51°35′N 17°49′E/51,590556 17,824722Przygodzice (gmina)
| |||||||
| |||||||
| |||||||
| Państwo |  Polska
| ||||||
| Województwo |  wielkopolskie
| ||||||
| Powiat | ostrowski | ||||||
| TERYT | 3017052 | ||||||
| Siedziba | Przygodzice | ||||||
| Zarządzający | Krzysztof Rasiak | ||||||
| Powierzchnia (2019) | 163,39 km² | ||||||
| Populacja (2019) • liczba ludności |
12 123[1] | ||||||
| • gęstość | 74 os./km² | ||||||
| Nr kierunkowy | (+48) 62 | ||||||
| Tablice rejestracyjne | POS | ||||||
Adres urzędu: pl. Powstańców Wlkp. 263-421 Przygodzice | |||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||
| 51°35′N 17°49′E/51,590556 17,824722
| |||||||
| Strona internetowa | |||||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||||
Portal  Polska
| |||||||
_location_map.png)
_ID_653820.jpg)
Przygodzice – gmina wiejska w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim z siedzibą w Przygodzicach.
Według danych z 1 stycznia 2019 roku gmina liczyła 12 123 mieszkańców[1]; zamieszkuje ją 7,5% (2018) ludności powiatu ostrowskiego[2].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Według danych z 1 stycznia 2019 roku powierzchnia gminy Przygodzice wynosiła 163,39 km²[1].
Gmina położona jest w południowo-zachodniej Wielkopolsce w dorzeczu rzeki Barycz[3].
Gmina graniczy z miastem Ostrów Wielkopolski oraz gminami: Mikstat, Odolanów, Ostrów Wielkopolski, Ostrzeszów, Sieroszewice i Sośnie.
Przynależność administracyjna[edytuj | edytuj kod]
W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie kaliskim. Od 1999 roku w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Ludność[edytuj | edytuj kod]
| Liczba mieszkańców gminy Przygodzice wg GUS[4] | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rok
(stan na 1 stycznia) |
Liczba ludności | Przyrost | Gęst. zaludnienia
[os./km²] |
Powierzchnia
[km²] |
| 2012 | 11 846 | − | 73 | 163,39 |
| 2013 | 11 901 |  55
| ||
| 2014 | 11 950 | 49
| ||
| 2015 | 12 014 | 64
|
74 | |
| 2016 | 11 995 |  19
|
73 | |
| 2017 | 12 012 | 17
|
74 | |
| 2018 | 12 096 | 84
| ||
| 2019 | 12 123 | 27
| ||
Dane z 31 grudnia 2017[5]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 12096 | 100 | 6065 | 50,14 | 6031 | 49,86 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
74,03 | 37,12 | 36,91 | |||
- Piramida wieku mieszkańców gminy Przygodzice w 2014 roku[2].
Krajobraz i środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]
Wody[edytuj | edytuj kod]
Główna rzeka na terenie gminy Barycz, stanowi dopływ Odry, natomiast z regionu wsi Bogufałów wody odprowadzane są do zlewni rzeki Prosny[6]. Występuje tu zjawisko tzw. bifurkacji[6].
Stawy Przygodzickie z zespołem około 70 stawów rybnych z hodowlą karpia, o łącznej powierzchni około 730 ha[6]. Stawy są miejscem lęgowym ptaków wodnych (ok. 170 gatunków) m.in. łabędzi niemych, perkozów, gęsi gęgawy, błotniaka stawowego i rybitwy czarnej[6].
Lasy[edytuj | edytuj kod]
W 2016 roku powierzchnia lasów na terenie gminy wynosiła 7395,58 ha, co stanowi lesistość na poziomie 45,3%[7]. Lasy prawie w całości należą do nadleśnictw: Antonin, Krotoszyn i Taczanów[6].
Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]
- Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy" – obejmuje tereny województwa dolnośląskiego i wielkopolskiego,
- rezerwat przyrody „Wydymacz" – rezerwat florystyczno-krajobrazowy o powierzchni 45,93 ha[6],
- obszar chronionego krajobrazu Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska (Milicka) – utworzony w 1995 roku[6],
- specjalny obszar ochrony siedlisk „Ostoja nad Baryczą" – wytyczony na podstawie dyrektywy siedliskowej Unii Europejskiej[6],
- obszar specjalnej ochrony ptaków „Dolina Baryczy" – ostoja 14 gatunków ptaków (12 lęgowych, 2 przelotnych)[6],
- pomniki przyrody – według danych z 2007 roku, na terenie gminy było 147 pomników przyrody[6].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Antonin[8]:
pałac myśliwski książąt Radziwiłłów, neoklasycystyczny wybudowany w latach 1822–1824,- park (XIX w.),
- grobowiec na wyspie (XIX w.),
- budynek mieszkalno-gospodarczy tzw. „ogrodówka" (XIX w.).
- Czarnylas[6]:
- kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP (wybudowany w latach 1844–1850),
- kościół ewangelicko-augsburski (wybudowany w latach 1889–1900),
- dawna kaplica baptystyczna (1890),
- kościół pw. Najświętszego Serca Jezusa (wybudowany w latach 1926–1927).
- Chynowa[6]:
- Janków Przygodzki[6]:
- kościół pw. św. Józefa Oblubieńca NMP z 1925 roku, wg projektu Adama Ballenstedta.
- Ludwików[6]:
- cmentarz z 1876 roku – założony przez Ferdynanda Radziwiłła z neogotycką kaplicą z 1903 roku.
- Przygodzice[6]:
- dwór Jana Jerzego Przebendowskiego (XVII w.),
- stróżówka dawnego założenia dworskiego (1813), obecnie „Chata Regionalna",
- kościół pw. NMP Nieustającej Pomocy, neobarokowy z 1925 roku,
- Dom Ludowy im. Józefa Piłsudskiego (1935–1936), obecnie siedziba Urzędu Gminy Przygodzice.
- Topola-Osiedle[6]:
- Wysocko Małe[8]:
- dworek (1 poł. XIX w.).
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Podmioty gospodarcze[edytuj | edytuj kod]
W 2015 roku według danych Głównego Urzędu Statystycznego, na terenie gminy zarejestrowanych było 1056 podmiotów gospodarczych z czego największy udział miał handel oraz usługi[9]. Przemysł i budownictwo (279 podmiotów), rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo (86 podmiotów)[9].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Turystyczno–rekreacyjny charakter gminy Przygodzice, sprawia że jest on główną bazą wypadową z Antonina i Przygodzic na Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy".
Na terenie gminy funkcjonuje rozbudowana sieć szlaków: pieszych, rowerowych oraz konny[6].
Przy Urzędzie Gminy znajduje się komin z bocianim gniazdem z transmisją internetową na żywo[6].
Transport[edytuj | edytuj kod]
Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]
- 11 Ostrów Wielkopolski – Ostrzeszów
Strugi – Ostrów Wielkopolski – Franklinów (odcinek drogi ekspresowej)- 25 Ostrów Wielkopolski – Oleśnica
Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]
- 355 Ostrów Wielkopolski – Topola-Osiedle – Grabowno Wielkie
Miejscowości[edytuj | edytuj kod]
Wsie sołeckie[edytuj | edytuj kod]
- Antonin, Bogufałów, Chynowa, Czarnylas, Dębnica, Hetmanów, Janków Przygodzki, Ludwików, Przygodzice, Przygodziczki, Smardów, Topola Wielka, Topola-Osiedle, Wysocko Małe.
Pozostałe miejscowości[edytuj | edytuj kod]
Gminy i miejscowości partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Gminy i miejscowości partnerskie[6]:
Gmina Luitré (2002)
Gmina Schönwölkau (2005)
Kiwierce (2007)- Zwedenówka (2007)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c GUS (pol.). Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 roku. [dostęp 2019-11-06].
- ↑ a b Gmina Przygodzice w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2018-04-22] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Położenie, www.przygodzice.pl [dostęp 2018-02-10] (pol.).
- ↑ GUS, Główny Urząd Statystyczny, stat.gov.pl [dostęp 2018-08-10] (pol.).
- ↑ Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2018-04-22] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Gmina Przygodzice - przewodnik, Przygodzice 2011, ISBN 978-83-62645-07-7.
- ↑ Statystyczne Vademecum Samorządowca, 2017.
- ↑ a b Rejestr zabytków województwa wielkopolskiego (pol.). Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu. [dostęp 2018-02-25].
- ↑ a b Program Ochrony Środowiska dla Gminy Przygodzice na lata 2014-2017 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2018-2021, Przygodzice 2015.
| |||||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||||||