Jakub Krzemieński
| ||
.jpg) Jakub Krzemieński (przed 1928) | ||
 generał brygady
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 16 czerwca 1882 Czerlany | |
| Data i miejsce śmierci | 11 października 1955 Londyn | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | od 1914 | |
| Siły zbrojne |  Legiony Polskie, Wojsko Polskie
| |
| Jednostki | Najwyższy Sąd Wojskowy | |
| Stanowiska | sędzia, wiceprezydent, prezydent Najwyższego Sądu Wojskowego | |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa | |
| Późniejsza praca | prezes Najwyższej Izby Kontroli | |
| Odznaczenia | ||
       
| ||
Jakub Marian Krzemieński (ur. 16 czerwca 1882 we wsi Czerlany koło Gródka Jagiellońskiego, zm. 11 października 1955 w Londynie) – generał brygady Wojska Polskiego, doktor prawa, prezes Najwyższej Izby Kontroli, wolnomularz[1], członek loży wolnomularskiej Wielkiej Loży Narodowej Polski w Warszawie.[2]
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z rodziny żydowskiej[3]. Ukończył gimnazjum we Lwowie i studia prawnicze na uniwersytecie we Lwowie, w 1909 obronił doktorat prawa. W 1911 rozpoczął praktykę adwokacką. Od sierpnia 1914 pełnił służbę Legionach Polskich, służył w 1 pułku piechoty I. Brygady[4]. Był sędzią Sądu Polowego przy cesarskiej i królewskiej Komendzie Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym wcielony został do cesarskiej i królewskiej armii i w okresie od 1 sierpnia do 1 września 1917 orzekał w Sądzie przy Komendzie Obwodowej w Piotrkowie. Następnie pełnił służbę w Sądzie Polowym Polskiego Korpusu Posiłkowego. W lutym 1918 został internowany z tą częścią żołnierzy korpusu, którym nie udało się przebić pod Rarańczą linii frontu austriacko-rosyjskiego i połączyć z II Korpusem Polskim w Rosji. Po zwolnieniu z internowania kontynuował służbę w c. i k. armii, zasiadając w sądach 2 Armii i Komendy IV Korpusu.
W listopadzie 1918 przyjęty został do Wojska Polskiego. Do lutego 1919 był referentem prawnym w Naczelnym Dowództwie WP na Galicję Wschodnią i kierownikiem sądu polowego przy tymże dowództwie. 21 marca 1919 wyznaczony został na stanowisko zastępcy szefa Departamentu Wojskowo-Prawnego Ministerstwa Spraw Wojskowych i zastępcą Naczelnego Prokuratora Wojskowego. 10 marca 1920, w stopniu podpułkownika, powołany został na stanowisko pomocnika szefa Oddziału VI Prawnego Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych. Dekretem Naczelnego Wodza z dnia 1 maja 1920 został zatwierdzony w stopniu generała podporucznika z dniem 1 kwietnia 1920 w grupie oficerów byłych Legionów Polskich.
Równocześnie od 1 kwietnia 1919 do 1 lipca 1923 był doradcą prawnym w sprawach wojskowych Naczelnika Państwa, a następnie Prezydenta RP. 3 maja 1922 został zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 69. lokatą w korpusie generałów[5].
W 1923 otrzymał nominację na sędziego Najwyższego Sądu Wojskowego, a w styczniu 1926 został wiceprezydentem tego sądu. 10 czerwca 1926 Prezydent RP mianował go Prezydentem Najwyższego Sądu Wojskowego, w miejsce zwolnionego gen. bryg. Aleksandra Pika.
W listopadzie 1924 roku był jednym z oficerów, którzy podali się do dymisji w ramach tzw. strajku generałów[6][7].
18 października 1930 przeszedł na stanowisko prezesa Najwyższej Izby Kontroli jako następca Stanisława Wróblewskiego. W związku z pozostawaniem w służbie cywilnej (w stanie nieczynnym) z dniem 31 października 1932 został przeniesiony do rezerwy z prawem do noszenia munduru[8].
Wraz z władzami państwowymi po wybuchu wojny znalazł się 18 września 1939 w Rumunii. W grudniu 1939 został odwołany z funkcji prezesa NIK. Jego następcą, już w izbie na emigracji, został Tadeusz Tomaszewski. Okres wojny spędził w większości w Palestynie, po 1945 osiadł w Wielkiej Brytanii. Zmarł w Londynie.
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- porucznik 1 sierpnia 1915 (z pominięciem podporucznika [9])
- major - 8 marca 1919
- podpułkownik - 8 sierpnia 1919
- pułkownik - ? [10]
- generał podporucznik - 1 maja 1920 zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920
- generał brygady - 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem 1 czerwca 1919 i 69. lokatą w korpusie generałów
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1933 - „za wybitne zasługi na polu pracy państwowej”)[11]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)[12]
- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal za Długoletnią Służbę (1938)[13]
- Oficer Legii Honorowej – Francja
- Kawaler Orderu Franciszka Józefa – Austro-Węgry (1916)[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ludwik Hass, Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905-1928. Warszawa 1984, s. 232.
- ↑ Cezary Leżeński, Legiony to braterska nuta... czyli od Legionów do masonów, Wolnomularz Polski, nr 40, listopad-grudzień 2003, s. 15.
- ↑ Marek Gałęzowski: Żydzi w Legionach (pol.). Uwarzam Że Historia, 10 listopada 2012.
- ↑ Marek Gałęzowski, Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich". Z przedmową Richarda Pipesa. Warszawa 2010, s. 406.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 16.
- ↑ Jerzy Rawicz: Do pierwszej krwi. Warszawa: Czytelnik, 1974, s. 99–115.
- ↑ Ludwik Stomma: Skandale polskie. Warszawa: Demart, 2008, s. 131–136. ISBN 978-83-7427-422-7.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 15 z 31.12.1932 r.
- ↑ Według Piotra Staweckiego w maju 1915 mianowany został sędzią sądu polowego w stopniu podporucznika. Na Liście starszeństwa oficerów Legionów Polskich (...) nie odnotowano awansu na podporucznika.
- ↑ Prawdopodobnie na generała podporucznika awansował z pominięciem stopnia pułkownika.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 18.
- ↑ Odznaczenie P. Marszałka Śmigłego-Rydza i Premiera gen. Składkowskiego medalem. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 112 z 19 maja 1938.
- ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 240.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991 (tam m.in. fotografia)
- Ryszard Szawłowski, Najwyższe państwowe organy kontroli II Rzeczypospolitej, Warszawa 2004
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917
| |||||||||||||||
- Absolwenci Wydziału Prawa Uniwersytetu Lwowskiego
- Członkowie Oficerskiego Trybunału Orzekającego
- Generałowie brygady II Rzeczypospolitej
- Internowani w Austro-Węgrzech w czasie I wojny światowej
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem za Długoletnią Służbę (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie audytorzy II Rzeczypospolitej
- Oficerowie audytorzy Legionów Polskich 1914–1918
- Polacy – Oficerowie Legii Honorowej
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy odznaczeni Orderem Franciszka Józefa
- Polscy wolnomularze (II Rzeczpospolita)
- Polscy Żydzi
- Prezesi Najwyższego Sądu Wojskowego
- Prezesi Najwyższej Izby Kontroli (II Rzeczpospolita)
- Żołnierze I Brygady Legionów Polskich
- Żołnierze Polskiego Korpusu Posiłkowego
- Urodzeni w 1882
- Zmarli w 1955
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej
