Stanisław Rzecki

Stanisław Szreniawa-Rzecki Stanisław Rzecznik
Stanisław Rzecki (1968)
Data i miejsce urodzenia	13 października 1888 Warszawa
Data i miejsce śmierci	25 kwietnia 1972 Warszawa
Zawód, zajęcie	malarz batalista
Odznaczenia

Grób rzeźbiarza Stanisława Szreniawa-Rzeckiego na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie

Stanisław Szreniawa-Rzecki (ur. 19 października 1888 w Warszawie, zm. 25 kwietnia 1972 tamże) – polski rzeźbiarz, malarz, grafik, scenograf.

Życiorys

W latach 1903-1908 studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych: malarstwo u Teodora Axentowicza, Juliana Fałata i Stanisława Wyspiańskiego, oraz rzeźbę u Konstantego Laszczki. W roku 1904 współuczestniczył w wydaniu zbioru litografii „Teki Melpomeny” poświęconej aktorom teatrów krakowskich, tworzył też ilustracje do czasopisma Liberum Veto. Od roku 1905 w czynny kabarecie „Zielony Balonik”, potem w warszawskim kabarecie „Momus”. W 1909 wyjechał do Paryża aby kontynuować naukę.

Powrócił w 1914 przed wybuchem I wojny światowej, aresztowany jako dezerter z armii carskiej w Kownie został osadzony w jednym z fortów został skazany na karę śmierci, którą zamieniono mu na zesłanie. Uciekł z transportu i po wielu perypetiach wrócił do Warszawy, wstąpił do założonego przez Tadeusza Pruszkowskiego ugrupowania „Młoda Sztuka”. 5 sierpnia 1915 całe ugrupowanie zgłosiło akces do Legionów Polskich, został zaszeregowany do plutonu kawalerii sztabowej przy Komendzie Legionów. Od stycznia do czerwca 1917 służył w 2 szwadronie 2 pułku ułanów, w październiku 1917 wstąpił jako chorąży do Polskiej Siły Zbrojnej i służył tam do listopada 1918. Podczas wojny polsko-bolszewickiej walczył w 2 pułku szwoleżerów.

W międzyczasie od 1919 był członkiem „Reduty” Juliusza Osterwy, współpracował też z Arnoldem Szyfmanem jako scenograf.

W 1922 przeszedł do rezerwy, był członkiem-założycielem Stowarzyszenia Artystów Plastyków „Rytm”. Od 1924 przez rok zajmował się projektami okładek czasopisma Pani. W 1925 był komisarzem wystawy we Florencji, wystawiał również w Helsinkach i Wiedniu. W roku 1926 wspólnie z Wacławem Borowskim i Stanisławem Czajkowskim był założycielem Instytutu Sztuk Plastycznych. W roku 1928 uczestniczył w akcji tworzenia polichromii kamienic na Rynku Starego Miasta w Warszawie (kamienice Anszultowska i pod Bazyliszkiem), dwa lata później postanowił poświęcić się wyłącznie rzeźbiarstwu. W 1936 zainicjował organizację wystawy „Marszałek Piłsudski w rzeźbie”, która miała miejsce w Muzeum Narodowym.

Okres II wojny światowej przeżył w Warszawie. Po Powstaniu warszawskim znalazł się w Krakowie, gdzie w 1945 był w grupie reaktywującej Związek Polskich Artystów Plastyków.

Przez krótki czas przebywał we Wrocławiu, gdzie był profesorem w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych. Po powrocie do Krakowa wykładał na Akademii Sztuk Pięknych. Początkowo był wiceprezesem tego związku, a następnie kierownikiem sekcji rzeźbiarskiej. W roku 1959 powrócił do Warszawy i kontynuował prace rzeźbiarskie.

Spoczywa na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kw. 17B-6-21).

Odznaczenia

• Order Virtuti Militari
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1969)
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Order Leopolda II (Belgia)

Bibliografia

• Ewa Dwornik Gutowska: Rzecki (Szreniawa-Rzecki, pierwotnie Rzecznik) Stanisław (1888–1972). W: Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIV/1992-1993 [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2019-02-05].
• Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 644
• Wacława Milewska, Maria Zientara "Sztuka Legionów Polskich i jej twórcy, 1914-1918" Wydawnictwo Arkady 1999 ​ISBN 83-7188-350-1​
• Warszawa 1939
• Felicja Uniechowska: Pan Stanisław Rzecki, „Ty i ja” kwiecień 1968, str. 2-4