Zygmunt Huszcza

Zygmunt Huszcza
generał broni
Data i miejsce urodzenia	3 lipca 1917 Augustów
Data i miejsce śmierci	17 stycznia 2006 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1943–1988
Siły zbrojne	Siły Zbrojne PRL
Stanowiska	dowódca dywizji dowódca korpusu dowódca okręgu wojskowego z-ca Głównego Inspektora Szkolenia dowódca WOW wiceminister oświaty i wychowania
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Zygmunt Huszcza (ur. 3 lipca 1917 w Augustowie, zm. 17 stycznia 2006 w Warszawie) – generał broni Wojska Polskiego. Dowódca Pomorskiego Okręgu Wojskowego (1956–1964), zastępca Głównego Inspektora Szkolenia MON (1964–1968), dowódca Warszawskiego Okręgu Wojskowego (1968–1972), wiceminister oświaty i wychowania (1972–1982), prezes Zarządu Głównego Ligi Obrony Kraju (1982–1988), wiceprezes Zarządu Głównego Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych (1990–2006). Poseł na Sejm PRL V i VI kadencji. Budowniczy Polski Ludowej.

Życiorys

Syn Józefa i Julii. W latach 1939–1941 pracował jako nauczyciel w gimnazjach w Augustowie i Krasnymborze. Później pracował jako robotnik w kołchozie w głębi ZSRR. W maju 1943 wstąpił do formowanej 1 DP im. Tadeusza Kościuszki. Był prymusem I promocji Szkoły Oficerskiej w Riazaniu. Uczestniczył w bitwie pod Lenino, w której dowodził plutonem ckm. Następnie był adiutantem dowódcy 1 Armii Wojska Polskiego gen. Stanisława Popławskiego. W czerwcu 1945 był w grupie polskich oficerów uczestniczących w paradzie zwycięstwa na Placu Czerwonym w Moskwie. W stopniu majora został dowódcą 27 Pułku Piechoty. W 1946 wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej. W latach 1947–1948 był dowódcą 11 Dywizji Piechoty w Żarach. W 1950 ukończył Wyższą Akademię Wojskową im. Woroszyłowa w Moskwie. Szczyt jego kariery w Wojsku Polskim przypadł w okresie stalinizmu w Polsce, kiedy to z wojska masowo usuwano oficerów przedwojennych oraz wywodzących się z Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Umożliwiło to szybki awans młodych oficerów, którzy nie posiadali odpowiedniego przygotowania wojskowego. W latach 1950–1952 dowódca 4 DP w Krośnie Odrzańskim. Był pierwszym polskim oficerem młodego pokolenia awansowanym po wojnie na stopień generalski (generał brygady z 1952). Od 1952 dowódca 2 Korpusu Armijnego w Poznaniu. W latach 1953–1956 był zastępcą dowódcy, a w latach 1956–1964 dowódcą Pomorskiego Okręgu Wojskowego w Bydgoszczy, następnie zastępcą Głównego Inspektora Szkolenia MON (1964–1968) i dowódcą Warszawskiego Okręgu Wojskowego (1968–1972). Równolegle w latach 1965–1972 piastował funkcję prezesa CWKS Legia Warszawa.

Z ramienia PZPR sprawował mandat posła na Sejm PRL V i VI kadencji. W wyborach parlamentarnych w 1972 według oficjalnych wyników uzyskał 294 809 głosów (dało mu to 96,08% w okręgu wyborczym). W 1972 został urlopowany z wojska – do służby liniowej już nie powrócił. W latach 1972–1982 był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Oświaty i Wychowania odpowiedzialnym za patriotyczno-obronne wychowanie młodzieży. W okresie 1982–1988 pełnił funkcję prezesa Zarządu Głównego Ligi Obrony Kraju. 26 lutego 1988, w związku z zamiarem przejścia na emeryturę, przeszedł do dyspozycji MON i 12 lipca 1988 (wieku 71 lat) został przeniesiony w stan spoczynku. 12 października 1988 awansowany uchwałą Rady Państwa do stopnia generała broni w stanie spoczynku.

Na początku lat 50. był jednym z założycieli Wojskowego Koła Łowieckiego „Hubertus” w Bydgoszczy. Był także działaczem ZBoWiD – m.in. członkiem prezydium Zarządu Głównego (od 1972, w latach 1979–1985 jako wiceprezes) oraz członek prezydium Rady Naczelnej ZBoWiD (1985–1990), a także wieloletni przewodniczący Komisji Współpracy z Młodzieżą ZG ZBoWiD. Zasiadał także w Społecznym Komitecie Budowy Szpitala – Centrum Zdrowia Dziecka. W latach 1973–1990 był wiceprzewodniczącym Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Od 1972 członek Rady Głównej Przyjaciół Harcerstwa.

W latach 1974–1983 członek prezydium Zarządu Głównego, a w latach 1983–1989 członek prezydium Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. 9 maja 1985 stał na czele polskiego zgrupowania kombatantów i żołnierzy, które brało udział w paradzie z okazji 40-lecia Zwycięstwa na Placu Czerwonym w Moskwie. Był także wieloletnim prezesem Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych. W latach 1986–1988 członek Społecznego Komitetu Odnowy Starego Miasta Zamościa.

Od 1990 do śmierci był wiceprezesem Zarządu Głównego Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. Pochowany został na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera EII-4-7).

Życie prywatne

Żonaty z Heleną z domu Sok (1926–2002), miał syna Zygmunta (1963–2015).

Odznaczenia i wyróżnienia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Order Virtuti Militari
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Order Budowniczych Polski Ludowej (1979)
• Order Sztandaru Pracy I klasy (dwukrotnie)
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy
• Krzyż Walecznych
• Srebrny Krzyż Zasługi (1946)
• Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały”
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Medal za Warszawę 1939–1945
• Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Medal „Za udział w walkach o Berlin”
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Srebrny Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Złoty Medal „Za zasługi dla Ligi Obrony Kraju”
• Złote odznaczenie im. Janka Krasickiego
• Odznaka „Zasłużony Działacz Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej”
• Odznaka „Za Zasługi dla ZBoWiD”
• Order Lenina (ZSRR, 1968)
• Order Czerwonej Gwiazdy (ZSRR)
• Medal „Za zdobycie Berlina” (ZSRR)
• Medal „Za wyzwolenie Warszawy” (ZSRR)
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
• Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
• Odznaka „25-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
• Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
• Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
• Medal jubileuszowy „Pięćdziesięciolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej” (Rosja)
• Medal „Za umacnianie Przyjaźni Sił Zbrojnych” III klasy (Czechosłowacja)
• Medal „30-lecia Rewolucyjnych Sił Zbrojnych Kuby” (Kuba)
• Wpis do „Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich” (1974)

Bibliografia

• Z. Burakowski, II Kongres Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych: 25–26 maja 1999 roku, ZKRPiBWP, Agencja Wydawnicza Ulmak, 2000
• H.P. Kosk Generalicja Polska, t. I, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 1999
• L. Kowalski, Generał ze skazą, Wydawnictwo Rytm, Warszawa 2001
• J. Królikowski, Generałowie i Admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010, tom I
• J. Kuropieska, Od października do marca, Dom Wydawniczy BGW, Warszawa 1992
• T. Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991
• Pamięć wiecznie żywa. 40 lat działalności Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, Warszawa 1988
• T. Pióro, Armia ze skazą: w Wojsku Polskim 1945–1968: wspomnienia i refleksje, Czytelnik, Warszawa 1994
• W. Skolimowski, Z honorowej księgi, t. I, Wyd. MON, Warszawa 1979
• V Kongres ZBoWiD Warszawa 8–9 maja 1974, Wyd. „Książka i Wiedza”, Warszawa 1976
• VI Kongres ZBoWiD Warszawa 7–8 maja 1979, Wydawnictwo ZG ZBoWiD, Warszawa 1979
• VII Kongres ZBoWiD, Wydawnictwo ZG ZBoWiD, Warszawa 1985
• „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1973, nr 1
• „Za Wolność i Lud”, 4 maja 1985, nr 18 (1115)
• Dane o odznaczeniach na podstawie kroniki w kwartalniku „Wojskowy Przegląd Historyczny” (1960–1989)

Linki zewnętrzne

• Kazanie wygłoszone podczas Mszy Świętej pogrzebowej gen. Zygmunta Huszczy