Ulica Nowogrodzka w Warszawie
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Filtry, Śródmieście Południowe | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Ulica Nowogrodzka, widok w kierunku wschodnim | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo |  Polska
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | Warszawa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość | 2,1km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 52°13′37,3″N 21°00′14,7″E/52,227028 21,004083
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Nowogrodzka – ulica w dzielnicach Ochota i Śródmieście w Warszawie, biegnąca od ul. Brackiej do ul. Koszykowej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jest jedną z najstarszych warszawskich dróg narolnych[1]. Została wytyczona w drugiej połowie XVIII wieku na potrzeby utworzonej tam jurydyki Nowogrodzkiej, od której pochodzi nazwa ulicy nadana w 1770[2]. W tym samym roku na wysokości obecnej ul. Raszyńskiej została przecięta Okopami Lubomirskiego[1].
W 1781 na terenie należącym do misjonarzy z kościoła św. Krzyża założono cmentarz Świętokrzyski[1]. W 1870 pomiędzy obecnymi ulicami Emilii Plater i Chałubińskiego otwarto Ogród Pomologiczny[1].
W drugiej połowie XIX wieku przy ulicy znajdowały się składy wełny należące do Banku Polskiego[3]. W czerwcu na placach należących do Banku odbywały się targi wełny[4]. W końcu XIX i na początku XX wieku ulica zabudowana została eklektycznymi i modernistycznymi kamienicami. W latach 1901–1902 przy ulicy wzniesiono pawilony Szpitala Dzieciątka Jezus[1].
W 1927 przy ulicy uruchomiono Elektryczną Kolej Dojazdową, której stacja końcowa znajdowała się między ulicami Poznańską i Marszałkowską[5]. W latach 60. EKD przeniesiono do wykopu linii średnicowej[3].
W latach 1928–1933[6] na działce położonej między ulicami: Nowogrodzką, Poznańską i św. Barbary wzniesiono modernistyczny Gmach Urzędu Telekomunikacyjnego i Telegraficznego zaprojektowany przez Juliana Putermana-Sadłowskiego i Waldemara Radlowa (konstrukcja – Stefan Bryła). Był to pierwszy w Polsce budynek o stalowej konstrukcji szkieletowej[7].
W kamienicy pod nr 15 w czasie II wojny światowej mieściła się restauracja Bar Podlaski, lokal Nur für Deutsche. W 1943 stała się ona celem dwóch zamachów przeprowadzonych przez Gwardię Ludową[8].
W czasie powstania warszawskiego była silnie bombardowana, a odcinek pomiędzy Marszałkowską i Kruczą stanowił linię frontu do kapitulacji powstania[3]. Znaczna część zabudowy została zniszczona[9].
Ok. 1960 przy ul. Poznańskiej wzniesiono siedzibę Rady Narodowej Warszawa-Śródmieście (obecnie siedziba Urzędu Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy)[9].
Ważniejsze obiekty[edytuj | edytuj kod]
- Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (nr 1/3/5)
- Dom handlowy Vitkac
- Ambasada Australii (nr 11)
- Instytut Cervantesa (nr 22)
- Hotel Novotel Warszawa Centrum
- Pawilon Cepelii
- Hotel Metropol
- Siedziba Urzędu Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy (nr 43)
- Gmach Urzędu Telekomunikacyjnego i Telegraficznego (nr 45)
- Gmach Centrum Systemów Telekomunikacyjnych (nr 47)
- Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (47a)
- Dom Akcji Katolickiej „Roma”, obecnie siedziba Teatru Muzycznego Roma (nr 49)
- Gmach Państwowego Banku Rolnego (nr 50)
- Parafia św. Barbary (nr 51)
- Centrum LIM i Hotel Marriott
- Biurowiec Chałubińskiego 8
- Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus
- Zespół Stacji Filtrów
- Siedziba Prawa i Sprawiedliwości (nr 84/86)
- Tablice Tchorka upamiętniające egzekucje ludności cywilnej podczas powstania warszawskiego (nr 45 i 78)[10]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 138.
- ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 168. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ a b c Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 300. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 151.
- ↑ Magda Szymańska (oprac.): Warszawa zapamiętana. Dwudziestolecie międzywojenne. Warszawa: Dom Spotkań z Historią, 2018, s. 116. ISBN 978-83-66068-01-8.
- ↑ Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 198.
- ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 57. ISBN 83-60350-00-0.
- ↑ Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 313, 385. ISBN 83-06-00717-4.
- ↑ a b Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 139.
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 195, 196. ISBN 83-912463-4-5.