59°56′55″N 30°23′42″E/59,948611 30,395000Monaster Smolny
| ||
 nr rej. 7810656000[1]
| ||
 Widok na sobór monasterski | ||
| Państwo |  Rosja
| |
| Miasto wydzielone |  Petersburg
| |
| Miejscowość | .svg){kind=small} Petersburg
| |
| Kościół | Rosyjski Kościół Prawosławny | |
| Rodzaj klasztoru | monaster | |
| Eparchia | petersburska | |
| Klauzura | nie | |
| Typ monasteru | żeński | |
| Liczba mniszek (1744) | 200 | |
| Obiekty sakralne | ||
| Sobór | Zmartwychwstania Pańskiego | |
| Fundator | Elżbieta Romanowa | |
| Styl | barokowy | |
| Data zamknięcia | 1764 | |
Położenie na mapie Petersburga   Smolny Monaster Zmartwychwstania Pańskiego | ||
Położenie na mapie Rosji  Smolny Monaster Zmartwychwstania Pańskiego | ||
| 59°56′55″N 30°23′42″E/59,948611 30,395000
| ||
Monaster Smolny (Smolny Monaster Zmartwychwstania Pańskiego) – nieczynny żeński klasztor prawosławny w Petersburgu, założony na polecenie carycy Elżbiety Romanowej, funkcjonujący w latach 1744–1764.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Monaster został usytuowany na placu, gdzie w okresie tworzenia przez Piotra I rosyjskiej floty wyrabiano smołę na potrzeby okrętów. Stąd pochodzi jego powszechnie używana potoczna nazwa[2]. Caryca Elżbieta Romanowa zleciła budowę klasztoru prawdopodobnie dlatego, że miała zamiar sama wycofać się do niego, gdy podeszły wiek uniemożliwi jej spełnianie obowiązków państwowych. Kompleks budynków klasztornych zaprojektował Bartolomeo Rastrelli[2]. W monasterze miało stale zamieszkiwać 200 mniszek, co sprawiło, że w 1764, po wprowadzeniu podziału klasztorów na klasy został on zakwalifikowany do najwyższej, pierwszej, przewidzianej dla największych liczebnie wspólnot. Jednak już cztery lata później klasztor został zlikwidowany (w 1764 pozostało w nim pięć mniszek[3]), zaś jego zabudowania przejął Instytut Szlachetnie Urodzonych Panien[4]. Według innego źródła klasztor formalnie istniał do 1822, gdy został zamknięty z braku sióstr[3].
Władysław Serczyk w następujący sposób opisuje sobór monasterski, który nazywa najpiękniejszym elementem całego kompleksu:
Dzięki zbliżeniu do siebie tradycyjnych w rosyjskim budownictwie sakralnym pięciu wież uzyskano smukłą, strzelistą sylwetkę, nie przypominającą niemal zupełnie swoich średniowiecznych pierwowzorów[2].
Zaprojektowany przez Rastrellego sobór nie został ukończony za jego życia (architekt zmarł w 1771)[2]; prace nad wykończeniem wnętrza obiektu trwały jeszcze po zlikwidowaniu klasztoru, dla którego był wznoszony, do 1835[5]. Wzorem dla włoskiego architekta była cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej w Moskwie, w słobodzie Pokrowka[6].
Kontynuatorem tradycji Monasteru Smolnego jest powstały w 1849 Nowodziewiczy Monaster Zmartwychwstania Pańskiego[3].
Sobór Monasteru Smolnego został zamknięty w 1923. W późniejszym czasie był wykorzystywany jako magazyn, w 1974 otwarto w nim filię Muzeum Historii Leningradu, a w 1990 w obiekcie urządzono salę koncertową. W 2014 sobór został przekazany Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu, jednak przywrócenie funkcji liturgicznych nastąpiło dopiero 25 stycznia 2016[7]. Budynki dawnego Instytutu Smolnego są w posiadaniu różnych instytucji[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Strona rejestru
- ↑ a b c d Serczyk W.: Kultura rosyjska XVIII wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984, s. 172. ISBN 83-04-01396-7.
- ↑ a b c ВОСКРЕСЕНСКИЙ НОВОДЕВИЧИЙ МОНАСТЫРЬ (ros.). www.encspb.ru. [dostęp 2011-11-18].
- ↑ Sojkin P.: Prawosławnyja russkija obitieli. Petersburg: 1910, s. 187. ISBN 83-04-01396-7.
- ↑ a b Petersburg: Smolny Cathedral (ang.). www.saint-petersburg.com. [dostęp 2011-11-18].
- ↑ Jelena Lebiediewa, Церковь Успения Божией Матери на Покровке [dostęp 2017-10-28].
- ↑ Смольный собор Воскресения Христова в Санкт-Петербурге передан Русской Православной Церкви [dostęp: 25.01.2016.]