Leon XIII
| |||
| |||
Papież | |||
![]() | |||
| |||
Data i miejsce urodzenia | 2 marca 1810 Carpineto Romano | ||
Data i miejsce śmierci | 20 lipca 1903 Watykan | ||
Papież | |||
Okres sprawowania | 1878–1903 | ||
Kamerling | |||
Okres sprawowania | 21 września 1877 – 20 lutego 1878 | ||
Wyznanie | katolicyzm | ||
Kościół | rzymskokatolicki | ||
Prezbiterat | 31 grudnia 1837 | ||
Nominacja biskupia | 27 stycznia 1843 | ||
Sakra biskupia | 19 lutego 1843 | ||
Kreacja kardynalska | 19 grudnia 1853 Pius IX | ||
Kościół tytularny | San Crisogono | ||
Pontyfikat | 20 lutego 1878 | ||
![]() | |||
Strona internetowa |
| |||||||||||||||||||||||
Data konsekracji | 19 lutego 1843 | ||||||||||||||||||||||
Konsekrator | Luigi Emmanuele Nicolo Lambruschini | ||||||||||||||||||||||
Współkonsekratorzy | Fabio Maria Asquini Giuseppe Maria Pietro Raffaele Castellani | ||||||||||||||||||||||
|

Leon XIII (łac. Leo XIII, właśc. Gioacchino Vincenzo Raphaelo Luigi Pecci; ur. 2 marca 1810 w Carpineto, zm. 20 lipca 1903 w Watykanie[1]) – włoski duchowny rzymskokatolicki, w latach 1877-1878 kamerling Świętego Kościoła Rzymskiego, 256. papież od 20 lutego 1878 do 20 lipca 1903.
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wczesne życie[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w zubożałej rodzinie szlacheckiej, jako syn Ludovica Pecciego i Anny Prosperi-Buzi[2]. Rodzina Peccich była uboga, ale szczyciła się starymi szlacheckimi tradycjami, zwłaszcza matka wywodziła swój ród od słynnego Cola di Rienzo. Ojciec był pułkownikiem w milicji baronalnej. Po wejściu Francuzów sprawował też funkcje administracyjne w nowym zarządzie miasta. Rodzina była liczna, a przyszły papież był szóstym dzieckiem, obok trzech braci i dwóch sióstr[3]. Jego bratem był kardynał Giuseppe Pecci[2].
Kształcił się w kolegium jezuickim w Viterbo, do którego trafił wraz z bratem Józefem w 1818 r. Nauka trwała 6 lat[3]. Następnie kontynuował naukę na Kolegium Rzymskim[2] oraz w Kościelnej Akademii Szlacheckiej[4]. Uzyskał doktorat z teologii (w roku 1836) oraz obojga praw[2]. 31 grudnia 1837 przyjął święcenia kapłańskie[2].
W 1837 był prałatem Jego Świątobliwości oraz referendarzem Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej[2]. 27 stycznia został wybrany arcybiskupem tytularnym Damietty oraz nuncjuszem apostolskim w Belgii, którym był w latach 1843-46[2]. Następnie, 19 stycznia 1846 został arcybiskupem Perugii[2]. W tym czasie protestował przeciwko zajęciu miasta przez Sardynię, a także zreformował działanie tamtejszego seminarium duchownego[1]. Popierał tomizm i pragnął zbliżenia katolicyzmu i kultury nowoczesnej[1]. 19 grudnia 1853 został kreowany kardynałem prezbiterem i otrzymał kościół tytularny S. Lorenzo in Panisperna, natomiast 21 września 1877 został kamerlingiem i pozostał nim do elekcji[2].
Wybór na papieża[edytuj | edytuj kod]
Podczas konklawe był kandydatem umiarkowanej frakcji i został wybrany w trzecim głosowaniu, 20 lutego 1878[1]. Został ukoronowany 3 marca 1878 w Bazylice Watykańskiej.
Pontyfikat[edytuj | edytuj kod]
Sprawy religijne[edytuj | edytuj kod]
Leona XIII uznaje się za pierwszego nowoczesnego papieża, dążącego do dialogu ze współczesnym światem, ale nierezygnującego jednocześnie z ewangelizacji życia społecznego[5]. Swoją postawę wyraził już w kwietniu 1878, kiedy to wydał encyklikę Humanum genus, gdzie uznał pogodzenie Kościoła z kulturą za priorytet swojego pontyfikatu[1]. W kwestiach potępiania masonerii, socjalizmu czy nihilizmu, kontynuował politykę Piusa IX[1]. Podobnie jak poprzednik, popierał centralizację władzy kościelnej, między innymi poprzez wzmocnienie władzy nuncjuszów, a także popierał ideę tomizmu (encyklika Aeterni Patris z 4 sierpnia 1879)[1].
W 1893 ustanowił uroczystość Świętej Rodziny[1], które obchodzone jest w oktawie Bożego Narodzenia. Siedem lat później, przy okazji obchodów Roku Jubileuszowego, poświęcił rodzaj ludzki Najświętszemu Sercu Jezusowemu[1].
Kreował 147 kardynałów na dwudziestu siedmiu konsystorzach[2]. Za czasów Leona XIII w Polsce powstał mariawityzm, a w Stanach Zjednoczonych – Narodowy Kościół katolicki[5]. Łącznie powołał 248 nowych biskupstw, a także pierwszego delegata w USA[1]. W latach 90. napisał dwa listy apostolskie: Praeclara i Satis cognitum, skierowane do chrześcijan niekatolickich, których zaprosił do ponownego przyłączenia się do Kościoła rzymskokatolickiego[1].
Sprawy kościelne i społeczne[edytuj | edytuj kod]
18 sierpnia 1883 otworzył Tajne Archiwa Watykanu, umożliwiając dostęp do nich wszystkim naukowcom, niezależnie od wyznania[1]. Pod koniec pontyfikatu, ustalił nowe kryteria cenzury (1897) i nowego Indeksu ksiąg zakazanych (1900)[1]. 30 października 1902 powołał Papieską Komisję Biblijną, której zadaniem było troska o nauki o Biblii[5]. Ustanowił również odznaczenie „Pro Ecclesia et Pontifice”.
Leon był tercjarzem franciszkańskim i troszczył się o rozwój tego zakonu[6]. Aby przywrócić XII-wieczne ideały i zwiększyć liczbę członków, złagodził regułę zakonną w konstytucji Misericors Dei Filius z 1888 roku[6].
Papież dużą uwagę poświęcał sprawom społecznym[5]. Już na początku pontyfikatu wypowiedział się przychylnie na temat ustrojów demokratycznych (encyklika Diuturnum illud z 29 czerwca 1881)[1]. Cztery lata później, 1 listopada 1885 wydał Immortale Dei, gdzie określił zakres władzy duchowej i świeckiej oraz podkreślił, że każda władza jest legalna, o ile zapewnia dobrobyt społeczny[1]. 20 czerwca 1888 w encyklice Libertas praestantissimum, stwierdził natomiast, że Kościół winien być strażnikiem dobrze rozumianej wolności[1].
Leon stal się znany jako autor pierwszej[5] i najważniejszej[1] encykliki społecznej Rerum novarum, w której przedstawione zostały zasady katolickiej nauki społecznej. Encyklika ta, wydana 15 maja 1891 roku, zawiera poglądy opowiadające się za uczciwą płacą, prawami robotników i związkami zawodowymi, przez co Leon został okrzyknięty mianem „papieża robotników”[1].
Sprawy wewnętrzne i zagraniczne[edytuj | edytuj kod]
Podobnie jak Pius IX, Leon XIII pragnął przywrócić Państwo Kościelne z jego wpływami[1]. Nowy papież był jednak zdecydowanie bardziej otwarty na dyplomację, co umożliwiło Ottonowi von Bismarckowi wycofanie się z Kulturkampfu i ustaw antykościelnych[1]. Leon poczynił dalsze ustępstwa na rzecz Niemiec licząc, że wraz z Austrią wystąpią one przeciw Zjednoczonemu Królestwu Włoch[1]. Jednak nadzieje okazały się płonne, ponadto Niemcy i Austria odnowiły trójprzymierze z Włochami w 1887[1]. Wówczas papież usiłował nawiązać kontakty z Francją, co również zakończyło się niepowodzeniem[5]. Katolicy francuscy byli na tyle oburzeni, że odnowiono konkordat z 1801 i wprowadzono ustawy antykościelne, a papież nie otrzymał pomocy w rozwiązaniu tzw. kwestii rzymskiej[1].
Ustanowił stosunki dyplomatyczne z Belgią, lecz nie udało mu się to z Wielką Brytanią, pomimo że poparł ją w walce ze zbuntowanymi katolikami irlandzkimi[1]. Po zabójstwie cara Aleksandra II i wstąpieniu na tron Aleksandra III udało się nawiązać stosunki dyplomatyczne z Imperium Rosyjskim[5]. Dzięki temu Leon XIII w 1882 roku wskrzesił diecezję kielecką i mianował 12 biskupów w 1883[5]. Skierował także w 1894 roku encyklikę Charitatis providentiaeque do biskupów polskich w której podkreślił zasługi Polski dla chrześcijaństwa[5] ale jednocześnie wezwał wiernych do lojalności wobec zaborców[7].
Śmierć[edytuj | edytuj kod]
Zmarł w wieku 93 lat, w ostatnich dniach życia dyktując jeszcze sekretarzowi łacińskojęzyczne wiersze dotyczące problematyki umierania (ostatni z nich nosił tytuł Strapionej duszy nocne rozmyślania)[8]. Pochowany jest na Lateranie[2].
Encykliki[edytuj | edytuj kod]
- Inscrutabili Dei consilio, 1878 – O postaciach zła w społeczeństwie oraz misji Kościoła i papiestwa.
- Quod apostolici muneris, 1878 – O błędach socjalistów, komunistów i nihilistów.
- Aeterni Patris, 1879 – O znaczeniu filozofii. Pierwsza z wielkiej serii encyklik tego papieża. Wskazuje katolikom system św. Tomasza jako podstawę badań filozoficznych, naukowych oraz systemu filozoficznego.
- Arcanum divinae sapientiae, 1880 – O małżeństwie chrześcijańskim.
- Diuturnum illud, 1881 – O pochodzeniu władzy cywilnej – władza pochodzi bezpośrednio od Boga.
- Etsi nos, 1882 – O położeniu Kościoła we Włoszech.
- Auspicato Concessum, 1882 – O św. Franciszku z Asyżu.
- Humanum genus, 1884 – O masonerii.
- Immortale Dei, 1885 – O ustroju państwa chrześcijańskiego. Według treści encykliki: żadna forma rządu nie jest zła, jeśli odpowiada zasadom mądrości i sprawiedliwości.
- Iampridem, 1886 – O katolicyzmie w Niemczech.
- Libertas prestantissimum, 1888 – O wolności człowieka. Myśl przewodnia: należy odrzucić wolność prowadzącą ku złemu. Wolność polityczna nie może pozwalać działać na szkodę innych oraz dobra wspólnego
- Sapientiae christianae, 1890 – O obowiązkach katolików wobec Kościoła. Myśl przewodnia: obowiązkiem chrześcijanina jest poszanowanie władzy i prawa, jeżeli nie pozostają w sprzeczności z prawami Bożymi. Partie polityczne powinny szanować sumienia i wyznania ludzi oraz nienaruszalność uprawnień Kościoła.
- Rerum novarum, 1891 – O kwestii robotniczej.
- Pastoralis officii, 1891 – O pojedynkach w państwach niemieckich.
- Octobri Mense, 1891 – O modlitwie różańcowej
- Au milieu des sollicitudes, 1892 – O Kościele i państwie we Francji.
- Providentissimus Deus, 1893 – O studium Pisma świętego.
- Caritatis, 1894 – O położeniu Kościoła w Polsce.
- Adiutricem, 1895 – O różańcu.
- Militantis Ecclesiae, 1897 – O św. Piotrze Kanizym.
- Annum Sacrum, 1899 – O poświęceniu się ludzi Najświętszemu Sercu Jezusowemu.
- Graves de communi, 1901 – O działalności społecznej katolików.
- Mirae caritatis, 1902 – O Sakramencie Eucharystii.
Inne opracowania[edytuj | edytuj kod]
- Praktyka pokory, Wydawnictwo „Duc in Altum”, 2013, ss. 104, ISBN 978-83-60710-30-2
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Egzorcyzm do św. Michała Archanioła
- Beatyfikowani i kanonizowani przez Leona XIII
- chrześcijańska demokracja
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 435–438. ISBN 83-06-02633-0.
- ↑ a b c d e f g h i j k Pecci, Gioacchino (ang.). The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-10-04].
- ↑ a b Z. Zieliński, Papiestwo i papieże dwóch ostatnich wieków, Poznań 2007, s. 223.
- ↑ Pontificia Accademia Ecclesiastica: Ex-alunni 1800–1849 (wł.). www.vatican.va. [dostęp 2011-05-20].
- ↑ a b c d e f g h i Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 164–166. ISBN 83-7006-437-X.
- ↑ a b Leon XIII – wielki papież, gorliwy franciszkanin (pol.). franciszkanie.pl. [dostęp 2013-10-04].
- ↑ Chris Cook, John Stevenson: Leksykon nowożytnej historii Europy. Warszawa: Książka i Wiedza, 2000, s. 348. ISBN 83-05-13161-0.
- ↑ Ostatni wiersz Ojca św., w: „Gwiazda”, Bytom, 26.7.1903, s. 5
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Mirosław Sadowski, Państwo w doktrynie papieża Leona XIII, wyd. Kolonia Limited 2002.
- Pope Leo XIII (ang.). Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-10-04].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Leon XIII w obliczu historii [dostęp 2014-01-24]
- Wybrane dokumenty papieża Leona XIII [dostęp 2014-01-24]
|
|
|