Klon (roślina)
| ||
 Morfologia (klon jawor) | ||
| Systematyka[1][2] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Podkrólestwo | rośliny zielone | |
| Nadgromada | rośliny telomowe | |
| Gromada | rośliny naczyniowe | |
| Podgromada | rośliny nasienne | |
| Nadklasa | okrytonasienne | |
| Klasa | Magnoliopsida | |
| Nadrząd | różopodobne | |
| Rząd | mydleńcowce | |
| Rodzina | mydleńcowate | |
| Rodzaj | klon | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Acer L. Sp. Pl. 1054. 1 Mai 1753 | ||
| Zasięg występowania | ||
| ||
Klon (Acer L.) – rodzaj roślin z rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae) (czasem, zwłaszcza dawniej z wyodrębnianej osobno rodziny klonowatych Aceraceae). Do rodzaju należy około 100 gatunków drzewiastych i krzewiastych (według niektórych źródeł jest to nawet 150 gatunków[3]), występujących głównie w strefie umiarkowanej (kilka w górach tropikalnych). Występują w największym zróżnicowaniu w Azji, poza tym w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, północnej Afryce. Gatunkiem typowym jest klon jawor (Acer pseudoplatanus L.)[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Drzewa osiągające 50 m wysokości oraz niewielkie krzewy.
- Liście
- Nakrzyżległe o różnych kształtach[3]. Występują najczęściej z pięcioma głównymi nerwami odchodzącymi od nasady liścia pod kątem 45°[3]. Najczęściej ma 5 klapek[3], jednak ich liczba może się wahać zależnie od gatunku od pojedynczo klapowanego do 11 klapek. Liście opadają na zimę (z wyjątkiem nielicznych ciepłolubnych gatunków takich jak Klon wieczniezielony).
- Kwiaty
- Najczęściej obupłciowe, (poligamiczne), ale również na tej samej roślinie męskie kwiaty pręcikowe, rzadko rośliny dwupienne. Kwiaty zebrane w grona, baldachogrona lub wiązki. Okwiat 5-, rzadziej 4-krotny.
- Owoce
- Charakterystyczne, dwuskrzydlaki (orzechy) rozpadające się po dojrzeniu.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Nowsze systemy klasyfikacyjne roślin okrytonasiennych nie wyróżniają rodziny klonowatych Aceraceae (APG I, APG II, APweb, system Reveala z 2007[5]). Rodzaj klon (Acer) jest siostrzany dla rodzaju Dipteronia, wraz z którym stanowi klad w obrębie podrodziny Hippocastanoideae Burnett (siostrzany dla rodzajów wyodrębnianych dawniej jako rodzina kasztanowcowatych Hippocastanaceae) wchodzącej w skład mydleńcowatych Sapindaceae[2][6].
Istnieje ponad 100 gatunków klonów na całym świecie (według niektórych źródeł jest to nawet 150 gatunków[3]). Gatunki są grupowane w liczne sekcje uwzględniające powiązania filogenetyczne.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- Drewno – drzewa sadzone są dla pozyskania twardego, trwałego oraz elastycznego drewna.
- Rośliny ozdobne – jako rośliny parkowe i alejowe.
- Do dziś w Kanadzie wykorzystuje się sok ściekający ze zranionych pni gatunków (klon cukrowy i klon srebrzysty) do produkcji syropu klonowego i cukru klonowego.
- Rośliny miododajne – przede wszystkim niektóre gatunki (klon tatarski, klon ginnala).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-02] (ang.).
- ↑ a b c d e Johnson O., More D.: Drzewa. Marszawa: Multico, 2009, s. 368. ISBN 978-83-7073-643-9.
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-19].
- ↑ Reveal J. L.: Classification of extant Vascular Plant Families – An expanded family scheme (ang.). 2007. [dostęp 2010-02-02].
- ↑ Family: Sapindaceae Juss., nom. cons. (ang.). Germplasm Resources Information Network (GRIN), United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service. [dostęp 2010-02-02].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Władysław Bugała: Drzewa i krzewy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2000. ISBN 83-09-01724-3.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- www.klony.info Strona poświęcona klonom – drzewom i krzewom do dużych i małych ogrodów.