49°33′14″N 22°14′02″E/49,553889 22,233889Olchowce
| ||||
| ||||
.jpg) Zabytkowa dawna cerkiew | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  podkarpackie
| |||
| Powiat | sanocki | |||
| Miasto | Sanok | |||
| Data założenia | XV wiek | |||
| W granicach Sanoka | 1972 | |||
| Kod pocztowy | 38-500 | |||
| Tablice rejestracyjne | RSA | |||
Położenie na mapie Sanoka   Olchowce | ||||
Położenie na mapie Polski  Olchowce | ||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  Olchowce | ||||
Położenie na mapie powiatu sanockiego  Olchowce | ||||
| 49°33′14″N 22°14′02″E/49,553889 22,233889
| ||||
Portal  Polska
| ||||
Olchowce – dzielnica miasta Sanoka przy drodze krajowej nr 28, niegdyś samodzielna wieś.
Spis treści
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jako wieś zostały wspomniane w dokumencie z 18 sierpnia 1444 w którym Władysław III Warneńczyk król Polski i Węgier nadaje Piotrowi Czeszykowi z Ryterowic pusty łan we wsi królewskiej Olchowce w ziemi sanockiej, na której siedzieli kmiecie Subal i Szymko, a który był uprzednio uprawiany przez starostę sanockiego na potrzeby zamku, .. Datum per manus Iohannis Rey s. Michaelis in castro Crac(oviencis) praepositi suae maiestatis sigilliferi[1]. Była to zapewne królewska wieś służebna zamku sanockiego. W dokumencie z roku 1699 występuje jako Posada Olchowska[2]. Termin ten obowiązuje potocznie do dnia dzisiejszego.
Wieś królewska położona na przełomie XVI i XVII wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego[3], w drugiej połowie XVII wieku wieś Olchowcze należała do folwarku zasańskiego starostwa krośnieńskiego[4].
W połowie XIX wieku posiadłości tabularne (czyli dawne dobra szlacheckie, ziemskie) Olchowce z Międzybrodziem i Olchowce Posada stanowiły własność rządową[5]. W drugiej połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej w Olchowcach został Józef Nowak[6]. Rodzina Nowaków w 1905 posiadała we wsi obszar 963,5 ha[7]. W 1911 właścicielami tabularnymi byli Tadeusz i Eugeniusz Nowakowie, posiadający 893 ha[8]. Przed rokiem 1930 własność Józefa i Antoniego Nowaków[9]. Do 1939 właścicielem tamtejszych dóbr był Roman Nowak[10].
Po 1914 na terenie Posady znajdowała się stadnina koni dla garnizonu ułanów (K.k. Hengsten Depot). W okresie od września 1939 do czerwca 1941 Olchowce znalazły się pod okupacją sowiecką, oddzielone od reszty miasta Linią Mołotowa. Po ataku Niemiec na ZSRR z połowy 1941 hitlerowcy utworzyli w Sanoku–Olchowcach obóz dla jeńców sowieckich. Obóz zlokalizowany był na terenie tamtejszych koszar wojskowych. Funkcjonował do lipca 1944, przebywało w nim 20000 jeńców sowieckich[11]
Olchowce zostały spalone przez UPA wiosną 1946 roku[12]. Obecnie w tym miejscu pomiędzy zabudowaniami osiedla mieszkaniowego znajduje się cmentarz żołnierzy radzieckich. W jego centralnej części znajduje się obelisk z inskrypcją „Pamięci pomordowanych radzieckich jeńców wojennych 1941-1944.”
Po II wojnie światowej miejsce stadniny i koszar zajęła jednostka wojsk pancernych WP (26 Pułk Czołgów). Od 8 lutego 1990 obiekty byłych koszar zostały zaadaptowane na potrzeby Wojskowej Komendy Uzupełnień w Sanoku przy ulicy Przemyskiej 1[13], od 2006 komendy powiatowej policji przy ul. Witkiewicza[14].
W 1972 Olchowce zostały przyłączone do Sanoka[15].
W 1976 w Olchowcach powstał jeden z najnowocześniejszych zakładów przetwórstwa chemicznego – Sanockie Zakłady Przemysłu Gumowego Stomil Sanok.
W Olchowcach w latach PRL utworzono Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną (RSP), zaniechaną po kilku miesiącach działania, Spółdzielnię Kółek Rolniczych (SKR), a obok Olchowieckie Przedsiębiorstwo Obrotu Zwierzętami Hodowlanymi (OPOZH), które w przeciwieństwie do spółdzielni działały przez długie lata.
21 sierpnia 1993 w Olchowcach uroczyście otwarto schronisko dla bezdomnych, które poświęcił arcybiskup Józef Michalik[16][17], które pod auspicjami sanockiego koła Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta podjęło działalność przy ulicy Hetmańskiej 11[18].
W Olchowcach znajduje się Sala Królestwa dla trzech miejscowych zborów Świadków Jehowy: Sanok-Centrum, Sanok-Południe, Sanok-Zachód oraz dla zboru Lesko[19].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Ludwik Bar, Edward Kubrak (urodzeni w Olchowcach)
- Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego w Olchowcach
- Cmentarz Olchowiecki w Sanoku
- Egzekucje w Olchowcach
- 93 Oddział Pograniczny NKWD
- Stalag w Olchowcach (Sanok)
- Most Olchowiecki w Sanoku
- Przemysł
- Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Sanoku
- Sanok Rubber Company (do 2015 Stomil Sanok)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 1444, 18 VIII, Waradyn, „Metryka Litewska” IV B, 9, k.83-83v, AGAD.
- ↑ Janusz Rieger Gewässernamen im Flussgebiet des San. 2004. tom. 2 str. 29 ISBN 3-515-08308-1; op. cit. ADPrzemyskiej.155, s. 1.
- ↑ Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie , [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej, Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.
- ↑ Lustracja województwa ruskiego 1661-1665. Cz. 1, Ziemia Przemyska i Sanocka, wydali Kazimierz Arłamowski i Wanda Kaput, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 284.
- ↑ Karol Wild: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: 1855, s. 149.
- ↑ Obwieszczenie. „Gazeta Lwowska”, s. 10, nr 264 z 19 listopada 1893.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
- ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 14.
- ↑ Spis ziemian Rzeczypospolitej Polskiej w roku 1930. Województwo stanisławowskie, województwo lwowskie, opr. Tadeusz Epsztein i Sławomir Górzyński, Oficyna Wydawnicza „Blitz-Print, Warszawa 1990.
- ↑ Książka telefoniczna. 1939. s. 706. [dostęp 2015-05-26].
- ↑ C. Cyran, A. Rachwał, Eksterminacja ludności na Sanocczczyźnie w latach 1939–1944, [w:] „Rocznik sanocki” 1979, s. 72-74, K. Konkol, Obóz w Olchowcach, [w:] „Podkarpacie” 15/1974, s. 6; Tadeusz Kowalski, Obozy hitlerowskie w Polsce południowo-wschodniej 1939-1945, Książka i Wiedza, 1973, s. 39, 239.; Stanisław Zabierowski, Szebnie, dzieje obozów hitlerowskich: dzieje obozów hitlerowskich, KAW, 1985, ISBN 83-03-01046-8, s. 24, 40.
- ↑ „Mieszkając przy ul. Głowackiego, byliśmy świadkami pożaru Olchowiec spalonych przez jedną z band UPA. Słychać było wyraźne strzały i wybuchy granatów ręcznych. Ani wojsko, ani UB z Sanoka nie ruszyło ręką, by tym palonym ludziom przyjść z pomocą. Różnie, bardzo różnie o tym wtedy mówiono. Uczyłem jakiegoś oficera prywatnie i ten mi odpowiedział, że gdy polskie wojsko weźmie do niewoli członków UPA, władze wojskowe sowieckie twierdząc, że są to ich ziomkowie wezwą do zwolnienia jeńców.”, [w:] Józef Stachowicz Miniony czas, s. 215.
- ↑ Monika Wójcik: Historia WKU w Sanoku. wku.wp.mil.pl. [dostęp 2016-01-09].
- ↑ [1] KPP w Sanoku.
- ↑ Dz.U. 1972 nr 43, poz. 274. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 października 1972 r. w sprawie zmiany granic miasta Sanoka w województwie rzeszowskim.. isap.sejm.gov.pl. [dostęp 12 marca 2014].
- ↑ Dorota Mękarska. Ludzie są lepsi niż myślimy. „Tygodnik Sanocki”, s. 5, nr 14 (97) z 25 sierpnia 1993.
- ↑ Adam Sudoł: Wybór z Księgi Ogłoszeń Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku (lata 1967–1995). Sanok: 2001, s. 387. ISBN 83-914224-7-X.
- ↑ Kontakt. tpba.sanok.pl. [dostęp 2016-08-30].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2015-07-30].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Adam Fastnacht, Słownik historyczno-geograficzny Ziemi Sanockiej w średniowieczu, Anna Fastnacht-Stupnicka (oprac.), Antoni Gąsiorowski (oprac.), Kraków: Towarzystwo Naukowe „Societas Vistulana”, 2002, ISBN 83-88385-14-3, OCLC 749354870.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Olchowce w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VII: Netrebka – Perepiat. Warszawa 1886.
| ||||||||
