptory muskarynowe

Dynamika działań niepożądanych[edytuj | edytuj kod]

U większości pacjentów działania niepożądane pojawiają się w pierwszej dobie leczenia. W trakcie leczenia z reguły stają coraz łagodniejsze by po około tygodniu terapii ustąpić całkowicie. Niekiedy utrzymują się ze znacznym nasileniem przez cały okres leczenia co jest wskazaniem do przerwania leczenia stosowanym preparatem.

Zatrucia[edytuj | edytuj kod]

Zatrucia SNRI są wynikiem celowego działania pacjenta lub efektem interakcji lekowych. Zatrucie lekami z tej grupy jest bardzo niebezpieczne i potencjalnie śmiertelne[17][18]. W wyniku zatrucia SNRI mogą rozwinąć się następujące objawy:

Preparaty[edytuj | edytuj kod]

Leki z grupy SNRI[14]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Taki mechanizm działania SNRI (a także SSRI) oznacza, że wywoływany przez nie wzrost stężenia nauroprzekaźników nie jest wynikiem zwiększonego ich wydzielania przez neurony, lecz zmniejszonego wchłaniania (wychwytu zwrotnego).
  2. ↑ Ten rodzaj zaburzeń występuje również w innych grupach leków np. SSRI.
  3. ↑ Preparaty zawierające sibutraminę zostały w Polsce wycofane z lekospisów z uwagi na działania toksyczne.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Jean Pierre Olie, David Gourion, Agnes Montagne, Michel Rostin i inni. Milnacipran and venlafaxine at flexible doses (up to 200 mg/day) in the outpatient treatment of adults with moderate-to-severe major depressive disorder: A 24-week randomized, double-blind exploratory study. „Neuropsychiatric Disease and Treatment”. 6 (1), s. 71–79, 2010. DOI: 10.2147/NDT.S10184. PMID: 20396639. PMCID: PMC2854083. 
  2. ↑ Michele Mancini i inni, Evaluation of the effect of duloxetine treatment on functioning as measured by the Sheehan disability scale: pooled analysis of data from six randomized, double-blind, placebo-controlled clinical studies, „International Clinical Psychopharmacology”, 6, 27, 2012, s. 298–309, DOI: 10.1097/YIC.0b013e3283589a3f, PMID: 22954893.
  3. ↑ a b c David S Baldwin. Serotonin noradrenaline reuptake inhibitors: A new generation of treatment for anxiety disorders. „International Journal of Psychiatry in Clinical Practice”. 10 (Suppl2), s. 12–15, 2006. DOI: 10.1080/13651500600637056. PMID: 24921677. 
  4. ↑ Martin A. Katzman, Alex Copeland, Larry Klassen, Pratap Chokka i inni. Pharmacotherapy for generalized anxiety disorder. „Psychiatric Annals”. 41 (2), s. 95–103, 2011. PMID: 12562113. 
  5. ↑ Natalie J. Carter, Paul L. McCormack. Duloxetine: A review of its use in the treatment of generalized anxiety disorder. „CNS Drugs”. 23 (6), s. 523–541, 2009. DOI: 10.2165/00023210-200923060-00006. PMID: 19480470. 
  6. ↑ Venlafaxine and desvenlafaxine. W: Michael E. Thase, Diane M. Sloan, i inni: The American Psychiatric Publishing textbook of psychopharmacology. Wyd. IV. Arlington, VA: American Psychiatric Publishing, Inc, 2009, s. 439–452. (ang.)Sprawdź autora:3.
  7. ↑ Toshihiko Nagata, Jun Oshima, Akira Wada, Hisashi Yamada i inni. Open trial of milnacipran for Taijin-Kyofusho in Japanese patients with social anxiety disorder. „International Journal of Psychiatry in Clinical Practice”. 7 (2), s. 107–112, 2003. DOI: 10.1080/13651500310000690. 
  8. ↑ R.C. Freire, F. Cosci, A.E. Nardi. Update on pharmacological treatment of panic disorder. „Minerva Psichiatrica”. 52 (3), s. 145–155, 2011. 
  9. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Donatella Marazziti, Giuseppe Ceraudo, Giorgio Consoli. Effectiveness of duloxetine in a patient suffering from severe panic disorder. „Clinical Neuropsychiatry. Journal of Treatment Evaluation”. 7 (1), s. 15–17, 2010. 
  10. ↑ Harsh Chalana. A case report of milnacipran in phantom-limb pain. „Asian Journal of Psychiatry”. 3 (3), s. 155–156, 2010. DOI: 10.1016/j.ajp.2010.07.009. PMID: 23051576. 
  11. ↑ Kunie Nakajima, Hideaki Obata, Nobuhisa Iriuchijima, Shigeru Saito. An increase in spinal cord noradrenaline is a major contributor to the antihyperalgesic effect of antidepressants after peripheral nerve injury in the rat. „Pain”. 153 (5), s. 990–997, 2012. DOI: 10.1016/j.pain.2012.01.029. PMID: 22424692. 
  12. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Jay D Kranzler, R. Michael Gendreau. Role and rationale for the use of milnacipran in the management of fibromyalgia. „Neuropsychiatric Disease and Treatment”. 6 (1), s. 197–208, 2010. PMID: 20520784. PMCID: PMC2877602. 
  13. ↑ Bettahalasoor Somashekar, Ashok Jainer, Balaji Wuntakal. Psychopharmacotherapy of somatic symptoms disorders. „International Review of Psychiatry”. 25 (1), s. 107–115, 2013. DOI: 10.3109/09540261.2012.729758. PMID: 23383672. 
  14. ↑ a b Stephen M. Stahl: Stahl’s Essential Psychopharmacology. Wyd. III. New York: Cambridge University Press, 2009, s. 541–552. ISBN 978-0-521-74609-0. (ang.)
  15. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Ciara McCabe, Zevic Mishor. Antidepressant medications reduce subcortical-cortical resting-state functional connectivity in healthy volunteers. „NeuroImage”. 57 (4), s. 1317–1323, 2011. DOI: 10.1016/j.neuroimage.2011.05.051. PMID: 21640839. PMCID: PMC3141109. 
  16. ↑ Stephen M. Stahl: Podstawy psychofarmakologii. Wyd. I. Gdańsk: VA Media Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-60945-73-5. (pol.)
  17. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Keith Hawton, Helen Bergen, Sue Simkin, Jayne Cooper i inni. Toxicity of antidepressants: Rates of suicide relative to prescribing and non-fatal overdose. „The British Journal of Psychiatry”. 196 (5), s. 354–358, 2010. DOI: 10.1192/bjp.bp.109.070219. PMID: 20435959. PMCID: PMC2862059. 
  18. ↑ Marian Christoph, Bernd Ebner, Dirk Stolte, Karim Ibrahim i inni. Broken heart syndrome: Tako Tsubo cardiomyopathy associated with an overdose of the serotonin-norepinephrine reuptake inhibitor Venlafaxine. „European Neuropsychopharmacology”. 20 (8), s. 594–597, 2010. DOI: 10.1016/j.euroneuro.2010.03.009. PMID: 20451358. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Stephen M. Stahl: Stahl’s Essential Psychopharmacology. Wyd. III. New York: Cambridge University Press, 2009, s. 541–552. (ang.)
  • David Semple, Roger Smyth: Oxfords handbook of psychiatry. Wyd. II. New York: Oxford University Press, 2009, s. 262. (ang.)
  • Jörgen Herlofson, Lisa Ekselius, Lars-Gunnar Lundh, Anders Lundin, i inni: Psykiatri. Wyd. I. Lund: Studentlitteratur AB, 2009, s. 330–333. (szw.)Sprawdź autora:5.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Inhibitory_zwrotnego_wychwytu_serotoniny_i_noradrenaliny&oldid=57325040”