Jerzy Kossowski (pilot)

Jerzy Kossowski
Zdjęcie portretowe z lat 30. XX wieku
pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia	12 grudnia 1892 Grodno
Data i miejsce śmierci	6 sierpnia 1939 Kraków
Przebieg służby
Lata służby	1913–1929
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Błękitna Armia Wojsko Polskie
Formacja	Carskie Siły Powietrzne Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki	11 Pułk Myśliwski
Stanowiska	dowódca pułku lotniczego
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Późniejsza praca	Departament lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych, główny oblatywacz PZL
Odznaczenia

Jerzy Kossowski (ur. 12 sierpnia 1892 w Grodnie, zm. 6 sierpnia 1939 w Krakowie) – pułkownik pilot Wojska Polskiego.

Życiorys

Jerzy Kossowski urodził się 12 sierpnia 1892 w Grodnie, był synem Włodzimierza i Olgi z Machajów.

W 1910 zdał maturę w Korpusie Kadetów w Moskwie i podjął studia na Michajłowskiej Szkole Artylerii w Petersburgu. 6 sierpnia 1913 po ukończeniu szkoły jako podporucznik skierowany został do służby w 5 Syberyjskiej Brygadzie Artylerii. 20 maja 1916 został obserwatorem w 17 oddziale lotniczym awansując na stopień kapitana. W tym samym czasie został skierowany na kurs pilotażu w Szkole Pilotów w Sewastopolu, który ukończył 3 maja 1917 otrzymując przydział do służby w 13 myśliwskim oddziale lotniczym.

W grudniu 1917 uciekł z Rosji ogarniętej rewolucją do USA. 1 maja 1918 zgłosił się do komisji rekrutującej żołnierzy do armii polskiej tworzącej się we Francji. Pod koniec maja 1918 znalazł się w Paryżu w Armii Hallera i przeszedł pozytywną weryfikację. Jako porucznik został przeszkolony na samolotach francuskich i skierowany do eskadry myśliwskiej.

W kwietniu 1919 znalazł się na ziemiach polskich, 1 czerwca 1919 awansowany do stopnia majora WP; z 39 eskadry Breguetów skierowany do 59 eskadry Breguetów. Uczestniczył w działaniach wojennych na terenie Galicji Wschodniej. 25 kwietnia 1920 został szefem lotnictwa 3 Armii, później przesunięto go na analogiczne stanowisko w 4 Armii. 3 września 1920 odznaczony został Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari (nr 3945). Odbył 126 lotów bojowych spędzając w powietrzu 374 godziny. 17 września 1920 został skierowany na kurs dla wyższych dowódców w Warszawie. 1 lutego 1921 został dowódcą 5 dywizjonu myśliwskiego, we wrześniu przeniesiony na analogiczne stanowisko w 3 dywizjonie myśliwskim. 8 czerwca 1921 został awansowany do stopnia podpułkownika. We wrześniu 1922 roku wziął udział w I Krajowym Locie Okrężnym, w klasyfikacji generalnej Konkursu zajął drugie miejsce. 1 grudnia 1924 roku został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych. Od maja 1925 do września 1927 był dowódcą 11 pułku myśliwskiego. Znany był z tendencji do nadużywania alkoholu. Po odwołaniu ze stanowiska pracował w Departamencie Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1929 roku został przeniesiony w stan spoczynku.

W 1930 został oblatywaczem w Państwowych Zakładach Lotniczych. Oblatał licencyjny całkowicie metalowy samolot myśliwski Wibault 70. Prezentował w Bukareszcie samolot PZL P.1. Na przełomie sierpnia i września 1932 brał udział w narodowych wyścigach lotniczych (National Air Races) w Cleveland w USA na prototypie samolotu PZL P.11. Mimo rozwinięcia największej prędkości, zawodów nie wygrał, gdyż z powodu nieporozumienia nadleciał na metę z niewłaściwego kierunku. W lipcu 1931 wykonał skok ratowniczy na spadochronie podczas badań samolotu Lublin R.XIII. Wykonał też oblot PZL.16 zakończony wypadkiem (skrzyżowanie linek do napędu lotek).

W 1937 porzucił pracę w lotnictwie i osiadł w Bydgoszczy. Zmarł 6 sierpnia 1939 w szpitalu w Krakowie, gdzie był leczony po tym jak kilka dni wcześniej strzelił do siebie z broni palnej. Powodem samobójczej śmierci było odrzucenie wniosku o powrót do czynnej służby wojskowej. Pułkownika pochowano na cmentarzu wojskowym w Krakowie (kwatera 6 rząd płn. miejsce 1).

Postać pułkownika Kossowskiego jednego z najlepszych pilotów polskiego lotnictwa myśliwskiego posłużyła jako pierwowzór postaci pułkownika Rossowskiego w książce Marcina Wrońskiego Skrzydlata trumna.

Ordery i odznaczenia

Wizyta polskich lotników w Stanach Zjednoczonych w 1932 r. Płk Jerzy Kossowski przed samolotem PZL P-11.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie (1921, 1922)
• Złoty Krzyż Zasługi
• Polowa Odznaka Pilota nr 4 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem czasie wojny 1918-1920” - 11 listopada 1928
• Order Świętej Anny II i III klasy (Rosja)
• Order Świętego Stanisława II klasy (Rosja)
• Order Świętego Stanisława z Mieczami III klasy (Rosja)
• Order Świętego Włodzimierza z Mieczami II klasy (Rosja)
• Kawaler Legii Honorowej (Francja, zezwolenie Naczelnika Państwa w 1921)
• Komandor Orderu Korony Rumunii
• Włoska Odznaka Pilota

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Janusz Kędzierski "Jerzy Kossowski (1892-1939) [w] "Skrzydlata Polska" 1963 nr 30
• Bartosz Kruszyński "Kariery oficerów w II Rzeczpospolitej" Poznań 2011 ​ISBN 978-83-7510-671-8​
• Janusz Kędzierski, Kossowski Jerzy [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom XIV/2, zeszyt 62, Polska Akademia Nauk, Wrocław – Warszawa – Kraków 1969, str. 315
• Jerzy Jędrzejewski. Polscy piloci doświadczalni. Biblioteka Historyczna Instytutu Lotnictwa 2014 r.