Włodzimierz Sawczuk
| ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 16 sierpnia 1925 Białystok | |
Data i miejsce śmierci | 4 grudnia 2010 Warszawa | |
Przebieg służby | ||
Lata służby | 1944–1988 | |
Siły zbrojne | ![]() | |
Stanowiska | z-ca dowódcy dywizji ds. politycznych, szef oddziału w Głównym Zarządzie Politycznym, szef Zarządu Politycznego – z-ca dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego do spraw politycznych, z-ca dowódcy 2 Armii WP, szef Głównego Zarządu Politycznego WP – wiceminister obrony narodowej | |
Główne wojny i bitwy | II wojna światowa | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Włodzimierz Sawczuk (ur. 16 sierpnia 1925 w Białymstoku, zm. 4 grudnia 2010 w Warszawie) – generał broni Wojska Polskiego, szef Głównego Zarządu Politycznego WP (1972–1980), wiceminister obrony narodowej. Poseł na Sejm PRL VII i VIII kadencji.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Służba wojskowa[edytuj | edytuj kod]
Syn Jana i Tekli. W latach 1944–1946 służył jako dowódca drużyny w 3 Pułku Piechoty 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Uczestniczył w walkach o Berlin. Po wojnie służył jako szef kompanii, a następnie dowódca plutonu i kompanii 3 PP[1]. W latach 1949–1951 był sekretarzem Komitetu Partyjnego Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Przez kolejne trzy lata był zastępcą dowódcy dywizji piechoty do spraw politycznych. W latach 1954–1956 był słuchaczem Wojskowej Akademii Politycznej w Moskwie. W latach 1956–1961 pełnił służbę w Głównym Zarządzie Politycznym WP. Między innymi był szefem Oddziału II Inspekcji Zarządu I Organizacyjnego. W 1961 skierowany został do Moskwy na studia w Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR. W lipcu 1965 został szefem Zarządu Politycznego – zastępcą dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego do spraw politycznych. Funkcję tę sprawował do 1972. W międzyczasie, od lipca do października 1968 był zastępcą dowódcy 2 Armii WP do spraw politycznych, z którą uczestniczył w operacji „Dunaj”. W 1972 został wyznaczony na stanowisko szefa Głównego Zarządu Politycznego WP. Funkcję tę pełnił nieprzerwanie do maja 1980. Równocześnie, od 10 października 1973, piastował urząd wiceministra obrony narodowej.
Usunięty ze stanowiska w maju 1980, w lipcu 1982 przeniesiony do służby dyplomatycznej i mianowany ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym PRL w Libii. Na tym stanowisku do czerwca 1986, po czym pozostawał w dyspozycji ministra obrony narodowej. W dniu 24 marca 1988 przeniesiony w stan spoczynku w wieku 62 lat[2].
W swoich wspomnieniach z 1992 zatytułowanych „Stan wojenny dlaczego?” (s. 158) Wojciech Jaruzelski następująco wyraził się o generale: „Sawczuk – początkowo oficer liniowy. Ale od wielu lat w aparacie politycznym. Dobry organizator. Energiczny, stanowczy, władczy. Z czasem przeradzało się to coraz bardziej w sztywność, arbitralność, obcesowość. Kolidowało zwłaszcza z funkcją polityczną, z koniecznością pozyskiwania, zjednywania ludzi. Dlatego spowodowałem jego odejście z funkcji szefa Głównego Zarządu Politycznego. Mogę zrozumieć jego rozgoryczenie”.
W latach 70. gen. Włodzimierz Sawczuk słynął w WP z wyjątkowej bezwzględności i brutalności wobec podwładnych. Mówią o tym otwarcie w swoich wspomnieniach m.in. gen. Wojciech Jaruzelski i Mieczysław Rakowski[3].
Autor licznych artykułów publikowanych na łamach „Żołnierza Wolności” i „Wojska Ludowego”.
Po jego śmierci w prasie nie został opublikowany ani jeden nekrolog. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie bez asysty wojskowej (kwatera FII-10-13)[4]. W pogrzebie wzięli udział m.in. generałowie Józef Baryła i Mieczysław Michalik.
Działalność polityczna[edytuj | edytuj kod]
Od sierpnia 1949 był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[1]. W 1951 był sekretarzem POP przy Sztabie Warszawskiego Okręgu Wojskowego. W 1953 został członkiem egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Zielonej Górze. W latach 1971–1975 pełnił funkcję członka Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR, a w latach 1975–1981 członka Komitetu Centralnego PZPR. W latach 1976–1985 był posłem VII i VIII kadencji Sejmu PRL.
Awanse generalskie[edytuj | edytuj kod]
- generał brygady – 1966
- generał dywizji – 1972
- generał broni – 1975
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1980)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy
- Order Sztandaru Pracy I klasy (1973)[5]
- Order Sztandaru Pracy II klasy (1968)
- Krzyż Walecznych
- Medal 10-lecia Polski Ludowej
- Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974)
- Medal „Za udział w walkach o Berlin”
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1968)
- Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Złoty Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju” (1973)
- Srebrny Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju” (1968)
- Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1973)
- Złote odznaczenie im. Janka Krasickiego
- Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej
- Medal za zasługi dla Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki (1979)[6]
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
- Order Czerwonego Sztandaru (ZSRR, 1968)
- Order Przyjaźni Narodów (ZSRR, 1973)
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
- Medal jubileuszowy „Dwadzieścia lat Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR, 1972)
- Medal jubileuszowy „30 lat zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR, 1975)
- Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (ZSRR, 1979)
- Order Wolności i Niepodległości I klasy (Korea Północna, 1977)
- Order Za bojowe Zasługi” (Mongolia, 1977)
- Złoty Medal Braterstwa Broni (Węgry)
- Złoty Order Zasług dla Ojczyzny (NRD, 1975)
- Medal „Za umacnianie Przyjaźni Sił Zbrojnych” III klasy (Czechosłowacja, 1970)
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Rola Partii w tworzeniu i kształtowaniu ludowych Sił Zbrojnych, [w:] „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1973, nr 3, s. 17–37
- WAP – ośrodek myśli marksistowsko-leninowskiej w Siłach Zbrojnych PRL, [w:] „Wojsko Ludowe”, 1976, rocznik 27, nr 9, s. 5–13
- W służbie socjalizmu i pokoju. 60 lat Armii Radzieckiej, [w:] „Wojsko Ludowe”, 1978, rocznik 29 nr 2, s. 24–29
- Ideowe aspekty Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej w działalności partyjno-politycznej Sił Zbrojnych PRL, [w:] Sześćdziesiąt lat Wielkiego Października. Materiały z ogólnowojskowej konferencji naukowej poświęconej rocznicy Wielkiej Rewolucji Październikowej, Warszawa, Wojskowa Akademia Polityczna, 1978
- Polsko-radziecka przyjaźń i braterstwo broni są naszą w spólną historyczną zdobyczą, [w:] „Żołnierz Wolności”, 1978, rocznik 29, nr 152, s. 2
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Informacje w BIP IPN.
- ↑ Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. III: M–S, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010, s. 379.
- ↑ Mieczysław Rakowski, „Dzienniki polityczne”, tom VII, Warszawa 2003.
- ↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie.
- ↑ Lista żołnierzy odznaczonych w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, nr 280 z 11 października 1973.
- ↑ „Wojskowy Przegląd Historyczny”, nr 4, październik–grudzień 1979, s. 329.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Leksykon Historii Polski, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1995
- Leszek Grot, Tadeusz Konecki, Edward Nalepa, Pokojowe dzieje Wojska Polskiego, Wojskowy Instytut Historyczny im. Wandy Wasilewskiej, Warszawa 1988
- Wojciech Jaruzelski, Stan wojenny dlaczego, Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1992
- Henryk Kosk, Generalicja Polska, tom II, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 2001
- Lech Kowalski, Kryptonim „Dunaj”: udział wojsk polskich w interwencji zbrojnej w Czechosłowacji, Książka i Wiedza 1992
- Kto jest kim w Polsce 1984. Informator encyklopedyczny, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984
- Dane o odznaczeniach na podstawie kroniki w kwartalniku „Wojskowy Przegląd Historyczny” (1960–1989)
- Absolwenci Wojskowej Akademii Politycznej im. W.I. Lenina
- Ambasadorowie Polski w Libii
- Ambasadorowie PRL
- Członkowie Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR
- Członkowie Komitetu Centralnego PZPR
- Członkowie Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Zielonej Górze
- Członkowie ZBoWiD
- Generałowie broni ludowego Wojska Polskiego
- Ludzie urodzeni w Białymstoku
- Odznaczeni Brązowym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Odznaczeni Brązowym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem 30-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaczeni Medalem „Za udział w walkach o Berlin”
- Odznaczeni Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945
- Odznaczeni odznaczeniem im. Janka Krasickiego
- Odznaczeni Odznaką 1000-lecia Państwa Polskiego
- Odznaczeni odznaką „Za zasługi w ochronie porządku publicznego”
- Odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy
- Odznaczeni Orderem Zasługi dla Ojczyzny (NRD)
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”
- Odznaczeni Złotą Odznaką Honorową Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej
- Odznaczeni Złotym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
- Odznaczeni Złotym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”
- Oficerowie polityczni ludowego Wojska Polskiego
- Oficerowie Wojska Polskiego – absolwenci Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Polacy odznaczeni czechosłowackimi orderami i odznaczeniami
- Polacy odznaczeni mongolskimi odznaczeniami
- Polacy odznaczeni Orderem Czerwonego Sztandaru
- Polacy odznaczeni Orderem Przyjaźni Narodów
- Posłowie z okręgu Słupsk (PRL)
- Sekretarze POP PZPR
- Szefowie Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego
- Szefowie Oddziałów Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego
- Wiceministrowie obrony narodowej 1945–1989
- Wojskowi związani z Białymstokiem
- Żołnierze ludowego Wojska Polskiego – uczestnicy inwazji na Czechosłowację (1968)
- Żołnierze ludowego Wojska Polskiego – uczestnicy operacji berlińskiej (1945)
- Urodzeni w 1925
- Zmarli w 2010