Rieszytielnyj (1901)
| ||
 „Akatsuki” (ex-„Rieszytielnyj”) w 1905 r. | ||
| Klasa | niszczyciel | |
| Typ | Sokoł | |
| Historia | ||
| Stocznia | Zakłady Newskie, Petersburg / Port Artur | |
| Położenie stępki | 1900 / kwiecień 1901 | |
| Wodowanie | 26 lipca 1901 | |
 Carska MW
| ||
| Nazwa | „Kondor” → „Bakłan” → „Rieszytielnyj” (od 1902) | |
| Wejście do służby | lipiec 1902 | |
| Wycofanie ze służby | 12 sierpnia 1904 | |
 Nippon Kaigun
| ||
| Nazwa | „Akatsuki” → „Yamabiko” (od 1906) | |
| Wejście do służby | sierpień 1904 | |
| Wycofanie ze służby | 1918 | |
| Dane taktyczno-techniczne | ||
| Wyporność | normalna: 220 ton pełna: 240 t | |
| Długość | 57,91 metra | |
| Szerokość | 5,64 m | |
| Zanurzenie | 2,29 m | |
| Napęd | ||
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 8 kotłów Yarrow moc 3800 KM 2 śruby | ||
| Prędkość | 26,5-27,5 węzła | |
| Zasięg | 450-660 Mm przy prędkości 13 węzłów | |
| Uzbrojenie | ||
| 1 działo 75 mm 3 działka kal. 47 mm (3 x I) | ||
| Wyrzutnie torpedowe | 2 x 381 mm (2 x I) | |
| Załoga | 51-58 | |
Rieszytielnyj (Решительный) – rosyjski niszczyciel z początku XX wieku i wojny rosyjsko-japońskiej, jedna z 27 jednostek typu Sokoł. Okręt został zwodowany 26 lipca 1901 roku w Port Artur, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego wszedł w lipcu 1902 roku, w składzie Eskadry Oceanu Spokojnego. 12 sierpnia 1904 roku okręt został opanowany przez Japończyków podczas internowania w chińskim porcie Chefoo. Niszczyciel został wcielony w skład Cesarskiej Marynarki Wojennej pod nazwą „Akatsuki”, w 1906 roku zmienioną na „Yamabiko”. Okręt został wycofany ze służby w 1918 roku.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
„Rieszytielnyj” był jednym z kilkudziesięciu niszczycieli typu Sokoł, który został wykonany przez rodzimy przemysł okrętowy na wzór zbudowanego w Wielkiej Brytanii prototypu – „Sokoła”[1]. Jednostka z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadała klasie torpedowców[1].
Budowę okrętu rozpoczęto w Zakładach Newskich w Petersburgu, kładąc stępkę w 1900 roku[1]. Następnie okręt w częściach przewieziono do Port Artur, gdzie został zwodowany jako „Kondor” („Кондор”) 26 lipca 1901 roku, po czym nazwę okrętu zmieniono na „Bakłan” („Баклан”)[1]. Do służby w Marynarce Wojennej Rosji przyjęto go w lipcu 1902 roku, już pod nazwą „Rieszytielnyj”[1][a].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
Okręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem z taranowym dziobem[3]. Długość całkowita wykonanego ze stali niklowej kadłuba wynosiła 57,91 metra, szerokość 5,64 metra i zanurzenie 2,29 metra[4][5][b]. Wyporność normalna wynosiła 220 ton, zaś pełna 240 ton[2][5][c]. Okręt napędzany był przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 3800 KM, do których parę dostarczało osiem kotłów Yarrow[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5-27,5 węzła[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o masie 58-80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący od 450 do 660 Mm przy prędkości 13 węzłów[1][d].
Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na rufie, z zapasem sześciu torped[1][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły: pojedyncze działo jedenastofuntowe kal. 75 mm L/48 Canet, umieszczone na platformie nad pomostem bojowym oraz trzy pojedyncze działka kal. 47 mm L/40 Hotchkiss na śródokręciu (dwa za przednim kominem i jedno między dwoma kominami rufowymi)[1][6].
Załoga okrętu liczyła od 51 do 58 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2].
Służba[edytuj | edytuj kod]
W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 2. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego[7][8]. W nocy z 9 na 10 marca 1904 roku okręt (wraz z bliźniaczym niszczycielem „Stierieguszczij”) wziął udział w bitwie z japońskimi niszczycielami z 3. Dywizjonu („Shinonome”, „Usugumo”, „Sazanami”, wsparte przez „Akebono” z 2. Dywizjonu) na południe od Port Artur, w wyniku której został zatopiony „Stierieguszczij”, a uszkodzony „Rieszytielnyj” zdołał oderwać się od przeciwnika i powrócić do bazy[9]. W nocy z 26 na 27 marca okręt uczestniczył w odparciu japońskiego ataku na Port Artur, zatapiając torpedami wraz z bliźniaczym niszczycielem „Silnyj” dwa wypełnione balastem brandery („Fukui Maru” o pojemności 2944 BRT i „Yoneyama Maru” o pojemności 2693 BRT), które Japończycy chcieli zatopić u wejścia do portu w celu jego zablokowania[10][e]. W nocy z 9 na 10 czerwca niszczyciel (wraz z bliźniaczymi okrętami „Skoryj”, „Strojnyj” i „Smiełyj”) wziął udział w nierozstrzygniętej bitwie z japońskimi niszczycielami z 2. Dywizjonu pod Port Artur[12]. Jednostkę dostosowano do stawiania min, usuwając w tym celu z pokładu zapasowe torpedy (w zamian okręt mógł zabrać 10 min)[13]. Pierwszą (i jedyną), zakończoną powodzeniem misję okręt odbył w nocy z 4 na 5 sierpnia, stawiając zagrodę minową 10 Mm na południe od Port Artur[13]. 10 sierpnia 1904 roku „Rieszytielnyj” wyszedł z oblężonego portu (wraz z większością zgromadzonych tam okrętów, które podjęły próbę przedarcia się do Władywostoku, zakończoną bitwą na Morzu Żółtym) i udało mu się nazajutrz dotrzeć do chińskiego portu Chefoo, skąd wysłał depeszę do namiestnika Rosyjskiego Dalekiego Wschodu, adm. Jewgienija Aleksiejewa, informującą o podjętej przez flotę próbie pokonania japońskiej blokady Port Artur[14]. Niszczyciel podczas procedury internowania został rankiem 12 sierpnia niespodziewanie zaatakowany przez niszczyciele „Asashio” i „Kasumi”, których załogi zdobyły abordażem rosyjską jednostkę (lekko uszkodzoną podczas walki), którą następnie przeholowano do świeżo zajętego Dalnego[14]. Niszczyciel został wcielony w skład Cesarskiej Marynarki Wojennej pod nazwą „Akatsuki” (暁), po remoncie w 1906 roku zmienioną na „Yamabiko” (山彦)[15]. Okręt został wycofany ze służby w 1918 roku[2][16][f].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 stępkę okrętu położono w 1897 roku[2].
- ↑ Według Navypedii długość okrętu wynosiła 61 metrów[1].
- ↑ Według Navypedii wyporność normalna wynosiła 250 ton, zaś pełna 305 ton[1].
- ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 zapas węgla wynosił 60 ton[2].
- ↑ Okręt wystrzelił dwie torpedy, z których jedna trafiła i zatopiła „Yoneyama Maru”[11].
- ↑ Według Navypedii okręt wycofano ze służby w 1917 roku[15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 206.
- ↑ Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205.
- ↑ a b Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205-206.
- ↑ a b Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: 2012, s. 247.
- ↑ Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 279.
- ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 15.
- ↑ T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: 1905, s. 331.
- ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 38-39.
- ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 42.
- ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 106.
- ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 54.
- ↑ a b Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 90.
- ↑ a b Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 79.
- ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 545.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1905. (ang.)
- Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.)
- Ivan Gogin: FUMIZUKI destroyers (1902-1903/1904-1905) (ang.). Navypedia. [dostęp 2017-10-31].
- Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904) (ang.). Navypedia. [dostęp 2017-10-31].
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.
