Wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców

Wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców United Nations High Commissioner for Refugees
Siedziba	Genewa
Wysoki komisarz	Filippo Grandi
Utworzenie	14 grudnia 1950
Strona internetowa

Wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców (ang. United Nations High Commissioner for Refugees) – urząd Organizacji Narodów Zjednoczonych upoważniony do przewodzenia i koordynacji międzynarodowych działań mających na celu ochronę uchodźców i rozwiązywania ich problemów na całym świecie. Do głównych działań urzędu należy zapewnienie praw uchodźców oraz pomoc w zapewnieniu azylu lub repatriacji. Siedziba urzędu znajduje się w Genewie w Szwajcarii. Wysoki komisarz jest nominowany przez sekretarza generalnego ONZ i wybierany w głosowaniu przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.

Historia

Urząd ten został powołany przez Zgromadzenie Ogólne 3 grudnia 1949 początkowo na okres trzech lat – od 1 stycznia 1951 do 31 grudnia 1953 – jednak w następnych latach przedłużano jego działalność na kolejne pięcioletnie kadencje. Zastąpił on działającą w latach 1947–1952 Międzynarodową Organizację Uchodźców oraz, jeszcze wcześniejszą, Administrację Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy i Odbudowy (1943–1947).

14 grudnia 1950 Zgromadzenie Ogólne nadało statut urzędowi Komisarza i uchwaliło projekt konwencji o uchodźcach.

W 1951 została podpisana w Genewie Konwencja Odnosząca się do Statusu Uchodźców (wprowadzona w życie 22 kwietnia 1954), zaś w 1967 podpisano w Nowym Jorku Protokół rozszerzający ją na kraje pozaeuropejskie. Polska przystąpiła do obu układów w 1991 r.

Art. 35 Konwencji i art. 2 Protokołu zobowiązują państwa - strony do współpracy z Urzędem Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców lub z każdą inną agencją Narodów Zjednoczonych, która może go zastąpić w pełnieniu jego funkcji, a w szczególności dla ułatwiania jego obowiązku nadzorowania stosowania postanowień tych umów. Wg art. 38 Konwencji i art. 4 Protokołu spory których nie można rozwiązać innymi sposobami na żądanie jednej ze stron rozpatruje Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości.

22 grudnia 2003 Zgromadzenie Ogólne ONZ zniosło konieczność przedłużania mandatu urzędu na kolejne kadencje do czasu aż problem uchodźców nie zostanie rozwiązany (continue the Office until the refugee problem is solved).

Za swoją działalność urząd został wyróżniony Pokojową Nagrodą Nobla w latach 1954 i 1981.

Lista komisarzy Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców

Lp.	Kadencja	Komisarz	Państwo
1	1951–1956	Gerrit Jan van Heuven Goedhart	Holandia
2	1956–1960	Auguste R. Lindt	Szwajcaria
3	1960–1965	Félix Schnyder	Szwajcaria
4	1965–1977	Sadruddhin Aga Khan	Iran
5	1978–1985	Poul Hartling	Dania
6	1986–1989	Jean-Pierre Hocké	Szwajcaria
7	1 I–3 XI 1990	Thorvald Stoltenberg	Norwegia
8	1990–2000	Sadako Ogata	Japonia
9	2001–2005	Ruud Lubbers	Holandia
10	24 II–2 VI 2005 (p.o.)	Wendy Chamberlin	Stany Zjednoczone
11	2005–2015	António Guterres	Portugalia
12	od 2016	Filippo Grandi	Włochy

Zobacz też

• wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw praw człowieka
• Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci

Linki zewnętrzne

• Polska witryna internetowa wysokiego komisarza Narodów Zjednoczonych ds. uchodźców
• Ogólnoświatowa witryna internetowa komisarza Narodów Zjednoczonych ds. uchodźców (ang.)
• Statut urzędu wysokiego komisarza Narodów Zjednoczonych ds. uchodźców z 14 grudnia 1950 (ang.)