Lipnik (województwo małopolskie)
| Artykuł | 49°47′4.2″N 20°4′57.7″E |
| - błąd | 4 m |
| WD | 49°47'N, 20°4'E, 49°47'20.47"N, 20°5'4.38"E |
| - błąd | 2331 m |
| Odległość | 1223 m |
| ||||
| ||||
 Kościół w Lipniku | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  małopolskie
| |||
| Powiat | myślenicki | |||
| Gmina | Wiśniowa | |||
| Wysokość | 340 m n.p.m. | |||
| Liczba ludności | 1600 | |||
| Strefa numeracyjna | 12 | |||
| Kod pocztowy | 32-412 | |||
| Tablice rejestracyjne | KMY | |||
| SIMC | 0342485 | |||
Położenie na mapie gminy Wiśniowa   Lipnik | ||||
Położenie na mapie Polski  Lipnik | ||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  Lipnik | ||||
Położenie na mapie powiatu myślenickiego  Lipnik | ||||
 49°47′04,2″N 20°04′57,7″E/49,784500 20,082694
| ||||
Lipnik – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim, w gminie Wiśniowa, leżąca w dolinie potoku o tej samej nazwie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Lipnik położony jest częściowo na wschodnich stokach Kamiennika w Paśmie Lubomira i Łysiny, które według Jerzego Kondrackiego, autora regionalizacji fizycznogeograficznej Polski należy do Beskidu Wyspowego, częściowo zaś w dolinie Krzyworzeki należącej już do Pogórza Wiśnickiego. Tak więc miejscowość ta znajduje się w dwóch mezoregionach geograficznych[1]. Przez Lipnik przepływa uchodzący do Krzyworzeki potok o tej samej nazwie. Lipnik jest dobrym punktem wypadowym ma pobliskie szczyty Kamiennik Południowy, Łysinę i Lubomir[2].
Zarys historii[edytuj | edytuj kod]
W roku 1346 r. Kazimierz Wielki nadał Teodorykowi zwanemu Sturm przywilej lokacji na prawie średzkim 60-łanowej wsi w lesie Lipnik, nad potokiem o tej samej nazwie (nazwę lasu wymienia m.in. dokument kasztelana krakowskiego Spicymira z 1333 r.). Z dokumentu biskupa krakowskiego Bodzanty z 1349 r. wiemy, że Lipnik należał wtedy do parafii w Wiśniowej. Początkowo była to wieś królewska, jednak w 1390 r. Władysław Jagiełło nadał ją w dziedziczne posiadanie Prandocie Lasce w nagrodę za zasługi. Odtąd wieś stała się wsią rycerską. W XV w. jej posiadaczami byli m.in. Jan i Dziersław z Wieruszyc.
W czasie rzezi galicyjskiej (1846) w Lipniku przebywał na urlopie żołnierz Jan Dudzik, który skrzyknął bandę chłopów i na jej czele ograbił dwór Dominika Dąbskiego, a dziedzica, ekonoma dworskiego, leśniczego i podleśniczego nakazał związać i obić cepami. W 1884 r. właścicielem Lipnika był Bogusław Janota Bzowski, po nim Kazimierz Janota Bzowski.
W czasie okupacji niemieckiej we wsi rozwijał się ruch oporu i tajne nauczanie. Z miejscowej placówki AK utworzono oddział „Prąd”, który latem 1944 r. wszedł w skład zgrupowania „Kamiennik”. W domach Lipnika, u stóp Kamiennika kwaterowały też inne oddziały partyzanckie. Prężnie działała terenówka, która 14 VIII 1944 r. bez pomocy oddziałów polowych rozbiła kilkunastoosobową grupę Ukraińców z 14 Dywizji SS-Galizien, rabującą wieś. Z Lipnika komendant Kościesza dowodził drogą radiową ruchami oddziałów w zwycięskim starciu 12 IX 1944 r., które przeszło do historii pod nazwą bitwy pod Łysiną. Po wyjściu sił partyzanckich poza pierścień okrążenia, 17 i 18 IX 1944 r. oddział niemiecki spacyfikował wieś. W akcji tej zamordowano 5 osób cywilnych oraz spalono 126 domów[3], ponad 60% zabudowy. W 1966 r. w ścianę Szkoły Podstawowej im. Partyzantów wmurowano tablicę pamiątkową.
Zobacz też: Lipnik.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Beskid Wyspowy 1:50 000. Mapa turystyczna. Kraków: Wyd. Compass, 2006. ISBN 83-89165-86-4.
- ↑ Zakopianka. Tatry i Podhale. Warszawa: Demart sp. z o.o., 2005. ISBN 83-89472-74-0.
| |||||||||||
_COA.svg)