Trędowata

Trędowata
Autor	Helena Mniszkówna
Typ utworu	powieść
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Kraków
Język	polski
Data wydania	1909
poprzednia brak następna Ordynat Michorowski

Trędowata – dwutomowa powieść Heleny Mniszkówny, wydana w Krakowie w 1909 roku. Najsłynniejszy polski melodramat.

Fabuła

Akcja powieści rozgrywająca się na przełomie XIX i XX wieku, opisuje tragiczne dzieje miłości, której spełnieniu stają na przeszkodzie przesądy społeczne i fanatyzm członków arystokratycznych rodów. Tytułową postacią jest Stefania (Stefcia) Rudecka, szlachcianka, lecz bez tytułu arystokratycznego. Po miłosnym zawodzie przyjmuje pracę jako guwernantka w domu baronowej Elzonowskiej, ciotki ordynata Waldemara Michorowskiego. Początkowo Stefania nie lubi ordynata i jego podejścia do rzeczywistości. Powoli pojawia się wzajemne zrozumienie i uczucie. Okazuje się jednak, że dziadek ordynata i babka Stefanii byli zakochani i zaręczeni. Do ślubu nie doszło wskutek sprzeciwu rodziny ordynata. Stefania obawiając się powtórzenia sytuacji, chce wyjechać. Jednak obecny ordynat jest zdecydowany na ślub, przezwycięża przeszkody i doprowadza do zaręczyn ze Stefanią. Jednak w wyniku szykan i intryg ze strony arystokracji, dziewczyna zachorowawszy, umiera przedwcześnie w dniu planowanego ślubu. Śmierć ta jest w intencji autorki rodzajem ofiary złożonej przez jednostkę przerastającą otoczenie i staje się symbolem moralnego triumfu bohaterki.

Powieść realizująca odwieczny temat literacki "księcia i kopciuszka", odznacza się sprawnym wykorzystaniem schematów fabularnych i maksymalnym spiętrzeniem sentymentalnego dramatyzmu. Niechętnie przyjęta przez krytykę, odniosła sukces czytelniczy. Nie mniejszym powodzeniem cieszył się dalszy ciąg losów Waldemara – "Ordynat Michorowski" (1910).

Ekranizacje

Powieść jest jednym z najczęściej ekranizowanych polskich dzieł literackich.

• 1926 Trędowata, reż. Edward Puchalski
• 1936 Trędowata, reż. Juliusz Gardan
• 1976 Trędowata, reż. Jerzy Hoffman
• 1999 Trędowata (serial telewizyjny), reż. Wojciech Rawecki, Krzysztof Lang

Powieść "Trędowata" została sparodiowana przez Magdalenę Samozwaniec w satyrycznej książce "Na ustach grzechu: powieść z życia wyższych sfer towarzyskich", Kraków 1922.