Języki wschodnioromańskie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Języki wschodnioromańskie
Klasyfikacja genetyczna

języki indoeuropejskie

Kody języka
Glottolog east2714
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Języki wschodnioromańskie – grupa językowa w ramach rodziny języków romańskich. Językami z tej grupy posługuje się łącznie około 28–32 milionów osób[1], przede wszystkim w Rumunii i Mołdawii[2], ale także w innych krajach regionu: Grecji, Macedonii Północnej, Bułgarii, Albanii, Kosowie, Chorwacji i Słowenii[3] i w regionach, gdzie uformowała się wschodnioromańskojęzyczna diaspora: w Izraelu[4], a w pierwszych dekadach XXI wieku także we Włoszech[5] i Hiszpanii[6]. W skład grupy wchodzą cztery języki: arumuński, istrorumuński, meglenorumuński (meglenicki) oraz rumuński (dakorumuński)[7]. Część językoznawców uważa te języki za dialekty jednego, dużego języka rumuńskiego[3]. Niektórzy badacze z kolei wliczają do grupy wschodnioromańskiej wymarły język dalmatyński[8], a także niektóre dialekty włoskiego regionu Basilicata[9].

Języki wschodnioromańskie wywodzą się z języka prarumuńskiego, który oddzielił się od romańskiej wspólnoty między III a V wiekiem i uległ fragmentacji na mniejsze grupy między wiekiem IX a XI[10], dzieląc się najpierw na grupę północną, podlegającą silniejszym wpływom słowiańskim, i południową, gdzie większy wpływ wywarł język grecki[11]. Wszystkie języki wschodnioromańskie zostały poświadczone stosunkowo późno[12].

Za cechy dystynktywne grupy wschodnioromańskiej uważa się: z punktu widzenia fonetyki i fonologii – system samogłoskowy, w którym łacińskie samogłoski krótkie i długie ulegają rozróżnieniu jakościowemu w szeregu przednim i zlaniu się w szeregu tylnym[13], brak lenicji spółgłosek zwartych[14] i intensywne palatalizacje[15]; z punktu widzenia morfoskładni – umieszczanie rodzajnika określonego za słowem, które określa[16] i częściowe utrzymanie deklinacji w grupie nominalnej[16]. Ponadto, we wszystkich czterech językach występuje słownictwo substratowe, najprawdopodobniej pochodzenia tracko-dackiego[17].

Języki wschodnioromańskie były w ciągu swojej historii zapisywane różnymi alfabetami: cyrylicą, alfabetem greckim oraz alfabetem łacińskim[18].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Anderose i Renzi 2013 ↓, s. 310-313.
  2. ↑ Anderose i Renzi 2013 ↓, s. 310.
  3. ↑ a b Sala i Posner 2019 ↓.
  4. ↑ Anderose i Renzi 2013 ↓, s. 309.
  5. ↑ ISTAT 2019 ↓.
  6. ↑ INE 2019 ↓.
  7. ↑ Anderose i Renzi 2013 ↓, s. 308-310.
  8. ↑ Swiggers 2011 ↓, s. 272.
  9. ↑ Loporcaro 2013 ↓, s. 114.
  10. ↑ Rosetti 1986 ↓, s. 84-85.
  11. ↑ Petrucci 1999 ↓, s. 4.
  12. ↑ Jensen 1999 ↓, s. 4.
  13. ↑ Loporcaro 2013 ↓, s. 113-115.
  14. ↑ Jensen 1999 ↓, s. 192.
  15. ↑ Loporcaro 2013 ↓, s. 143-150.
  16. ↑ a b Rosetti 1986 ↓, s. 352.
  17. ↑ Sala 2013 ↓, s. 200-201.
  18. ↑ Sala 2013 ↓, s. 218.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Alvise Anderose, Lorenzo Renzi, Geography and distribution of the Romance languages in Europe, [w:] Martin Maiden, John Charles Smith, Adam Ledgeway (red.), The Cambridge History of Romance Languages Vol. 2: Contexts, wyd. 1, Cambridge: Cambridge University Press, 2013, s. 283-334, ISBN 978-0-521-80073-0 (ang.).
  • Frede Jensen, A Comparative Study of Romance, Nowy Jork: Peter Lang Publishing, 1999, ISBN 978-0-820-44253-2 (ang.).
  • Michele Loporcaro, Phonological processes, [w:] Martin Maiden, John Charles Smith, Adam Ledgeway (red.), The Cambridge History of Romance Languages Vol. 1: Structures, wyd. 1, Cambridge: Cambridge University Press, 2013, s. 109-154, ISBN 978-0-521-80072-3 (ang.).
  • Peter R. Petrucci, Slavic Features in the History of Rumanian, Monachium: Lincom, 1999, ISBN 978-3-895-86599-2 (ang.).
  • Alexandru Rosetti, Istoria limbii române, Bukareszt: Editura Științifică și Enciclopedică, 1986 (rum.).
  • Marius Sala, Contact and borrowing, [w:] Martin Maiden, John Charles Smith, Adam Ledgeway (red.), The Cambridge History of Romance Languages Vol. 2: Contexts, wyd. 1, Cambridge: Cambridge University Press, 2013, s. 187-236, ISBN 978-0-521-80073-0 (ang.).
  • Marius Sala, Rebecca Posner, Romanian language, [w:] Encyclopaedia Britannica [online], 2019 [dostęp 2020-04-13] (ang.).
  • Pierre Swiggers, Mapping the Romance Languages of Europe, [w:] Alfred Lameli, Roland Kehrein, Stefan Rabanus (red.), Language Mapping: Part I. Part II: Maps, wyd. 1, Berlin: De Gruyter Mouton, 2011, s. 269-310, ISBN 978-3-11-021916-6 (ang.).
  • Población y edad media por nacionalidad y sexo, [w:] Estadística del Padrón Continuo. Datos provisionales a 1 de enero de 2019 [online], Instituto Nacional de Estadística, 2019 [dostęp 2020-04-13] (hiszp.).
  • Stranieri residenti al 1° gennaio, [w:] Popolazione e famiglie [online], I.Stat, 2019 [dostęp 2020-04-13] (wł.).
p • d • e
Języki romańskie
wschodnioromańskie
południoworomańskie
zachodnioromańskie
  • Łacina jest przodkiem wszystkich języków romańskich
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Języki_wschodnioromańskie&oldid=59606136”