Michał Gnoiński
| ||
![]() | ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 11 września 1886 Krzyżanowice | |
Data i miejsce śmierci | 11 listopada 1965 Warszawa | |
Przebieg służby | ||
Lata służby | 1914– 1938 | |
Siły zbrojne | ![]() ![]() | |
Jednostki | 1 Pułk Artylerii Lekkiej Legionów 29 Pułk Artylerii Lekkiej Centrum Wyszkolenia Artylerii | |
Stanowiska | zastępca dowódcy pułku dowódca pułku artylerii komendant szkoły podchorążych | |
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
| ||
Data i miejsce urodzenia | 11 września 1886 Krzyżanowice Dolne | |
Data i miejsce śmierci | 11 listopada 1965 Warszawa | |
Wojewoda krakowski | ||
Okres | od 22 kwietnia 1936 do 8 września 1937 | |
Poprzednik | Kazimierz Świtalski | |
Następca | Józef Tymiński | |
Senator V kadencji (II RP) | ||
Okres | od 28 listopada 1938 do 2 października 1939 |
Michał Roch Gnoiński (ur. 11 września 1886 w Krzyżanowicach, zm. 11 listopada 1965 w Warszawie) – polski inżynier górnik, pułkownik artylerii Wojska Polskiego, senator II Rzeczypospolitej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Michał Roch Gnoiński urodził się 11 września 1886 roku w Krzyżanowicach, w rodzinie Józefa i Józefy z Popielarskich[1][2]. Uczył się w szkole realnej w Sosnowcu i szkole handlowej w Będzinie. W 1912 roku zdał eksternistycznie maturę we Lwowie, po czym studiował na Wydziale Górniczym Politechniki Lwowskiej (gdzie uzyskał absolutorium).
Przed wyjazdem do Lwowa w 1912 roku pracował jako sekretarz zawiadowcy stacji kolejowej w Grodźcu. W tym czasie zajmował się również przeprowadzaniem przez granicę uciekinierów z Królestwa Polskiego. W czasie studiów we Lwowie należał do Związku Strzeleckiego. W czasie I wojny światowej w latach 1914–1917 służył jako podoficer i oficer zwiadowczy w 1 pułku artylerii Legionów Polskich. Odbył kampanię w Karpatach i na Wołyniu w szeregach II Brygady Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym został internowany w Szczypiornie, gdzie przebywał od lipca do października 1917 roku.
Należał do POW w Dąbrowie Górniczej. Od listopada 1918 roku służył w Wojsku Polskim m.in. na stanowiskach: kierownika Wydziału w Departamencie III Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów uzbrojenia[3]. W latach 1923– 1924 pełnił służbę w Oddziale I Sztabu Generalnego na stanowisku kierownika referatu, pozostając oficerem nadetatowym Okręgowego Zakładu Uzbrojenia Nr I[4][5]. 31 marca 1924 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów uzbrojenia[6]. Później został przeniesiony z korpusu oficerów uzbrojenia do korpusu oficerów artylerii. W 1925 roku został przeniesiony do 1 pułku artylerii polowej Legionów w Wilnie. 23 maja 1927 roku został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy tego pułku[7]. W lipcu 1928 roku otrzymał przeniesienie do 29 pułku artylerii lekkiej w Grodnie na stanowisko dowódcy pułku[8][9]. 24 grudnia 1929 roku awansował do stopnia pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 3. lokatą w korpusie oficerów artylerii[10]. We wrześniu 1930 roku został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Artylerii[11][12].
W 1936 roku został przeniesiony w stan nieczynny, a w grudniu 1938 roku w stan spoczynku. Od kwietnia 1936 roku[13] do września 1937 roku pełnił funkcję wojewody krakowskiego, i do listopada 1938 roku – naczelnego dyrektora Funduszu Pracy[14].
Był członkiem Obozu Zjednoczenia Narodowego. W 1938 roku został senatorem V kadencji (1938–1939) powołanym przez Prezydenta RP, pracował w komisjach: administracyjno-samorządowej (w której był zastępcą przewodniczącego), budżetowej i wojskowej.
Po wybuchu II wojny światowej, w czasie kampanii wrześniowe został mianowany przez dowódcę Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” komisarzem cywilnym na powiat włodawski. Został aresztowany przez Niemców na przełomie października i listopada 1939 roku i przewieziony do więzienia przy ul. Montelupich w Krakowie, potem był więziony w Radomiu i Wiśniczu. Po zwolnieniu z więzienia w czerwcu 1940 wrócił do Warszawy.
Ponownie został aresztowany 10 listopada 1942 roku, osadzony na Pawiaku, następnie od 17 stycznia 1943 roku w obozie koncentracyjnym na Majdanku, prawdopodobnie od 9 kwietnia 1944 roku w obozie Auschwitz-Birkenau, od października w KL Gross-Rosen i od 10 lutego 1945 roku w KL Buchenwald (w tym od 22 marca w Komando Ohrdurf)[14].
Po wojnie zamieszkał we Francji, pod koniec życia wrócił do Warszawy. Zmarł 16 listopada 1965 roku w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 183-5-11,12)[15].
Pułkownik Gnoiński ożenił się w 1940 roku z Aliną Budzińską. Nie mieli dzieci[14].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1922)
- Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)[16][17]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1933)[18]
- Krzyż Walecznych (1922)
- Złoty Krzyż Zasługi (1928)
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wykaz Legionistów ↓.
- ↑ Natomiast na stronie Biblioteki Sejmowej jako Józefa „Popielska”.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 343.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 8, 1233, 1244.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 8, 1351, 1363.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 168.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 145.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 222.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 403, 449.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 21 z 24 grudnia 1929 roku, s. 438.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 299
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 176, 813.
- ↑ Płk. Gnoiński –wojewodą krakowskim. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 92 z 23 kwietnia 1936.
- ↑ a b c Sylwetka Michała Gnoińskiego na stronie Biblioteki Sejmowej – Parlamentarzyści RP. [dostęp 2012-12-31].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: STEFAN BUDZIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-05] .
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Gnoiński Michał. W: Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 210. reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1984
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Michał Roch Gnoiński. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2019-05-16].
|
- Absolwenci Politechniki Lwowskiej
- Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej
- Legioniści internowani po kryzysie przysięgowym w Szczypiornie
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie artylerii Legionów Polskich 1914–1918
- Pochowani na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Podpułkownicy uzbrojenia II Rzeczypospolitej
- Polscy inżynierowie górniczy
- Pułkownicy artylerii II Rzeczypospolitej
- Senatorowie V kadencji (1938–1939)
- Urodzeni w 1886
- Więźniowie KL Auschwitz
- Więźniowie KL Buchenwald
- Więźniowie KL Gross-Rosen
- Więźniowie KL Lublin
- Więźniowie więzienia Gestapo na Montelupich w Krakowie
- Więźniowie Pawiaka (okupacja niemiecka)
- Wojewodowie krakowscy (II Rzeczpospolita)
- Wojskowi związani z Grodnem
- Zmarli w 1965
- Oficerowie 29 Pułku Artylerii Lekkiej
- Oficerowie 1 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów