Jan Bylczyński
| ||
![]() | ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 4/17 listopada 1895 Tołoczki, pow. Grodno | |
Miejsce śmierci | Korwie k.Mejszagoła | |
Przebieg służby | ||
Lata służby | 1916-1939 | |
Siły zbrojne | ![]() ![]() ![]() | |
Jednostki | Samoobrona Ziemi Grodzieńskiej 1 pap 19 pal | |
Stanowiska | 2 zastępca dowódcy (Kwatermistrz) | |
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa Front Północny (rosyjski) Wojna polsko-bolszewicka Bunt Żeligowskiego II wojna światowa Kampania wrześniowa | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Jan Bylczyński herbu Dęboróg (ur. 4/17 listopada 1895 roku w Tołoczkach w powiecie grodzieńskim, zm. ?) – major artylerii WP.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem Feliksa Bylczyńskiego – carskiego oficera[1] i Rozalii z domu Klawe.
Ukończył[2]:
- 1909–1914 – Szkoła Realna w Grodnie
- 1914–1915 – Szkoła Realna w Borowiczach
- 21.12.1916-30.06.1917 – Сергиевское артиллерийское училище (Siergiejowska Szkoła Artylerii w Odessie)
- 7/8.1919 – Oficerska Szkoła Artylerii w Rembertowie
- 1921–1922 – Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie (Wydział Prawa)
W listopadzie 1916 roku wstąpił do armii carskiej. Służył w Lidzie. Od grudnia 1916 studiował w Odessie, w Siergiejowskiej Szkole Artylerii. Po powrocie do pułku służył jako chorąży (praporszczik) w 3 Samodzielnym Dywizjonie Artylerii Ciężkiej (3-й отдельный полевой тяжелый артиллерийский дивизион w 28 Korpusie Armijnym generała W. A. Slusarienko, następnie gen.-lejt. M. M. Butczika) na Froncie Północnym w rejonie Jakobstad (obecnie Jēkabpils na Łotwie, w Łatgalii). Od grudnia 1917 do maja 1918 przebywał na urlopie w Karelii, w Pietrozawodsku. Po zdemobilizowaniu z armii rosyjskiej wrócił w rodzinne strony.
W grudniu 1918 roku generał-major Mikołaj Sulewski powołał go do oddziału Samoobrony Ziemi Grodzieńskiej, gdzie służył (wraz z bratem, Leopoldem Bylczyńskim, także byłym carskim praporszczikiem) do lipca 1919 roku. Odznaczył się bohaterskim odparciem ataku oddziału litewskiego. Za ten czyn został odznaczony Krzyżem Walecznych. W lipcu 1919 został awansowany na podporucznika. Od sierpnia 1919 dowodził batalionem artylerii w 1 pap w Wołkowysku. Brał udział w ofensywie wileńskiej (w „buncie” gen. Żeligowskiego i zajęciu 20.10.1920 Wilna). W latach 1920-1921 w Wojskach Litwy Środkowej.
W wojnie polsko-bolszewickiej w okresie 7.3.1920-15.12.1920 w służbie 1 Bryg. Wojsk Litewsko-Białoruskich (3 dyon 1 papl) brał udział w walkach pod Busznem, Berezyną, Olinną, Janowem, Dokszycami, Budsławiem, Dołhinowem, Radzyminem, Gródkiem, nad rzeką Niełupą, Brańskiem, Bryszmianami, Nową Rudą, Głuszniewem, Bukiszkami i Bielami.
Za bohaterski czyn podczas ataku Grodzieńskiego Pułku Piechoty na Starą Rudę został odznaczony Krzyżem Walecznych po raz drugi (na wniosek dowódcy - ppłk. Jana Górskiego). Po włączeniu Litwy Środkowej do Polski pozostał w macierzystym pułku (w 1 dywizjonie) w Nowej Wilejce. W 1921 ukończył 3 miesięczne szkolenie uzupełniające w Głównym Centrum Wyszkolenia Artylerii w Kobryniu pod dowództwem gen.-ppor. Ignacego Ledóchowskiego.
Był członkiem Związku Strzeleckiego w Wilnie. W r. 1932 awansowany na kapitana (rozkazem z dn. 1.01.1928 r.)[3], a 1.01.1935 na majora art. Tuż przed wrześniem 1939 r. Bylczyński był na etacie kwatermistrzowskim[4].
Kampania wrześniowa[edytuj | edytuj kod]
W kampanii wrześniowej pułk wziął udział w ramach 19 Dywizji Piechoty w składzie Armii „Prusy”. 19 pułk artylerii lekkiej został przydzielony do 38 Dywizji Piechoty Rezerwowej. 1 września pułk został ześrodkowany w rejonie Łowicz – Sochaczew. 3 września organizował obronę Tomaszowa Mazowieckiego, 4 września obronę na przedpolu Piotrkowa Trybunalskiego. 5 września odpierając niemieckie uderzenie na Piotrków Trybunalski poniósł ciężkie straty i został zmuszony do odwrotu za Pilicę. Po tych walkach 19 Dywizja Piechoty została rozdzielona na dwie grupy, i tak też podzielił się 19 pal. I dywizjon i część II-go walczyła nadal w grupie dowodzonej przez płk Tadeusza Pełczyńskiego, a dowodzenie IV dywizjonem objął ppłk Jan Kruk-Śmigla. Resztki 19 pułku artylerii lekkiej zakończyły swój szlak bojowy 27 września pod Terespolem.
Żoną Jana Bylczyńskiego była Natalia "Niusia" Bylczyńska (z domu Pelikan), łączniczka wileńskiego okręgu AK, zesłana (wraz z Danutą Szyksznian "Sarenką") do łagru NKWD pod Saratowem[5]. W wileńskim mieszkaniu Bylczyńskich mieściła się komórka AK. Losy powojenne majora Jana Bylczyńskiego są nieznane.
Ordery i odznaczenia[2][edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie (1921)
- Srebrny Krzyż Zasługi (1928)
- Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej (1926)
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 (1928)
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1928)
- Odznaka Pamiątkowa Związku Strzeleckiego
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T. Epsztein, S. Górzyński, Spis ziemian Rzeczypospolitej w r. 1930. Województwo poleskie. Cz. 1, Warszawa 1996.
- Rocznik oficerski za rok 1923, Warszawa 1923
- Rocznik oficerski za rok 1932, Warszawa 1933
- Spis oficerów służby czynnej z dn. 1.06.1921 za rok 1921
- Rocznik oficerski za rok 1939, Warszawa 2006
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ T. Epsztein, S. Górzyński, Spis ziemian Rzeczypospolitej w r. 1930. Województwo poleskie. Cz. 1, Warszawa 1996.
- ↑ a b Bylczyński Jan [teczka osobowa],Kolekcja Akt Personalnych CAW, Sygn. 1.481.B. 15864, w: Centralne Archiwum Wojskowe
- ↑ Rocznik oficerski za rok 1932, Warszawa 1933
- ↑ Rocznik oficerski za rok 1939, Warszawa 2006
- ↑ Danuta Szyksznian-Ossowska "Sarenka", 281 dni w szponach NKWD, Warszawa: "Pro Patria", 2014 .
- Bylczyńscy herbu Dęboróg
- Majorowie artylerii II Rzeczypospolitej
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej
- Polacy – żołnierze Armii Imperium Rosyjskiego w I wojnie światowej
- Polacy – oficerowie Imperium Rosyjskiego
- Uczestnicy buntu Lucjana Żeligowskiego
- Wojskowi Litwy Środkowej
- Członkowie Związku Strzeleckiego (1919–1939)
- Członkowie Samoobrony Wileńskiej
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Oficerowie 19 Pułku Artylerii Lekkiej
- Uczestnicy zajęcia Wilna (1919)
- Urodzeni w 1895
- Ludzie urodzeni w Grodnie