Tadeusz Hupałowski

Tadeusz Hupałowski
Grób gen. Tadeusza Hupałowskiego i jego żony Ewy na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie
generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	25 czerwca 1922 Złoczów, Polska
Data i miejsce śmierci	22 grudnia 1999 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1939, 1945–1991
Siły zbrojne	Ludowe Wojsko Polskie
Stanowiska	szef Zarządu Operacyjnego Sztabu Generalnego LWP, I z-ca Gł. Inspektora Obrony Terytorialnej, szef sztabu Śląskiego OW, I z-ca szefa Sztabu Generalnego LWP
Główne wojny i bitwy	kampania wrześniowa
Odznaczenia

Tadeusz Hupałowski
Data i miejsce urodzenia	25 czerwca 1922 Złoczów
Data i miejsce śmierci	22 grudnia 1999 Warszawa
Prezes Najwyższej Izby Kontroli
Okres	od 23 marca 1983 do 15 lutego 1991
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza / bezpartyjny
Poprzednik	Mieczysław Moczar
Następca	Walerian Pańko
Minister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska
Okres	od 31 lipca 1981 do 23 marca 1983
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Poprzednik	Józef Kępa
Następca	Włodzimierz Oliwa

Tadeusz Hupałowski (ur. 25 czerwca 1922 w Złoczowie, zm. 22 grudnia 1999 w Warszawie) – generał dywizji ludowego Wojska Polskiego. Członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, minister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska (1981–1983), prezes Najwyższej Izby Kontroli (1983–1991).

Życiorys

Syn Piotra i Julii. Przed wojną ukończył osiem klas Liceum Humanistycznego w Złoczowie. 15 sierpnia 1939 powołany został do Junackich Hufców Pracy, pracował przy budowie umocnień w rejonie Węgierskiej Górki na południowej granicy Polski. We wrześniu 1939 brał udział w walkach w obronie Sanu pod Niskiem. Od grudnia 1939 pracował jako urzędnik Wydziału Finansowego w Złoczowie na terenach okupacji sowieckiej. Od stycznia 1940 robotnik fabryczny w Cegielni Złoczów, później pracował na stacji kolejowej, przy budowie linii telefonicznej i jako pomocnik księgowego. Po ataku Niemiec na ZSRR został robotnikiem drogowym, później był szoferem i magazynierem.

Służba wojskowa

Do ludowego Wojska Polskiego wstąpił w styczniu 1945 w Rzeszowie. Ukończył Oficerską Szkołę Piechoty w Przemyślu (przeniesioną później do Krakowa). W latach 1946–1965 służył w Sztabie Generalnym WP. Szef Zarządu I Operacyjnego od czerwca 1964 do lipca 1965. W tym okresie był także Stałym Przedstawicielem przy Sztabie Zjednoczonych Sił Zbrojnych Państw Stron Układu Warszawskiego (w latach 1958–1961). W lipcu 1965 objął stanowisko zastępcy Głównego Inspektora Obrony Terytorialnej – szefa Inspektoratu Obrony Terytorialnej (gen. Grzegorza Korczyńskiego). W latach 1968–1972 był zastępcą dowódcy i szefem sztabu Śląskiego Okręgu Wojskowego. Następnie ponownie służył w Sztabie Generalnym, gdzie w latach 1972–1973 był zastępcą szefa do spraw organizacyjno-mobilizacyjnych, a w latach 1973–1981 I zastępcą szefa Sztabu Generalnego WP (gen. Floriana Siwickiego). W 1981 brał udział w przygotowaniach do wprowadzenia w kraju stanu wojennego. W latach 1981–1983 był ministrem administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska. Wchodził również w skład powołanej w okresie stanu wojennego Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. W 1983 został powołany przez Sejm na stanowisko prezesa Najwyższej Izby Kontroli. Na stanowisku tym zastąpił Mieczysława Moczara. Próba odwołania Hupałowskiego ze stanowiska prezesa NIK w listopadzie 1988, na wniosek Biura Politycznego Komitetu Centralnego PZPR, spotkała się ze sprzeciwem Sejmu (wniosek nie uzyskał wymaganej większości), co było ewenementem w historii PRL. Stanowisko prezesa Najwyższej Izby Kontroli utrzymał aż do lutego 1991, gdyż Sejm nie był w stanie wybrać jego następcy.

Podczas służby odbywał następujące przeszkolenia w: Wyższej Szkole Wojskowej w Pradze (1951), Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego ZSRR im. Woroszyłowa (1954–1956), w 1969 dwumiesięczny Kurs Strategiczny w ZSRR, kurs operacyjno-strategiczny w Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR (1979).

Awanse generalskie

• generał brygady – 1963
• generał dywizji – 1972

Działalność polityczna

W październiku 1952 wstąpił do PZPR. Delegat na VII (1975), VIII (1980) oraz X (1986) zjazd PZPR. W latach 1975–1981 wchodził w skład Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR. W latach 1986-1990 był wiceprzewodniczącym Centralnej Komisji Kontrolno-Rewizyjnej PZPR. Był również długoletnim prezesem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Libijskiej. 2 września 1982 roku na mocy decyzji Biura Politycznego KC PZPR wszedł w skład Komitetu Honorowego uroczystości żałobnych Władysława Gomułki.

Śmierć i pogrzeb

Pochowany został 28 grudnia 1999 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera BII-1b-6). W pogrzebie udział wziął były prezydent PRL/RP gen. armii Wojciech Jaruzelski oraz Szef Sztabu Generalnego WP gen. broni Henryk Szumski. Mowy pogrzebowe wygłosili: w imieniu Sztabu Generalnego WP – gen. dyw. Franciszek Puchała, w imieniu przyjaciół – gen. broni Antoni Jasiński, w imieniu Najwyższej Izby Kontroli – prezes NIK Janusz Wojciechowski.

Odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy I klasy – dwukrotnie (1973, 1980)
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1964)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1980)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1968)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi (1968)
• Srebrny Krzyż Zasługi (1946)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1955)
• Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Medal „Za udział w walkach o Berlin” (1970)
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Srebrny Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju” (1968)
• Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Srebrna Odznaka „Za zasługi w ochronie granic PRL”
• Order Przyjaźni Narodów (Związek Radziecki) (1973)
• Medal „Za umacnianie braterstwa broni” (Związek Radziecki)
• Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (Związek Radziecki)
• Medal „Za umacnianie braterstwa broni” III stopnia (Czechosłowacja)
• Medal „30-lecia Bułgarskiej Armii Ludowej” (Bułgaria)

Bibliografia

• A. Dudek, Reglamentowana rewolucja. Rozpad dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2005
• A. Karaś, Sąd nad autorami stanu wojennego, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1993
• H.P. Kosk, Generalicja Polska, tom I, Wydawnictwo Ajaks, Warszawa – Pruszków 1999
• Kto jest kim w Polsce 1984. Informator biograficzny, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984
• Kto jest kim w Polsce 1989. Informator biograficzny, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989
• M. Jędrzejko, M. Paszkowski, M. Krogulski, Generałowie i admirałowie III Rzeczypospolitej (1989-2002) Wydawnictwo von Borowiecky, Warszawa 2002, ​ISBN 83-87689-46-7​
• J. Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. I: A-H, Toruń 2010, s. 544-547.
• P. Martell, G.P. Hayes, World military leaders, Bowker, New York 1974
• T. Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991
• M. F. Rakowski, Dzienniki polityczne 1987-1990, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2005
• J. Stroynowski (red.), Who is who in the Socialist countries of Europe : a biographical encyclopedia of more than 12,600 leading personalities in Albania, Bulgaria, Czechoslovakia, German Democratic Republic, Hungary, Poland, Romania, Yugoslavia 1989, tom 3, K.G. Saur Pub., 1989
• Dane o odznaczeniach na podstawie kroniki w kwartalniku „Wojskowy Przegląd Historyczny” (1960–1989)