Tadeusz Hupałowski
| ||
Grób gen. Tadeusza Hupałowskiego i jego żony Ewy na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie | ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 25 czerwca 1922 Złoczów, Polska | |
Data i miejsce śmierci | 22 grudnia 1999 Warszawa, Polska | |
Przebieg służby | ||
Lata służby | 1939, 1945–1991 | |
Siły zbrojne | Ludowe Wojsko Polskie | |
Stanowiska | szef Zarządu Operacyjnego Sztabu Generalnego LWP, I z-ca Gł. Inspektora Obrony Terytorialnej, szef sztabu Śląskiego OW, I z-ca szefa Sztabu Generalnego LWP | |
Główne wojny i bitwy | kampania wrześniowa | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
| ||
Data i miejsce urodzenia | 25 czerwca 1922 Złoczów | |
Data i miejsce śmierci | 22 grudnia 1999 Warszawa | |
Prezes Najwyższej Izby Kontroli | ||
Okres | od 23 marca 1983 do 15 lutego 1991 | |
Przynależność polityczna | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza / bezpartyjny | |
Poprzednik | Mieczysław Moczar | |
Następca | Walerian Pańko | |
Minister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska | ||
Okres | od 31 lipca 1981 do 23 marca 1983 | |
Przynależność polityczna | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | |
Poprzednik | Józef Kępa | |
Następca | Włodzimierz Oliwa |
Tadeusz Hupałowski (ur. 25 czerwca 1922 w Złoczowie, zm. 22 grudnia 1999 w Warszawie) – generał dywizji ludowego Wojska Polskiego. Członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, minister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska (1981–1983), prezes Najwyższej Izby Kontroli (1983–1991).
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Piotra i Julii[1]. Przed wojną ukończył osiem klas Liceum Humanistycznego w Złoczowie. 15 sierpnia 1939 powołany został do Junackich Hufców Pracy, pracował przy budowie umocnień w rejonie Węgierskiej Górki na południowej granicy Polski. We wrześniu 1939 brał udział w walkach w obronie Sanu pod Niskiem. Od grudnia 1939 pracował jako urzędnik Wydziału Finansowego w Złoczowie na terenach okupacji sowieckiej. Od stycznia 1940 robotnik fabryczny w Cegielni Złoczów, później pracował na stacji kolejowej, przy budowie linii telefonicznej i jako pomocnik księgowego. Po ataku Niemiec na ZSRR został robotnikiem drogowym, później był szoferem i magazynierem.
Służba wojskowa[edytuj | edytuj kod]
Do ludowego Wojska Polskiego wstąpił w styczniu 1945 w Rzeszowie. Ukończył Oficerską Szkołę Piechoty w Przemyślu (przeniesioną później do Krakowa). W latach 1946–1965 służył w Sztabie Generalnym WP[1]. Szef Zarządu I Operacyjnego od czerwca 1964 do lipca 1965. W tym okresie był także Stałym Przedstawicielem przy Sztabie Zjednoczonych Sił Zbrojnych Państw Stron Układu Warszawskiego (w latach 1958–1961). W lipcu 1965 objął stanowisko zastępcy Głównego Inspektora Obrony Terytorialnej – szefa Inspektoratu Obrony Terytorialnej (gen. Grzegorza Korczyńskiego). W latach 1968–1972 był zastępcą dowódcy i szefem sztabu Śląskiego Okręgu Wojskowego[1]. Następnie ponownie służył w Sztabie Generalnym, gdzie w latach 1972–1973 był zastępcą szefa do spraw organizacyjno-mobilizacyjnych, a w latach 1973–1981 I zastępcą szefa Sztabu Generalnego WP (gen. Floriana Siwickiego). W 1981 brał udział w przygotowaniach do wprowadzenia w kraju stanu wojennego. W latach 1981–1983 był ministrem administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska. Wchodził również w skład powołanej w okresie stanu wojennego Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. W 1983 został powołany przez Sejm na stanowisko prezesa Najwyższej Izby Kontroli. Na stanowisku tym zastąpił Mieczysława Moczara. Próba odwołania Hupałowskiego ze stanowiska prezesa NIK w listopadzie 1988, na wniosek Biura Politycznego Komitetu Centralnego PZPR, spotkała się ze sprzeciwem Sejmu (wniosek nie uzyskał wymaganej większości), co było ewenementem w historii PRL. Stanowisko prezesa Najwyższej Izby Kontroli utrzymał aż do lutego 1991, gdyż Sejm nie był w stanie wybrać jego następcy.
Podczas służby odbywał następujące przeszkolenia w: Wyższej Szkole Wojskowej w Pradze (1951), Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego ZSRR im. Woroszyłowa (1954–1956), w 1969 dwumiesięczny Kurs Strategiczny w ZSRR, kurs operacyjno-strategiczny w Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR (1979)[1].
Awanse generalskie[edytuj | edytuj kod]
- generał brygady – 1963
- generał dywizji – 1972
Działalność polityczna[edytuj | edytuj kod]
W październiku 1952 wstąpił do PZPR[1]. Delegat na VII (1975), VIII (1980) oraz X (1986) zjazd PZPR. W latach 1975–1981 wchodził w skład Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR. W latach 1986-1990 był wiceprzewodniczącym Centralnej Komisji Kontrolno-Rewizyjnej PZPR. Był również długoletnim prezesem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Libijskiej. 2 września 1982 roku na mocy decyzji Biura Politycznego KC PZPR wszedł w skład Komitetu Honorowego uroczystości żałobnych Władysława Gomułki[2].
Śmierć i pogrzeb[edytuj | edytuj kod]
Pochowany został 28 grudnia 1999 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera BII-1b-6)[3]. W pogrzebie udział wziął były prezydent PRL/RP gen. armii Wojciech Jaruzelski oraz Szef Sztabu Generalnego WP gen. broni Henryk Szumski. Mowy pogrzebowe wygłosili: w imieniu Sztabu Generalnego WP – gen. dyw. Franciszek Puchała, w imieniu przyjaciół – gen. broni Antoni Jasiński, w imieniu Najwyższej Izby Kontroli – prezes NIK Janusz Wojciechowski.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Order Sztandaru Pracy I klasy – dwukrotnie (1973, 1980)[4][5]
- Order Sztandaru Pracy II klasy (1964)
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1980)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1968)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi (1968)
- Srebrny Krzyż Zasługi (1946)[6]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej
- Medal 30-lecia Polski Ludowej
- Medal 40-lecia Polski Ludowej
- Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1955)
- Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Medal „Za udział w walkach o Berlin” (1970)
- Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- Srebrny Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju” (1968)
- Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Srebrna Odznaka „Za zasługi w ochronie granic PRL”
- Order Przyjaźni Narodów (Związek Radziecki) (1973)
- Medal „Za umacnianie braterstwa broni” (Związek Radziecki)
- Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (Związek Radziecki)
- Medal „Za umacnianie braterstwa broni” III stopnia (Czechosłowacja)
- Medal „30-lecia Bułgarskiej Armii Ludowej” (Bułgaria)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2018-12-15].
- ↑ Trybuna Robotnicza, nr 173, 3-5 września 1982, str. 1-2
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-25].
- ↑ Lista żołnierzy odznaczonych w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, Nr 280 z 11 października 1973.
- ↑ Lista osób odznaczony w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, Nr 159 z 23 lipca 1980.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 52, poz. 371
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- A. Dudek, Reglamentowana rewolucja. Rozpad dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Wydawnictwo Arcana, Kraków 2005
- A. Karaś, Sąd nad autorami stanu wojennego, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1993
- H.P. Kosk, Generalicja Polska, tom I, Wydawnictwo Ajaks, Warszawa – Pruszków 1999
- Kto jest kim w Polsce 1984. Informator biograficzny, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984
- Kto jest kim w Polsce 1989. Informator biograficzny, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989
- M. Jędrzejko, M. Paszkowski, M. Krogulski, Generałowie i admirałowie III Rzeczypospolitej (1989-2002) Wydawnictwo von Borowiecky, Warszawa 2002, ISBN 83-87689-46-7
- J. Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. I: A-H, Toruń 2010, s. 544-547.
- P. Martell, G.P. Hayes, World military leaders, Bowker, New York 1974
- T. Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991
- M. F. Rakowski, Dzienniki polityczne 1987-1990, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2005
- J. Stroynowski (red.), Who is who in the Socialist countries of Europe : a biographical encyclopedia of more than 12,600 leading personalities in Albania, Bulgaria, Czechoslovakia, German Democratic Republic, Hungary, Poland, Romania, Yugoslavia 1989, tom 3, K.G. Saur Pub., 1989
- Dane o odznaczeniach na podstawie kroniki w kwartalniku „Wojskowy Przegląd Historyczny” (1960–1989)
|
|
- Absolwenci szkół średnich w Złoczowie
- Oficerowie Wojska Polskiego – absolwenci Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR
- Członkowie Centralnej Komisji Kontrolno-Rewizyjnej PZPR
- Członkowie WRON
- Generałowie dywizji ludowego Wojska Polskiego
- Odznaczeni Brązowym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Odznaczeni Brązowym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem 30-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem 40-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaczeni Medalem za Odrę, Nysę, Bałtyk
- Odznaczeni Medalem „Za udział w walkach o Berlin”
- Odznaczeni Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy (dwukrotnie)
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (1944–1989)
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (1944–1989)
- Odznaczeni Złotym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Odznaczeni Złotym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”
- Polacy odznaczeni czechosłowackimi orderami i odznaczeniami
- Polacy odznaczeni Orderem Przyjaźni Narodów
- Polscy działacze społeczni
- Polscy ministrowie środowiska
- Prezesi Najwyższej Izby Kontroli
- Działacze PZPR
- Ludzie związani ze Złoczowem
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Urodzeni w 1922
- Zmarli w 1999