Języki Indonezji
Zgodnie z klasyfikacjami SIL i Peta Bahasa na terenie Indonezji funkcjonuje ponad 700 języków[1][2]. Mowa tu nie o dialektach (odmianach) jednego języka, lecz o odrębnych językach[3], z samodzielnymi systemami gramatyki, własnym słownictwem itp.[4] Indonezja jest drugim krajem na świecie pod względem liczby języków[5]. Szacuje się, że nowoczesnej dokumentacji lingwistycznej poddano mniej niż 10% języków Indonezji[6].
Autochtoniczne języki Indonezji rozpatruje się w ramach dwóch grup: austronezyjskiej i papuaskiej (nieaustronezyjskiej)[7]. Najbardziej liczne i najszerzej rozprzestrzenione są języki austronezyjskie[7], których pokrewieństwo zostało dobrze stwierdzone na gruncie lingwistyki[8]. Obszar funkcjonowania języków papuaskich koncentruje się na Nowej Gwinei i okolicznych terenach[7]. Języki papuaskie upowszechnione są także wśród ludności Moluków (Halmahera i okoliczne wyspy) oraz Małych Wysp Sundajskich (wyspy Timor, Alor i Pantar)[7][8]. Języki te są używane przez ludność zróżnicowaną etnicznie[9] i nie tworzą jednej rodziny językowej – jest to grupa geograficzna[10][11], łącząca szereg języków o niejasnych wzajemnych powiązaniach[8].
Funkcję języka urzędowego Indonezji pełni język indonezyjski[12]. Jest to lokalna odmiana bądź zespół odmian języka malajskiego[13]. Literacki język indonezyjski opiera się na dialekcie johor-riau[14]. Język indonezyjski odgrywa w archipelagu rolę języka wehikularnego, jest szerzony za pośrednictwem systemu edukacji i powszechnie używany w mediach masowych[12]. Szacuje się, że włada nim ok. 90% mieszkańców kraju[15], jednakże według danych z 2000 r. jest on językiem ojczystym dla 20% populacji[16]. Większa część ludności w roli mowy macierzystej używa nie standardowego indonezyjskiego, lecz miejscowego dialektu malajskiego lub języka regionalnego[17].
Regionem Indonezji najbardziej zróżnicowanym językowo jest Papua Zachodnia[18]. Najczęściej używane języki lokalne koncentrują się jednak na obszarze Jawy – należą do nich m.in.: język jawajski (89 mln), język sundajski (33,5 mln) oraz język madurski (17,6 mln)[12][15]. Jawajski i sundajski cechują się ugruntowanymi tradycjami literackimi[19][20]. Dużą liczbę użytkowników mają także: język minangkabau (8,8 mln), język batacki (4,9 mln), język bugijski (4,8 mln), język banjar (3,8 mln) i język balijski (3,7 mln)[15]. Znaczna część języków Indonezji jest jednak używana przez mniej niż 5 tys. osób[5]. Języki te są w różnym stopniu zagrożone wymarciem[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- języki Moluków
- języki Papui Zachodniej
- języki Timoru Wschodniego
- języki Malezji
- języki Papui-Nowej Gwinei
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig, Indonesia, [w:] Ethnologue [online], wyd. 22, Dallas, Texas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-10-23] (ang.).???
- ↑ Data Bahasa, Peta Bahasa, 14 grudnia 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-12-14] (indonez.).
- ↑ Stuart Robson, Yacinta Kurniasih, Basic Indonesian: Downloadable Audio Included, Tuttle Publishing, 2011, s. 10–11, ISBN 978-1-4629-0165-4 (ang.).
- ↑ National Democratic Institute for International Affairs, Unitary state versus federal state: searching for an ideal form of the future Indonesian state, Mizan, 2002, s. 178, ISBN 978-979-433-295-5 (ang.).
- ↑ a b c Hammam Riza, Resources Report on Languages of Indonesia, 2008 [zarchiwizowane z adresu 2020-03-18] (ang.).
- ↑ Subhan Zein, Language Policy in Superdiverse Indonesia, Routledge, 2020, ISBN 978-0-429-67107-4 (ang.).
- ↑ a b c d Hajek 2006 ↓, s. 121.
- ↑ a b c Genzor 2015 ↓, s. 423.
- ↑ Genzor 2015 ↓, s. 427.
- ↑ Darrell T. Tryon, Comparative Austronesian Dictionary: An Introduction to Austronesian Studies, Walter de Gruyter, 2011, s. 5, ISBN 978-3-11-088401-2 (ang.).
- ↑ Majewicz 1989 ↓, s. 168.
- ↑ a b c Hajek 2006 ↓, s. 123.
- ↑ Bernard Comrie, The World's Major Languages, Routledge, 2009, s. 371, ISBN 978-1-134-26156-7 (ang.).
- ↑ Kamus Saku Bahasa Indonesia, PT Mizan Publika, s. 272, ISBN 978-979-1227-83-4 (indonez.).
- ↑ a b c Genzor 2015 ↓, s. 618.
- ↑ Catherine Rose Fortin, Indonesian Sluicing and Verb Phrase Ellipsis: Description and Explanation in a Minimalist Framework, University of Michigan, 2007, s. 5 (ang.).
- ↑ Susanna Cumming, Functional Change: The Case of Malay Constituent Order, Walter de Gruyter, 2011, s. 196, ISBN 978-3-11-086454-0 (ang.).
- ↑ Hajek 2006 ↓, s. 128.
- ↑ Majewicz 1989 ↓, s. 85.
- ↑ Genzor 2015 ↓, s. 409.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jozef Genzor, Jazyky sveta: história a súčasnosť, wyd. 1, Bratysława 2015, ISBN 978-80-8145-114-0, OCLC 950004358 (słow.).
- Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 22520058.
- John Hajek, On the Edge of the Pacific: Indonesia and East Timor, [w:] Denis Cunningham, D.E. Ingram, Kenneth Sumbuk (red.), Language Diversity in the Pacific: Endangerment and Survival, Multilingual Matters, 2006, ISBN 978-1-85359-867-8 (ang.).