Miloš Zeman

Miloš Zeman
Data i miejsce urodzenia	28 września 1944 Kolín
Prezydent Republiki Czeskiej
Okres	od 8 marca 2013
Przynależność polityczna	Partia Praw Obywateli
Pierwsza dama	Ivana Zemanová
Poprzednik	Václav Klaus
Premier Republiki Czeskiej
Okres	od 22 lipca 1998 do 12 lipca 2002
Przynależność polityczna	Czeska Partia Socjaldemokratyczna
Poprzednik	Josef Tošovský
Następca	Vladimír Špidla
Przewodniczący Izby Poselskiej Republiki Czeskiej
Okres	od 27 czerwca 1996 do 17 lipca 1998
Przynależność polityczna	Czeska Partia Socjaldemokratyczna
Poprzednik	Milan Uhde
Następca	Václav Klaus
Przewodniczący Czeskiej Partii Socjaldemokratycznej
Okres	od 28 lutego 1993 do 7 kwietnia 2001
Przynależność polityczna	Czeska Partia Socjaldemokratyczna
Poprzednik	Jiří Horák
Następca	Vladimír Špidla
Odznaczenia

Miloš Zeman (ur. 28 września 1944 w Kolínie) – czeski polityk, w latach 1993–2001 przewodniczący Czeskiej Partii Socjaldemokratycznej, od 1996 do 1998 przewodniczący Izby Poselskiej, premier Czech w latach 1998–2002, od 8 marca 2013 prezydent Republiki Czeskiej.

Życiorys

W 1963 ukończył szkołę średnią, po czym do 1967 pracował w zakładach Tatry w Kolínie. Od 1965 studiował w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Pradze; dyplom inżyniera planowania gospodarki narodowej uzyskał w 1969, po czym do 1970 pracował jako nauczyciel akademicki na macierzystej uczelni. W 1968, w okresie Praskiej Wiosny, wstąpił do Komunistycznej Partii Czechosłowacji, z której po dwóch latach został wykluczony za swoje poglądy w okresie tzw. normalizacji. Przez pewien czas pozostawał bez stałego zatrudnienia. Od 1971 do 1984 pracował w przedsiębiorstwie sportowym Sportpropag, skąd został zwolniony z przyczyn politycznych. Podjął następnie pracę w kombinacie rolnym Agrodat, którą utracił w 1989.

Podczas aksamitnej rewolucji w 1989 dołączył do Forum Obywatelskiego. W 1990 został pracownikiem jednego z instytutów Czechosłowackiej Akademii Nauk. W tym samym roku uzyskał mandat posła do jednej z izb Zgromadzenia Federalnego. W 1992 przystąpił do Czeskiej Partii Socjaldemokratycznej, z ramienia której uzyskał poselską reelekcję. W 1993 został nowym przewodniczącym ugrupowania (ponownie wybierany na tę funkcję w 1995 i 1997). W 1996 został wybrany do Izby Poselskiej w kraju północnomorawskim. Na skutek porozumienia między socjaldemokracją a ODS, zakładającego poparcie przez lewicę gabinetu Václava Klausa, 27 czerwca 1996 objął funkcję przewodniczącego Izby Poselskiej. W przedterminowych wyborach parlamentarnych w 1998 po raz kolejny wywalczył mandat w tym samym okręgu, wykonując go do 2002.

17 lipca 1998 desygnowany na urząd premiera. Od 22 lipca 1998 do 15 lipca 2002 sprawował urząd premiera mniejszościowego rządu utworzonego przez socjaldemokrację. W 2002 wycofał się z aktywnej polityki, wyznaczając na swojego następcę Vladimíra Špidlę. Rok wcześniej na jego rzecz ustąpił z przywództwa w partii. Zamieszkał w miejscowości Nové Veselí. Został doradcą, a także częstym recenzentem partii współrządzącej Czechami do 2006, ale jego wpływ na politykę ugrupowania pozostawał niewielki. W 2003 bez powodzenia ubiegał się o urząd prezydenta, przegrywając w parlamencie z Václavem Klausem. W 2005 wydał książkę Jak jsem se mýlil v politice. W 2007 opuścił szeregi ČSSD na skutek sporu z liderem partii Jiřím Paroubkiem. W 2009 stanął na czele lewicowego ugrupowania pod nazwą Partia Praw Obywateli – Zemanowcy, które ubiegało się o mandaty w wyborach parlamentarnych 2010. 29 maja 2010, po wyborczej porażce tej formacji, podał się do dymisji ze stanowiska przewodniczącego ugrupowania, zapowiadając jednocześnie, że będzie je nadal popierał.

W styczniu 2013 wystartował w pierwszych bezpośrednich wyborach prezydenckich. W pierwszej turze głosowania otrzymał 24,2% głosów, zajmując 1. miejsce. W drugiej z 25 i 26 stycznia poparło go 54,8% głosujących; wygrał tym samym z Karelem Schwarzenbergiem. Urząd prezydenta objął 8 marca 2013.

W marcu 2017 ogłosił, że będzie ubiegał się o reelekcję w wyborach prezydenckich zaplanowanych na styczeń 2018. W pierwszej turze głosowania z 12 i 13 stycznia otrzymał 38,6% głosów, zajmując 1. miejsce wśród 9 kandydatów. Przeszedł do drugiej tury z Jiřím Drahošem, którego poparło 26,6% głosujących. W głosowaniu z 26 i 27 stycznia otrzymał 51,4% głosów, wygrywając ze swoim konkurentem i zapewniając sobie wybór na drugą kadencję. 8 marca 2018 został zaprzysiężony na kolejną pięcioletnią kadencję.

Życie prywatne

Zamieszkał w miejscowości Nové Veselí, otrzymał jej honorowe obywatelstwo. Jego pierwszą żoną w latach 1971–1978 była Blanka Zemanová. Drugą żoną w 1993 została Ivana Zemanová. Ma syna Davida (z pierwszego małżeństwa) i córkę Kateřinę (z drugiego małżeństwa). Deklaruje się jako „tolerancyjny ateista”. Słynie z bon motów (zyskał określenie „bonmociak”) i kontrowersyjnego języka. Określił się jako zwolennik federalizmu europejskiego i wprowadzenia euro w Czechach.

Odznaczenia

• Order Lwa Białego I klasy z Łańcuchem – 2013 (ex officio – na czas sprawowania urzędu prezydenta)
• Order Tomáša Garrigue Masaryka I klasy – 2013 (ex officio – na czas sprawowania urzędu prezydenta)
• Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Zasługi RFN – 2014 (Niemcy)
• Order Podwójnego Białego Krzyża I klasy – 2014 (Słowacja)
• Order Al-Husajna Ibn Alego – 2015 (Jordania)
• Order Orła Białego – 2016 (Polska)
• Order za Wybitne Zasługi – 2016 (Słowenia)
• Order 8 Września – 2016 (Macedonia)
• Order Republiki Serbii II klasy – 2020 (Serbia)

Wybrane publikacje

• Miloš Zeman, Komplexní prognostické modelování, Praga: Institut pro výchovu vedoucích pracovníků ministerstva průmyslu ČSR, 1975.
• Miloš Zeman, Úvod do systémové prognostiky, Praga: Institut pro výchovu vedoucích pracovníků ministerstva průmyslu ČSR, 1985.
• Miloš Zeman, Analytické a simulační hry na počítačovém modelu, Praga: SZN, 1989.
• Miloš Zeman, Vzestup a pád české sociální demokracie, Praga: Andrej Šťastný, 2006, ​ISBN 80-86739-22-8​.
• Miloš Zeman, Moje Vysočina pohledem Miloše Zemana, Praga: Atypo, 2016, ​ISBN 978-80-87759-02-8​.

Zobacz też

• Rząd Miloša Zemana

Bibliografia

• Miloš Zeman (cz.). vlada.cz. [dostęp 2017-08-30].
• Životopis (cz.). hrad.cz. [dostęp 2017-08-30].
• Miloš Zeman (cz.). nasipolitici.cz. [dostęp 2017-08-30].